هر ڏينهن _ڌرتيءَ سان مُحبت جو ڏينهن آهي
ڇا اِهو الميو ناهي ته ماءُ....! جنهن جي نالي سان ڏينهن جي شروعات ٿئي ٿي. اُن ماءُ جي ياد به سال جي هڪ ڏينهن ۾ قيد ڪئي وڃي ۽ کيس ياد ڪرڻ لاءِ اسان فقط هڪ ڏينهن جي چونڊ ڪريون؟ اهڙا ڪم ته اُنهن سماجن ۾ ٿيندا آهن. جتي والدين پوڙهائپ ۾ پير رکڻ سان ئي اولڊ ايج هاسٽلز ۾ داخل ڪرايا ويندا آهن. ائين جيئن ٻارن کي بورڊنگ اسڪول ۾ داخل ڪرايو ويندو آهي. فرق رُڳو ايترو هوندو آهي، جو بورڊنگ اسڪول جي ٻارن سان سال ۾ ڪيترائي ڀيرا مُلاقاتون ٿينديون آهن. پر اولڊ ايج هاسٽل ۾ رهندڙن کي سال جي مخصوص ڏينهن تي پنهنجي اولاد کي ڏسڻ جو موقعو ملندو آهي. سال ۾ مخصوص ڏهاڙن جي نسبت سان ”ويلنٽائين ڊي“ کي به ملهايو وڃي ٿو. جنهن کي ”مُحبت ڪندڙن جو ڏينهن“ به سڏيو وڃي ٿو. هن ڏهاڙي جي پويان به ڪيتريون ئي ڪهاڻيون آهن. جن مان هڪڙي ڪهاڻي اها به آهي ته ”روم جي سلطنت ۾ ڪولڊيئس بادشاهه پنهنجي فوج جي بهتر ڪارڪردگي ڏسي فوجي جوانن جي شاديءَ تي بندش هڻي ڇڏي هُئي. پر فوجي نوجوان ڪولڊيئس جي حُڪم جي تعميل ڪرڻ بجاءِ مقامي پادري جنهن جو نالو ”سينٽ ويلنٽائين“ هو تنهن وٽ ويندا هُئا ۽ لڪي شادي ڪري ڇڏيندا هُئا. جڏهن ڪولڊيئس کي ان ڳالهه جي خبر پئي ته ڪاوڙجي ”سينٽ ويلنٽائين“ کي موت جي سزا ڏئي ڇڏيائين. اُن سزا تي عمل 14 فيبروريءَ تي ٿيو هو. اُن کان پوءِ 17 هين صديءَ ۾ برطانوي پبلشر ويلنٽائين ڊي جي مُناسبت سان مارڪيٽ ۾ شاعريءَ جو مجموعو آندو. جنهن کان پوءِ ان ڏينهن کي ملهائڻ لاءِ ارڙهين صديءَ ۾ انگلينڊ، فرانس سميت يورپ جا ڪيترائي مُلڪ ۽ آمريڪا به ڪاهي پيا. ائين محبت چاڪليٽ ڪمپنين کان وٺي پرنٽنگ ايجنسين تائين سڀني جي ڪاروبار جو سبب بڻجي پئي. پر سوال اهو آهي ته ڇا ٻين سمورن ڏهاڙن وانگر مُحبتن جو به ڪو مخصوص ڏينهن ٿي سگهي ٿو؟ ڇا هاڻ مُحبت جي اظهار لاءِ وقت جو تعين ۽ ڏهاڙن جي چونڊ ڪرڻي پوندي؟ ڇا نرالي نينهن ۽ عشق جي عميق ۾ گهڙڻ لاءِ 14 فيبروريءَ جو انتظار ڪرڻو پوندو؟
