آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

گوندرَ ويا گذري

ھي ڪتاب نامياري سياستدان، قانوندان ۽ سپريم ڪورٽ جي اڳوڻي جج جسٽس (ر) سيد ديدار حسين شاھ جي يادگيرين جو مجموعو آھي. شاھ صاحب لکي ٿو:
”پنهنجو گذريل وقت جيڪو مون سان گڏ ئي دفن ٿي وڃڻو آهي، ان کي پاڻ کان الڳ ڪري ايندڙ پيڙهين تائين پهچائڻ جو ويچار به اندر ۾ جاڳيو. پوءِ لکڻ شروع ڪيم، اهو ضرور ٿيو آهي ته انهن کي سن وار ڪا به ترتيب نه آهي، يادگيريون جيئن اينديون ويون آهن ائين انهن کي لکيو اٿم. پوءِ به ڪوشش اها ڪئي اٿم ته پنهنجي زندگيءَ جا ممڪن حد تائين اهڙا واقعا ۽ قصا قلمبند ڪريان، جيڪي ايندڙ پيڙهين کي نه رڳو پڙهڻ لاءِ اتساهين پر انهن کي پنهنجي مستقبل ٺاهڻ ۾ ڪا مدد به ڪن. جيڪڏهن منهنجي زندگيءَ ۾ ايندڙ تجربن، (جيڪي مان هن ڪتاب ۾ لکي رهيو آهيان) مان کين ڪنهن موڙ تي ڪا به رهنمائي ملي ته مان پنهنجي لکڻ کي سجايو سمجهندس جو منهنجو هيءُ ڪتاب علمي توڙي عملي زندگي ۾ ڪن شخصن جي رهنمائي ڪري سگهيو“
Title Cover of book گوندرَ ويا گذري

سيد خادم علي شاهه

سائين پاڻ ضلعي ميرپورخاص جو رهاڪو آهي، سندس خاندان کي چڱي زمينداري آهي، پر شاهه صاحب جي اٿڻ ويهڻ، سوشل تعلقاتن رکڻ ۾ عام وڏيري واري وڏائي، غرور يا تڪبر ڪو نه آهي.
هر ماڻهو، پوءِ چاهي ننڍو هجي يا وڏو، ان سان پيار محبت ۽ قرب سان ملندو. منهنجي ساڻس پهرين ملاقات 1975ع ۾ ميرپورخاص ۾ ٿي هئي، جتي منهنجو مربي ڀاءُ مرحوم سيد نياز حسين شاهه ڊسٽرڪٽ مئنيجر سنڌ روڊ ٽرانسپورٽ ڪارپوريشن هيو ۽ ان جو شاهه صاحب مرحوم سان اٿڻ ويهڻ جو ڀلو رستو هيو. منهنجي ميرپورخاص ڀاءُ سان وڃي ملڻ جي ڪري سائين خادم علي شاهه اتي مليو ۽ منهنجي اعزاز ۾ پنهنجي بنگلي ۾ دعوت جو اهتمام ڪيو، جنهن ۾ سندس دوست ۽ آفيسر شريڪ ٿيا. سائين خادم علي شاهه جي سياسي وابستگي شهيد ذوالفقار علي ڀٽي جي ڪري پيپلز پارٽيءَ سان رهي.
ڀٽي صاحب جي شهادت کان پوءِ سندس ادب ۽ احترام وارو تعلق ۽ سياسي وفاداري مرحوم بيگم نصرت ڀٽو صاحبه ۽ شهيد بينظير ڀٽو صاحبه سان به رهي. مرحوم ڀٽي صاحب کيس ميرپورخاص ضلعي جي پيپلز پارٽيءَ جو پاڻ صدر به مقرر ڪيو هيو، جيڪو عهدو به شاهه صاحب خوش اسلوبيءَ سان نڀايو.
