بينظير ڀٽو جي دعوت جو احوال
محترمه بينظير ڀٽو منهنجي والده جي تعزيت ڪرڻ کان پوءِ مرحوم پير بخش خان گهانگهري جي انتقال تي، سندس اولاد غلام رسول گهانگهري ۽ علي نواز گهانگهري سان سندن ڳوٺ ڀائي خان گهانگهري ۾ وڃي تعزيت ڪئي ۽ اتان وري ڪوٽ محبوب واري بنگلي ۾ سردار ظفر علي سانگي جي ڪنهن عزيز جي انتقال تي تعزيت ڪئي. هي سانگي پڙهيل لکيل همٿ وارو نوجوان ۽ سانگي برادريءَ جو چڱو مڙس آهي. ان کان پوءِ محترمه جي اعزاز ۾ دعوتن ڏيڻ جو سلسلو شروع ٿيو.
مون به پنهنجي وڏي ڀاءُ سيد نياز حسين شاهه مرحوم ۽ وڏن سوٽن سيد عالم شاهه مرحوم ۽ سيد بچل شاهه سان صلاح ڪئي ته محترمه بينظير ڀٽو جي هت دعوت ڪري ان جي اعزاز ۾ مانيءَ جو بندوبست ڪرڻو آهي؛ ڪم تمام وڏو آهي پر ڪرڻو پوندو، توهان کي پاڻ بندوبست ڪرڻو پوندو ڇو ته محترمه سان گڏ اڍائي ٽي سو ماڻهو هوندا ۽ سنڌ جي ٻين ليڊرن ۽ ورڪرن کي به دعوت ڏني ويندي. سائين جن چيو ته عزت جي ڳالهه آهي محترمه کي دعوت ڏئي اهڙو بندوبست ڪنداسين، جهڙو محترمه جي شان وٽان هوندو. محترمه جي خدمت ۾ مون دعوت جو عرض رکيو، جنهن رتيديري ۾ اچڻ قبول ڪيو. مون وٽ دعوت قبول ڪرڻ کان اڳ ڊاڪٽر اشرف عباسي صاحبه پنهنجي ”وليد محلي“ ۾ سندس دعوت جو بندوبست ڪيو ۽ اسان کي دعوت ڏني. مان، سائين بچل شاهه مرحوم ۽ انور ڀٽو مرحوم ان دعوت ۾ شريڪ ٿياسين. ڪافي سٺو بندوبست ٿيل هو، وڏي ڳالهه اها ته المرتضيٰ هائوس کان عباسي رهائش گاهه تائين، جيڪو گهٽ ۾ گهٽ پنج ڇهه ڪلوميٽرن جو مفاصلو ٿيندو، ان سڄي رستي کي بجلي جي بلبن، راڊن ۽ مرچن سان تمام خوبصورت نموني سينگاريو ويو هو. دعوت کائي محترمه سان ملاقات ڪري، دعا سلام ڪئي سين ۽ ٿورو حال احوال ۽ ڪچهري ڪرڻ بعد موڪلائڻ لڳاسين ته محترمه بينظير ڀٽو صاحبه چيو”پانچ دن کے بعد آپ کے ہاں بھی پروگرام ہے۔“ مون چيو ”سر مجھے یاد ہے“ (مان اڪثر ڪري محترمه سان سر ڪري مخاطب ٿيندو هيس) ٻاهر نڪري سائين بچل شاهه، مرحوم انور ڀٽي ۽ مون پاڻ ۾ صلاح ڪئي ته ميرو خان چوڪ کان وٺي رتيديري تائين اسين به اهڙو بندوبست ڪيون ته، جيئن شهر تائين ائين لائيٽون، بلب ۽ مرچون هجن. ٻنهي صاحبن چيو ته رايو تمام سٺو آهي، اسان هاڻي هلون ٿا، ان روڊ تي جيڪي به ڳوٺ آهن، انهن جي ماڻهن سان ملي انهن کي آماده ٿا ڪيون ته هر ڳوٺ ٻئي ڳوٺ تائين روڊ سينگاري ڏئي. وليد محلي جي ٻاهران سمال انڊسٽريل اسٽيٽ آهي، جتي اسان جي مرحوم دوست عبدالغفور جو ٽريڪٽرن جو روڪشاپ، ليٿ مشين آهي ۽ ان کان ٿورو اڳڀرو اسان جي ڳوٺ جو مولانا عبدالحميد چانڊيو ۽ ان کان اڳڀرو اسان جو عزيز سيد مصري شاهه. انهن سڀني سان ملاقات ڪري انهن کي عرض ڪيوسين ته محترمه بينظير ڀٽو صاحبه رتيديري اچي ٿي، توهان دوست مهرباني ڪري شيخ زيد ڪالونيءَ کان کوسن جي ڳوٺ تائين روڊ جي ٻنهي پاسي بانس جا لڪڙا هڻي انهن تي راڊون، بلب ۽ مرچون هڻو، باقي عارضي طور بجليءَ لاءِ واپڊا وارن کان ڪنيڪشن وٺبو، اهڙي نموني کوسن جي