اسان جنهن سماج ۾ ساهه کڻون ٿا، اُتي مُحبت جو مفهوم حاصلات جي حدن تائين محدود بڻجي ويو آهي. لاحاصل مُحبتن جي ڪائنات جا ڳُجهه اسان جي پُهچ کان پري آهن. لاحاصل مُحبت کي اسان نامِ نهاد ناڪامي تصور ڪري ورتو آهي. مُحبت جي باري ۾ عجيب تصورن اسان جي دماغن کي دُڪان بڻائي ڇڏيو آهي. هن سماج ۾ محبوب حاصل نه ٿيڻ جي صورت ۾ زندگيءَ جو پنڌ خودڪشيءَ تي کُٽي ٿو ۽ حاصلات کان پوءِ به حاصل ٿي ويل مُحبت پنهنجي طويل عرصي ۾ نباهه جي رستي تي هلڻ بجاءِ بيزاريت جي بازار محسوس ٿيڻ لڳي ٿي. در اصل مُحبت هن ديس جي دلين مان خودساخته جلاوطني اختيار ڪري ورتي آهي. جنهن کي سال جي هڪ ڏينهن جي ويزا تي واپس اچڻو پوي ٿو. يا مُحبت سزا يافته قيديءَ کي پئرول تي مليل هڪ ڏينهن جي آزادي بڻجي وئي آهي؟ ڇورڙي ٻار کان ڇُٽي ويل ريل جهڙي زندگيءَ ۾ محبت وڏي ڳالهه آهي. پر جڏهن دُنيا نفرتن جي بارود تي بيٺل بي خبر ٻار وانگر چيوگم چٻاڙي رهي آهي، اُتي مُحبتن جي مقروض دُنيا وٽ مُحبت جو تقدس بحال ڪرڻ لاءِ ڪهڙو دليل هوندو. جيڪا دُنيا سڄو سال نفرتن جون بٺيون ٻاريندي رهي ٿي ۽ سال جي فقط هڪ ڏينهن کي مُحبت ڪندڙن جي ڏينهن ملهائڻ جي فريب ۾ ڦاسي پوي ٿي. اها مُحبت نه پر مُصيبت آهي، جنهن کي ”ويلنٽائين ڊي“ طور ملهايو وڃي ٿو. سنڌ اندر تبديليءَ جي تاريخ لکندڙن پاران هن ڏينهن کي دُکندڙ ديس سان مُحبت جو ڏينهن ڪري ملهائڻ واري روايت ائين آهي جيئن زخمي ديس جي دل مٿان آٿت ڀريا هٿڙا گُهمائڻ. اهڙي آٿت، جيڪا بيمار جي علاج کان به وڌيڪ ڪارائتي ثابت ٿيندي آهي. روايتي طور هن ڏينهن کي ڪنهن فرد سان سلهاڙي سيليبريٽ ته ڪري سگهجي ٿو. پر ديس سان مُحبت جي ابتدا، ڪا ننڍڙي ڳالهه ناهي.
هر ڏينهن مُحبت جو ڏينهن هُجڻ گُهرجي. پرينءَ جي پار پُهچڻ لاءِ موسمن جو مُنتظر بڻجڻ مُحبتن جي توهين آهي. اهڙي توهين جي تُهمت هٽائڻ لاءِ وطن سان عشق جي ابتدا واري روايت، وري به اُنهن ماڻهن جي حصي ۾ آئي جيڪي وطن سان بي پناهه عشق ڪن ٿا. ٿيڻ ته ائين گُهربو هو ته سنڌ ۾ سموريون سياسي پارٽيون سنڌ جي زخمي وجود مٿان ماتم ڪرڻ بجاءِ، هن ديس سان محبت جو اعلان ڪن ها ته شايد وطن سان مُحبت واري ايجنڊا ويلنٽائين جي ور چڙهي نه وڃي ها.
