مارشل لا ۾ به ماڻهن اسان کي ڪامياب ڪيو
جناب ممتاز علي ڀٽي سنڌ نيشنل فرنٽ ٺاهڻ جو ارادو به ڏيکاريو. مون کيس چيو ته عام ماڻهوءَ جو خيال آهي ته اسان ڀٽي صاحب کي ڦاسيءَ جي تختي تان ته نه بچائي سگهياسين پر پارٽيءَ کي بچائينداسين. تنهن ڪري اليڪشن ۾ پارٽي جنهن به ماڻهوءَ کي بيهاريندي عوام شهيد ڀٽي جي قرباني ۽ پيپلزپارٽي جي قرباني کي ڏسندي، ان ماڻهوءَ کي پيپلزپارٽي جي ٽڪيٽ هجڻ جي ڪري ڪامياب ڪندا. نيشنل فرنٽ يا ڪنفيڊريشن، جيڪو توهان جو ڏنل پروگرام آهي اهو عام ماڻهوءَ کي سمجهه ۾ ڪونه ٿو اچي ۽ نه ئي اهو سمجهندو، فيڊريشن کي ڏسندي ان پارٽيءَ کي ڪامياب ڪندا، جنهن ۾ پاڪستان جي ڀلائي ۽ ترقي هجي. اهوئي سبب آهي جو پيپلزپارٽي جو نعرو ”چارون صوبي ڪي زنجير- بينظير بينظير“ مقبول ٿيو ۽ ماڻهن پيپلزپارٽيءَ کي هر اليڪشن ۽ هر محاذ تي ڪامياب ڪرايو آهي.
ممتاز علي ڀٽي پنهنجي پاران فرنٽ کي ڪامياب ڪرڻ لاءِ جتن ڪيا، جهنڊا ٺهرائي ورهايا ۽ سڄي سنڌ ۾ جلسا ڪري تقريرون ڪيون، پر سنڌ جي عوام ڪو خاطر خواهه جواب ڪو نه ڏنو. سندس پروگرام کي پذيرائي ڪو نه ملي ۽ هاڻي وري تازو ڪنفيڊريشن جي پروگرام کي منسوخ ڪندي مئي 2012ع ۾ رتيديري ۾ جلسي عام ڪري ميان نواز شريف جي مسلم ليگ (ن) ۾ پنهنجي سنڌ نيشنل فرنٽ کي ضم ڪري، پاڻ به مسلم ليگ ۾ شامل ٿيو آهي. مان هڪ مڊل ڪلاس جو ماڻهو آهيان. منهنجي کيس پيپلزپارٽي کي ڇڏي سنڌ نيشنل فرنٽ جي نه ٺاهڻ واري صلاح پسند ڪو نه هئي. جيڪڏهن ممتاز علي ڀٽو سنڌ نيشنل فرنٽ نه ٺاهي ها، سندس پيپلزپارٽيءَ مان نڪرڻ به نه ٿئي ها ته اڄ پارٽي به مضبوط هجي ها ۽ سندس لاءِ به چڱائي ٿئي ها.
محترمه بينظير ڀٽو جيتوڻيڪ سياست ۾ نئين داخل ٿيل هئي، تڏهن به ڀٽي صاحب جي شهادت کان پوءِ هر سختي ۽ تڪليف برداشت ڪري ماڻهن سان ميل جول رکي کين ولولو ڏياري هن پارٽيءَ کي بچايو هوءَ هر ڳالهه تي نظر رکندي هئي.