ڳوٺ کان جاگيراڻين تائين کوسن ۽ جاگيراڻين کي عرض ڪيوسين، جن خوشيءَ سان چيو ته اسان اهو بندوبست ڪنداسين. جاگيراڻين کان فتح پور تائين ميراڻي صاحبن کي عرض ڪيوسين، انهن صاحبن به خوشيءَ سان ها ڪئي. فتح پور کان ڳوٺ پليو گوپانگ تائين گوپانگ دوستن خوشيءَ سان هائو ڪئي، پليو گوپانگ کان ڌامراهه ڳوٺ تائين جوڻيجن ۽ ڌامراهه دوستن اقرار ڪيو ته اسان روڊ جي ٻنهي پاسي جوڳو بندوبست ڪنداسين. اهڙي نموني مرحوم علي مراد ابڙي جي ڳوٺ وسند شاخ نمبر 2 جي رهائشي دوست وڪيل علي مراد خان ابڙي چيو ته مان ڌامراهه کان ڳوٺ بنگل ديري تائين جو رستو سينگاريندس. بنگل ديري کان ڳوٺ ڇڄڙن تائين مرحوم انور ڀٽي ۽ محمد يعقوب ڀٽي چيو ته اسان بندوبست ڪنداسين. ڇڄڙن کان رتيديري جي چاندني چوڪ تائين ڇڄڙن جي ڳوٺ جي ماڻهن سينگار ڪرڻ جو واعدو ڪيو. چاندني چوڪ کان اسان جي سيد محلي ۾ غيب الله هوٽل تائين واسطيدار دڪاندارن واعدو ڪيو ۽ چيو ته اها اسان جي شهر جي عزت آهي ته محترمه اسان جي شهر ۾ اچي رهي آهي. اسان توهان جي سيد محلي جي غيب الله هوٽل، جيڪو وچ شهر ۾ آهي ان تائين سينگار ڪرڻ، بتين ۽ بجليءَ جو بي مثال مظاهرو ڪنداسين. غيب الله هوٽل کان اسان جو پنهنجو بندوبست هيو جيڪو اسان پاڻ ڪيو. اسان جي محلي تائين پهچڻ لاءِ جناح ميدان ۾ وڏي الم پاڪ جو ميدان، جيڪو اسان جي اوطاق کان اڳ ۾ آهي، ان کي چار گهٽيون اچن ٿيون، انهن چئني گهٽين کي ڇهه فوٽ تائين ڀت کڻائي بند ڪيو ويو ۽ ٻه ٻه ماڻهو حفاظت لاءِ بيهاريا ويا ته جيئن ڪوبه ٻاهريون، غيرواسطيدار ماڻهو اچي بدنظمي نه ڪري سگهي. هڪ گهٽي جيڪا مسجد سان گڏ آهي ان کي ڀت سان بند ڪري دروازو وڌو ويو ته جيئن، جن مردن سان گڏ عورتون اچن سي ان رستي کان اچن. اهڙي طرح سڄي محلي کي ڪنوار وانگر سينگاريو ويو. چار سو کان مٿي ماڻهو ان دعوت ۾ مدعو ٿيل هئا. مهمانن جو هڪڙو پنڊال جناح ميدان تي هيو ۽ ٻيو الم پاڪ سان گڏ هيو، ٽيون بندوبست اندر اوطاق جي هال ۾ ڪيو ويو جيڪو محترمه ۽ ان سان گڏ ٻاهران آيل مهمانن جي لاءِ هيو. ماني تيار ڪرڻ جو بندوبست سائين عالم شاهه مرحوم جي پلاٽ ۾ ڪيوسين جيڪو اولهه ۾ سيد حويلي سان گڏ آهي. مون کي ياد ٿو اچي ته عبدالرزاق سومرو پنهنجي گهرواريءَ سان گڏ، جڏهن هن خاڪسار جي دعوت ۾ شريڪ ٿيڻ لاءِ آيو ته مون سان منهنجو وڏو ڀاءُ مرحوم سيد نياز حسين شاهه مرحوم، سيد عالم شاهه مرحوم، سيد بچل شاهه ۽ ٻيا سيد موجود هئا. سومرو صاحب پاڻ به گهڻيون دعوتون ڪندو آهي ۽ دسترخوان ڪشادو اٿس! اچڻ سان ملي ڪري اسان جو اهو سڄو بهترين بندوبست ڏسي رڙ ڪري چيائين ته ”توهان سيد جن آهيو، ڀتيون کڻائي دروازا به وجهرايا اٿو. ڪمال آهي، لاڙڪاڻي کان رتيديري تائين سڄو روڊ روشنيءَ سان منور آهي! مون جواب ڏنو ته سائين منهنجا! دعوت به ته محترمه بينظير ڀٽو صاحبه جي مان ۾ آهي ۽ دعوت ۾ آيل ماڻهو به ته قابل احترام آهن، اهڙو بندوبست ته ٿيڻ گهرجي. ڏاڍو خوش ٿي چيائين ته تمام سٺو.