آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

گوندرَ ويا گذري

ھي ڪتاب نامياري سياستدان، قانوندان ۽ سپريم ڪورٽ جي اڳوڻي جج جسٽس (ر) سيد ديدار حسين شاھ جي يادگيرين جو مجموعو آھي. شاھ صاحب لکي ٿو:
”پنهنجو گذريل وقت جيڪو مون سان گڏ ئي دفن ٿي وڃڻو آهي، ان کي پاڻ کان الڳ ڪري ايندڙ پيڙهين تائين پهچائڻ جو ويچار به اندر ۾ جاڳيو. پوءِ لکڻ شروع ڪيم، اهو ضرور ٿيو آهي ته انهن کي سن وار ڪا به ترتيب نه آهي، يادگيريون جيئن اينديون ويون آهن ائين انهن کي لکيو اٿم. پوءِ به ڪوشش اها ڪئي اٿم ته پنهنجي زندگيءَ جا ممڪن حد تائين اهڙا واقعا ۽ قصا قلمبند ڪريان، جيڪي ايندڙ پيڙهين کي نه رڳو پڙهڻ لاءِ اتساهين پر انهن کي پنهنجي مستقبل ٺاهڻ ۾ ڪا مدد به ڪن. جيڪڏهن منهنجي زندگيءَ ۾ ايندڙ تجربن، (جيڪي مان هن ڪتاب ۾ لکي رهيو آهيان) مان کين ڪنهن موڙ تي ڪا به رهنمائي ملي ته مان پنهنجي لکڻ کي سجايو سمجهندس جو منهنجو هيءُ ڪتاب علمي توڙي عملي زندگي ۾ ڪن شخصن جي رهنمائي ڪري سگهيو“
Title Cover of book گوندرَ ويا گذري