شاهه صاحب پيپلز پارٽيءَ جي ٽڪيٽ تي M.N.A ۽ سينيٽر به رهيو آهي. محترمه بينظير ڀٽو صاحبه جو به مٿس پورو پورو اعتماد هيو. ان مان ظاهر آهي ۽ تاريخي رڪارڊ جو حصو آهي ته محترمه تڪليف ۾ هئي، هُن مخالف پارٽي ليڊر هئڻ جي ڪري اهو بهتر سمجهيو ته ٻاهرين دنيا ۾ اهو وائکو ڪجي. ان لاءِ هن سارڪ جي ملڪن ۾ آواز اٿارڻ چاهيو ته وقت حڪومت، اپوزيشن سان اڍنگو ورتاءُ ڪري رهي آهي ۽ سندن ماڻهن (ورڪرن) کي تنگ ڪري رهي آهي.
محترمه گهڻي سوچ ويچار کان پوءِ اهو فيصلو ڪيو ته سارڪ جي ميمبر ملڪن جي، حڪومت جي مخالف ڌر جي ليڊرن کي ڪراچيءَ ۾ دعوت ڏيئي گهرائجي ۽ انهن جو هڪ اهم اجلاس ڪراچيءَ ۾ ڪرائجي، جنهن ۾ سارڪ ملڪن جي حڪومت جي ليڊر آف اپوزيشن کي دعوت نامه ڏيڻ جي لاءِ محترمه جي نظر انتخاب سيد خادم علي شاهه تي پئي، جنهن محترمه جو خاص نمائندو ٿي، دعوت نامه کڻي انهن جي ملڪن جي درالحڪومتن ۾ وڃي پهچايا.
مون کي ياد اچي ٿو ته هندستان جو ان وقت مخالف ڌر جو اڳواڻ مسٽر وي پي سنگهه هيو ۽ بنگلاديش ۾ اپوزيشن جي ليڊر شيخ حسينه واجد، ڌيءُ شيخ مجيب الرحمان، جيڪا هن وقت بنگلاديش جي وزيراعظم آهي، سريلنڪا ۾ مسز چندرا (مسز بندرانائيڪي) جي ڌيءُ ۽ نيپال ۽ ڀوٽان جا ليڊر آف اپوزيشن به شريڪ ٿيا.
سارڪ ملڪن جي ميڊيا ۽ ٻاهرين دنيا جي نشرياتي ادارن جهڙوڪ B.B.C، C.N.N Fox ۽ ٻين نالي وارن ادارن جي عيوضين (نمائندن) شرڪت ڪئي. ٻه ڏينهن معنيٰ خيز اجلاس هليو، محترمه بينظير ڀٽو صاحبه انهن آيل مهمانن لاءِ پرتڪلف دعوتون منعقد ڪيون ۽ آخري اجلاس کان بعد هڪڙو تمام اثرائتو ڊڪلريشن ليڊرن صحيح ڪيو ۽ حڪومت وقت کان پرزور مطالبو ڪري مخالف ڌر جي ماڻهن تان حڪومت جو جبر ۽ ڏاڍ گهٽ ڪرايو. انهن سمورن انتظامن ۾ سيد خادم علي شاهه محترمه سان پيش پيش رهيو ۽ پيپلز پارٽيءَ جا ٻيا ليڊر به زور ۽ شور سان شريڪ ٿيا. ٻن ڏينهن جي تمام وڏي اجلاس کي ۽ دعوتن کي سارڪ ملڪن جي ۽ ٻي دنيا جي پرنٽ ميڊيا ۽ اليڪٽرانڪ ميڊيا ڏاڍو ساراهيو ۽ ان جي واکاڻ ٿي.