باقي هڪ ڏينهن مُحبت ڪرڻ واري توهين جي تُهمت ڪو به عاشق کڻي نٿو سگهي. جنهن جي اندر ۾ ڌڙڪندڙ دل سان محبوب ڌڙڪي ٿو. ساهه سان سُرندو رهي ٿو. اُهي پنهنجي نينهن جي نديءَ کي فقط سال جي هڪڙي ڏينهن جي يادگيريءَ سان ميرو ڪيئن ٿا ڪري سگهن؟ ساهڙ جي سڪ ته سياري ۾ به سرهو ڪري ڇڏيندي آهي، ته تتل رڻ ۾ ڏُکن جي ڏونگر ۽ پهڻ جي پنڌ ۾ به امرت رس جا واهڙ وهائيندي آهي. اُها وقت ۽ حالتن جي قيد ۾ ڪيئن ٿي ٽِڪي سگهي؟ مُحبت گُلاب جي تُحفي ڏيڻ جو ئي نالو ناهي پر ذرو ذرو ٿي مُرجهائڻ جو به نالو آهي. رُڳو حاصلات جي حوس رکندڙ دليون شايد ويلنٽائين ڊي جون مُنتظر هُجن ته جيئن اُهي پنهنجي محبوب کي موڪليل تُحفي جو جواز تلاش ڪري سگهن. پر لاحاصل مُحبتون ته لطيف سائينءَ جي انهن سِٽن وانگر هونديون آهن ته: ”جي سمنڊ منهن ڪريان، ته سُرڪيا ئي مَ ٿئي.“ فراق جي معراج تي پهتل عاشقن لاءِ هي ڏينهن بي معنى هوندو. اُنهن لاءِ ته هر ڏينهن محبوب جو ڏينهن هوندو آهي. محبوب جي پاڇي جون پوڄائون ڪندڙ ته دلين جا دروازا هر وقت کُليل ئي رکندا آهن. جيڪي ڪڏهن به ٻوٽجي ناهن سگهندا. محبت ته حال جي حقيقت هوندي آهي. اُها سڀاڻي ۽ ڪالهه وارن زمانن ۽ مڪانن مان ڇا ڄاڻي؟ اُها هر وقت دل جي تارن کي ڇيڙيندي رهندي آهي. اُن کي ڪنهن به ڏينهن جو مُحتاج بنائڻ اُن جي توهين ٿيندي. انڪري محبت ڪندڙن کي ڪنهن ڏينهن جي قيد ۾ ڦاسڻ نه گُهرجي. مُحبت جوڏينهن ملهائڻ، محبت لاءِ اعزاز نه پر مُحبت کي محدود ڪري ڇڏڻ آهي. اُها مُحبت جيڪا آفاقي حقيقت آهي، اُها عالمي ڏهاڙن جي مُحتاج ڪيئن ٿي سگهي ٿي؟
تنهن ڪري زندگي، جيڪا نفرتن جي زنجيرن ۾ ڦاٿل آهي. اُن کي ڌرتيءَ سان غير مشروط مُحبت واري ڏينهن طور ملهائڻ وارن جي ڏنل صلاح سان به حل ڪري سگهجي ٿو. ڇاڪاڻ ته وطن جي حُب ئي سمورن مسئلن جو حل آهي. جيڪا عارضي نٿي ٿي سگهي. دُنيا جي رِشتن ۽ ناتن ۾ وڇوٽين جون لڪيرون ته فطري ڳالهه آهن. پر ڌرتيءَ سان مُحبت ته ائين آهي جيئن لطيف سائينءَ چيو ته: ”جيها ڪي تيها، مون مارو مڃيا“. ائين ئي زنجيرن ۾ سوگهو ڪيل سنڌ کي نفرتن جي پوکيل ڪنڊن کان مُحبت جي پوکيل ٻوٽن سان ئي ختم ڪري سگهجي ٿو. جتي نفرت دلين ۾ دونهان دُکائيندي رهي ٿي ۽ جسمن کي ساڙيندي رهي ٿي. اُتي ڪنهن کي گُلاب ڏيڻ، ڪاغذ جهڙو ڪارڊ ڏيڻ يا ويلنٽائين سان لکيل ڪيڪ موڪلڻ بجاءِ، جيڪڏهن اسان مينديءَ جي خوشبو جهڙن هٿن مٿان اهو وچن ڪري ورتو ته هن ڌرتيءَ کي دُعائن سان گڏ وڻن جا اهڙا تحفا به پيش ڪنداسين. جن جو ڪو هڪڙو ڏينهن نه هوندو. اُهي اسان کي هر ڏينهن تي ڌرتيءَ سان مُحبت جي ياد ڏياريندا ۽ انهن جي ڇانو ۾ ڪيئي پکيئڙا پنهنجا آکيرا اڏيندا ۽ ڪيئي مُسافر پنهنجو ٿڪ ڀڃندا. سنڌ کي سُڪي ويندڙ عارضي گُلابن جي ضرورت ناهي پر ٻارڙن سان گڏ وڌندڙ وڻن جي به ضرورت آهي. جنهن سان سنڌ جي سونهن سلامت رهي سگهي ٿي. ڇاڪاڻ ته گُلابن جا ڏينهن ته مُختصر ٿيندا آهن. پر ڌرتيءَ کي ڏنل وڻن جا تحفا يادگار بڻجي ويندا آهن. جن جون عمريون عارضي ناهن ٿينديون.