جنرل ضياءُالحق سرڪار عشر ۽ زڪوات جو سسٽم نافذ ڪري هر يونين ڪائونسل ۽ ڊسٽرڪٽ ڪائونسل جي ليول تي چيئرمين رکڻ جو فيصلو ڪيو. محترمه بينظير ڀٽو صاحبه پنهنجي مئنيجر عبدالقيوم خان کي مون ڏانهن موڪليو، جنهن اچي چيو ته، محترمه چاهي ٿي ته شاهه صاحب کان پڇو ته عشر ۽ زڪوات آرڊيننس ۾ جيڪڏهن فقه جعفريه سان وابستگي هجڻ ڪري بندش نه هجي ته ڀلي اليڪشن لڙي ۽ ميدان خالي نه ڇڏي. مقرر وقت تي تعلقي مختيارڪاريءَ ۾ اليڪشن ٿي، جتي رتيديري جي 68 ديهن جي چيئرمينن ميمبر طور مون کي ووٽ ڏنا. ڳجهي نموني ووٽ وجهڻ لاءِ سهولت سرڪار ڪو نه ڏني. باقي ظاهر ظهور اليڪشن ۾ ٻه گروپ ڪري بيهاريا ويا، جنهن ۾ هڪڙو گروپ سردار الله بخش جلباڻي جو هو، جيڪو ضياءُالحق جي مجلس شوري جو ميمبر هيو ۽ ٻيو منهنجو يعني پيپلزپارٽيءَ جو گروپ هو، پر هر تعلقي جي ووٽرن کي الڳ الڳ ڪري بيهاريو ويو تنهن هوندي به ووٽرن ظاهر ٿي ڪري پيپلزپارٽيءَ کي ووٽ ڏنا ۽ مون کي ڪامياب ڪيو. اليڪشن ۾ اسسٽنٽ ڪمشنر نظير احمد عباسي ۽ انسپيڪٽر نظير احمد شيخ جهيڙو فساد ٿيڻ ڪونه ڏنو، جنهن جو قوي امڪان هو، جيتوڻيڪ اليڪشن ظاهر ظهور ٿي تڏهن به ماڻهن دٻاءُ کي خاطر ۾ نه آندو ۽ پارٽيءَ کي ڪامياب ڪيو. ان سڄي جهيڙي جهٽي واري ماحول ۾ خان صاحب مرحوم پير بخش خان گهانگهرو تعلقي آفيس ۾ اسان جي مدد لاءِ موجود هيو.
مارشل لا جي دور ۾ مخالفت ۽ سختين جي ڪري محترمه نصرت ڀٽو صاحبه يا بينظير ڀٽو صاحبه جي ماڻهن يا هارين تي ڪوڙا ڪيس داخل ٿيندا رهندا هئا. جن جي ڪورٽ ۾ پيروي ڪرڻ جي لاءِ مرحوم عبدالقيوم خان پٺاڻ حاجي علڻ خان ناريجو ۽ محمد حسن ڀٽو موجود هئا، انهن مان ڪوبه هڪڙو ماڻهو ايندو هو ۽ انهن ڪيسن جي پيروي سول جج، ايس ڊي ايم، ڊپٽي ڪمشنر ۽ سيشن جج تائين ڪندا هئا قانوني ڪارروائيءَ ۾ به مدد ڪبي هئي.
اهڙي طرح ممتاز علي خان ڀٽي جي ماڻهن ۽ واسطيدارن کي پوليس يا مارشل لا اٿارٽيز تنگ ڪنديون هيون ته انهن جي به سول جج، ايس ڊي ايم، ڊپٽي ڪمشنر ۽ سيشن ڪورٽ تائين قانوني پيروي ڪري مدد ڪبي هئي. ممتاز علي خان ڀٽو جڏهن سينٽرل جيل ڪراچيءَ ۾ هيو ته سندس ماڻهن پنهنجي ڪيسن ۽ قانوني مسئلن لاءِ ٻين وڪيلن سان گڏ منهنجو نالو به سرڪاري طور منظور ڪرايو هو. هر پندرهين ڏينهن تي يعني مهيني ۾ ٻه ڏينهن مان رتيديري مان ايندو هئس. عبدالحفيظ پيرزادي جي روبرو يا الڳ ملاقات ڪري ضروري ڪاغذ پٽ ڏئي يا کڻي واپس ويندو هيس ۽ واسطيدار ڪورٽ ۾ وڃي پوئيواري ڪندو هئس. مارشل لا جي دور ۾ ڪافي نوٽيس يا ليٽر جواب ڏيڻ لاءِ ايندا هئا، جن جا جواب به مخفي طور سندس بنگلي ۾ ٽائيپ ڪري کين ڏبا هئا. ٽائيپ ڪرڻ لاءِ ٽائيپ رائيٽر سوڌو مرحوم گل حسن سولنگي وڪيل موجود هوندو هئو. جيڪو منهنجو گهرو دوست هو ۽ جنهن کي سٺي طرح ٽائيپ ڪرڻ ايندي هئي، ان کان ٽائيپ ڪرائي کين ڏبا هيا. ممتاز علي ڀٽو اعلي تعليم يافته آهي سٺي شخصيت ثابت ٿيو آهي، پر افسوس سان چوڻو ٿو پوي ته ڪابه صحيح سياسي راه قبول ڪرڻ لاءِ تيار نه هوندو آهي.