خادم علي شاهه صاحب جو خاندان ۽ ويجها عزيز هر هڪ سائين علي نواز شاهه پيپلزپارٽيءَ جو بهادر ۽ مٿي ڦريو ليڊر آهي، جنهن ڀٽي صاحب جي شهادت کان پوءِ محترمه نصرت ڀٽو صاحبه ۽ شهيد بينظير ڀٽو صاحبه سان ڀرپور ساٿ ڏنو. شهيد بينظير ڀٽو صاحبه سدائين هيٺين سنڌ ۾ پارٽيءَ جي ڪم ڪار ۽ جلسن جلوسن ۾ شرڪت کان کانپوءِ سائين علي نواز شاهه جي بنگلي تي رهندي هئي، هُو پاڻ به دل جي حضور سان محترمه جي خدمت ڪندو هيو ۽ هڪ ڀاءُ جي حيثيت ۾ پيش پيش هوندو هيو. شاهه صاحب مرڪز ۾ محترمه جي وزيراعظم هوندي مرڪزي وزير هيو ۽ 1990ع جي اليڪشن ۾ سنڌ صوبائي اسيمبليءَ جو اثرائتو ۽ ڪارائتو ميمبر رهيو آهي ۽ ڄام صادق عليءَ جي جبر جي خلاف سنڌ اسيمبليءَ ۾ ڳالهائڻ وارن ميمبرن مان هڪ هيو.
2008ع جي اليڪشن کان پوءِ سنڌ جي صوبائي ايگريڪلچر کاتي جو وزير رهيو آهي. سندس رڪارڊ صاف سٿرو آهي. هاڻي به 2013ع ۾ پيپلز پارٽيءَ جي ٽڪيٽ تي صوبائي اسيمبليءَ جو ميمبر ٿيو آهي. سائين خادم علي شاهه محترمه کي ويجهو ۽ اعتماد وارو رهيو، پر سائين زرداري صاحب جي ساڻس سٺي رويي نه هئڻ جي ڪري سڀني قربانين ۽ پيپلز پارٽيءَ سان زندگيءَ جي هيڏي عرصي ساٿ رهڻ کان پوءِ به پارٽي ڇڏي ويو ۽ ٻي پارٽي ۾ شموليت اختيار ڪيائين.
منهنجي ساڻس پارٽي مٽائڻ کان بعد جلد ملاقات ٿي. مون کيس چيو ته سياست ۾ صبر ۽ برداشت ضروري آهي، ٿورين ٿورين ڳالهين ۽ شڪايتن تي پارٽي ڪو نه ڇڏبي آهي، پاڻيءَ جي وهڪري ۾ هلندو رهي ۽ نااميد نه ٿئي ته ٿوري وقت کان پوءِ صحيح مقام ملي ويندو.
شاهه صاحب بضد رهيو ته مون صحيح فيصلو ڪيو آهي، ڇو ته ڪو به سيد سڳورو آسانيءَ سان پنهنجي غلطي مڃڻ لاءِ تيار نه هوندو آهي. ٻن سالن کان پوءِ سيد خادم علي شاهه صحيح مقام ۽ عزت نه ملڻ جي ڪري ان پارٽيءَ کي به الوداع ڪيو. منهنجي ساڻس پوءِ جلد ملاقات ٿي، ڇو ته پاڻ ۾ ملندا رهندا آهيون، مون سان اها ڳالهه قبول ڪيائين ته پيپلز پارٽيءَ سان هيڏي وڏي وابستگي ۽ واسطيداريءَ کي ٿوري ڳالهه جي ڪري ڇڏڻ نه گهربو هو پاڻ هاڻي سياست کان ڪوهين ڏور آرام جي زندگي گذاري رهيو آهي. سندس رهائش ڊفينس فيز II ۾ آهي، جتي دوستن کي گهرائيندو آهي ۽ دعوتون کارائيندو آهي، ڇو ته دسترخوان جو ڪشادو آهي.
سائين خادم علي شاهه سنڌ فٽبال ايسوسيئيشن جو صدر به آهي ۽ هڪ اڌي ٻي N.G.O سان پڻ واسطو اٿس ۽ ٻاهرين دنيا جا به ڪافي دورا ڪيا اٿس.