نواز شريف دانهيو ته مون سان غير انساني ورتاءُ ڪيو ٿو وڃي

سنڌ هاءِ ڪورٽ جي چيف جسٽس کي ججن صاحبن پاران مليل اختياري کان پوءِ Annual Confidential reports لکڻ جو اختيار هوندو آهي. مون رڪارڊ ڏٺو ته سنيئر سيشنز ججز، جن کي هاءِ ڪورٽ ۾ Elevation جي اميد هئي، انهن جا اي سي آرز لکيل ڪو نه هيا. جن ۾ جناب آغا رفيق احمد خان، جسٽس شمس الدين هيسباڻي، مسٽر رحمت حسين جعفري، مسٽر عبدالحميد ابڙو مرحوم، مسٽر تحسين احمد ڀٽي، محترمه ياسمين عباسي ۽ ٻيا، جن جا اي، سي. آرز لکيل ڪو نه هيا. اها ڳالهه سمجهه ۾ نه آئي ته انهن جا اي سي آرز ڇو ڪو نه لکيا ويا هئا. مون محسوس ڪيو ته ڪنهن خاص سبب جي ڪري انهن جا اي سي آرز نه لکيا ويا آهن ته جيئن موقعي ملڻ تي انهن تي ابتي ڇري وهائجي ۽ جيئن انهن جي Elevation هاءِ ڪورٽ ۾ نه ٿي سگهي. مون پهرئين فرصت ۾ انهن جا اي سي آرز تمام سٺا لکيا، جنهن جا هو حقدار به هيا. پوءِ اڳتي هلي خدا تعاليٰ جي فضل ڪرم سان مسٽر عبدالحميد ابڙي کان سواءِ، جيڪو جلد انتقال ڪري ويو، ٻيا مٿي ذڪر ڪيل ڊسٽرڪٽ جج، هاءِ ڪورٽ جا جج صاحبان مقرر ٿيا.
مون هيٺئين اسٽاف جي لاءِ اهو جنرل آرڊر ڪيو هو ته جن جي نوڪري ٽن سالن کان مٿي آهي، انهن کي مستقل ڪيو وڃي ۽ هيٺئين اسٽاف کي ميڊيڪل الائونس به وڌائي ڏنو وڃي. گڏوگڏ اهو به جنرل آرڊر ڪيو ته ڊسٽرڪٽ جج، ايڊيشنل ڊسٽرڪٽ جج، سينيئر سول جج، جن کي ڪا به شڪايت هجي ته هو هڪدم اطلاع ڏيئي ملاقات ڪن ۽ رجسٽرار جي آفيس جو طواف نه ڪن، ڇا لاءِ ته واسطي دار رجسٽرار ڄڻ ته چيف جج جو ڪن ۽ اکيون هوندا آهن. مون اهو به آرڊر ڪيو ته سنڌ هاءِ ڪورٽ جا جج سينيئر يا جونيئر، هر هڪ عزت ۽ احترام جي لائق آهي، جنهن ڪري پروٽوڪول وارا صرف چيف جج ۽ سينيئر ججن جي اڳيان پٺيان نه هلن پر ٻين ججن کي به ايتري عزت ڏين جيتري چيف جج ۽ سينيئر ججن کي ڏني وڃي ٿي. مون عيد ملن پارٽيءَ جو رواج شروع ڪرايو، جيڪو ڪجهه عرصي کان وٺي بند ٿي ويو هيو. اهي عيد ملن پارٽيون، عيد الفطر جي ۽ عيد الضحيٰ جي هفتي کن کان پوءِ منعقد ڪيون وينديون هيون. مون سڄي سنڌ جي ڊسٽرڪٽ ججز، ايڊيشنل ۽ سول ججز جي پوسٽنگ جو چارٽ گهرايو. جنهن مان محسوس ڪيم ته ڪيترن ئي جج صاحبن کي گهر کان تمام پري رکيو ويو آهي، جنهن ڪري انهن کي ڪنهن به ايمرجنسيءَ وقت ڳوٺ پهچڻ ۾ ڪافي دقت محسوس ٿي رهي هئي. مون آرڊر ڪيو ته ڳوٺ کان واسطي دار جج کي اهڙي هنڌ رکيو وڃي، جتان هو ٻن اڍائي ڪلاڪن جي اندر پنهنجي پوسٽنگ کان پنهنجي گهر پهچي سگهي. ان جو ڏاڍو خاطر خواهه اثر ٿيو. جج صاحبن وڌيڪ همت ۽ جانفشانيءَ سان ڪم ڪيو ۽ ڊسپوزل تمام گهڻو ٿيو.
منهنجي چيف جسٽس جي هوندي، ميان محمد نواز شريف جي اپيل A-T-C ڪورٽ جي فتويٰ خلاف آئي، جنهن ۾ ان کي عمر قيد جي سزا ٻڌائي ويئي هئي. اها اپيل As a Right ٻڌڻي هئي. ان کي Admit سنڌ هاءِ ڪورٽ ڪيو ۽ ٻي تاريخ تي اپيل ڪندڙن محمد نواز شريف ۽ ٻين کي عدالت ۾ گهرايو ويو. ميان صاحب عدالت ۾ آيو، ڪافي مايوس ۽ پريشان هيو، هُن ڪورٽ ۾ دانهون ڪيون ته مون سان غيرانساني ورتاءُ ڪيو وڃي ٿو. مون کي اسلام آباد کان ڪراچيءَ جهاز ۾ آڻيندي ٻنهي هٿن ۾ هٿ ڪڙيون هڻي سيٽن تي ويهاريو ويو، منهنجي توهين ڪئي وئي ۽ هاڻي به قيدين وانگر بند گاڏيءَ ۾ وجهي وٺي آيا آهن، جيل وارن جو ورتاءُ به صحيح ڪو نه آهي، ڊاڪٽرن جي وزٽ به ڪو نه ٿي ٿئي ۽ مون کي قيد تنهائيءَ ۾ رکيو وڃي ٿو. مان سابق وزير اعظم آهيان ۽ گريجوئيٽ به آهيان، مون کي قانون ۽ جيل مينوئل موجب سهولتون ملڻ گهرجن ۽ مون سان مهذب طريقو اختيار ڪيو وڃي.
سنڌ هاءِ ڪورٽ ماڻهن سان کچاکچ ڀريل هئي. وڪيل صاحب به گهڻا هيا جيڪي ميان صاحب کي ڏسڻ ۽ ڪيس ٻڌڻ آيا هيا. ان بعد قيدين کي، جن ۾ ميان محمد نواز شريف ۽ سيد غوث علي شاهه صاحب هيو، انهن کي وٺي ويا. جنهن کان پوءِ سندن وڪيل مسٽر عزيز الله شيخ، اهڙي درخواست آفيس ۾ داخل ڪئي، جيڪا روسٽر وارن ڪورٽ ۾ هلائڻ لاءِ لڳائي. مقرر تاريخ تي مسٽر عزيز الله شيخ مرحوم ۽ ايڊوڪيٽ جنرل سنڌ شايد مرحوم راجا قريشي صاحب هيو ۽ ان سان گڏ اسپيشل پراسيڪيوٽر ظهورالحق پشاور وارو به هيو. ڌرين کي ٻڌڻ کانپوءِ سنڌ هاءِ ڪورٽ آرڊر ڪيو ته سابق وزير اعظم کي Under trail قيدي جي حيثيت ۾ هر سهولت ڏني وڃي ۽ ٻين اختيارين وارن جي زباني حڪم کي نه مڃيو وڃي. بعد ۾ ڪورٽ جي حڪم تي ميان محمد نواز شريف کي جيل ۾ هر سهولت ملي، گهر جي ماني، ڊاڪٽرن جي وزٽ، اخبارون ۽ ٽوئيوٽا ڪرولا گاڏي کيس آڻڻ ۽ وٺي وڃڻ لاءِ . واسطي دار حاڪم شايد ان آرڊر مان خوش ڪو نه هيا ڇو جو ان وقت مان سنڌ هاءِ ڪورٽ جو چيف جج هيس. جنهن سبب مون کي 28 اپريل 2002ع تي سپريم ڪورٽ آف پاڪستان جو جج مقرر ڪري موڪليو ويو. پوڻن ٽن مهينن ۾ مون کي سپريم ڪورٽ موڪليو ويو ۽ منهنجي جاءِ تي مسٽر سيد سعيد ارشد کي چيف جسٽس سنڌ هاءِ ڪورٽ ڪيو ويو. سعيد ارشد صاحب جو سڳو سئوٽ مسٽر ليفٽيننٽ جنرل شاهد پرويز ڪورڪمانڊر بهاولپور رهيو هيو، جنهن سبب سعيد ارشد صاحب پنجن سالن کان مٿي چيف جج ٿي رهيو.