آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

گوندرَ ويا گذري

ھي ڪتاب نامياري سياستدان، قانوندان ۽ سپريم ڪورٽ جي اڳوڻي جج جسٽس (ر) سيد ديدار حسين شاھ جي يادگيرين جو مجموعو آھي. شاھ صاحب لکي ٿو:
”پنهنجو گذريل وقت جيڪو مون سان گڏ ئي دفن ٿي وڃڻو آهي، ان کي پاڻ کان الڳ ڪري ايندڙ پيڙهين تائين پهچائڻ جو ويچار به اندر ۾ جاڳيو. پوءِ لکڻ شروع ڪيم، اهو ضرور ٿيو آهي ته انهن کي سن وار ڪا به ترتيب نه آهي، يادگيريون جيئن اينديون ويون آهن ائين انهن کي لکيو اٿم. پوءِ به ڪوشش اها ڪئي اٿم ته پنهنجي زندگيءَ جا ممڪن حد تائين اهڙا واقعا ۽ قصا قلمبند ڪريان، جيڪي ايندڙ پيڙهين کي نه رڳو پڙهڻ لاءِ اتساهين پر انهن کي پنهنجي مستقبل ٺاهڻ ۾ ڪا مدد به ڪن. جيڪڏهن منهنجي زندگيءَ ۾ ايندڙ تجربن، (جيڪي مان هن ڪتاب ۾ لکي رهيو آهيان) مان کين ڪنهن موڙ تي ڪا به رهنمائي ملي ته مان پنهنجي لکڻ کي سجايو سمجهندس جو منهنجو هيءُ ڪتاب علمي توڙي عملي زندگي ۾ ڪن شخصن جي رهنمائي ڪري سگهيو“
Title Cover of book گوندرَ ويا گذري

مسٽر عبدالغفور ڀرڳڙي

مسٽر عبدالغفور ڀرڳڙي منهنجي وڏن جو دوست، سياست ۽ وڪالت ۾ وڏو نالو، خاص طور سول ڪيسن جو ماهر، صوم و صلات جو پابند، اسان جو وڏو، دوستيءَ جي ها مَ نه ٿو هڻي سگهان پر وڏن واري شفقت ۽ پيار اڃا تائين ڏيندو آهي، سندس فرزند عبدالحامد ڀرڳڙي ايڊيشنل ايڊووڪيٽ جنرل آهي. جيڪو هينئر ڀرڳڙي صاحب جي خدمت ڪري رهيو آهي.
ڀرڳڙي صاحب نه صرف هڪ ڪامياب وڪيل آهي پر سياست ۾ به سندس چڱو مقام رهيو آهي. ڀرڳڙي صاحب بحيثيت چيئرمين ميونسپل ڪاميٽي لاڙڪاڻو، تمام سٺا ڪم ڪرايا ۽ هن جي سڀاءَ توڻي ايمانداريءَ جي سندس سياسي مخالف به تعريف ڪندا آهن.
ڀرڳڙي صاحب علم ادب ۽ سماجي ڪمن ۾ به سٺو بهرو وٺندو رهيو آهي. پاڻ سنڌي ادبي بورڊ جو ميمبر به رهيو آهي ۽ قائداعظم محمد علي جناح جي حياتي تي هڪ يادگار ڪتاب ”ساٿ ڌڻي سرواڻ“ ڪتاب لکيو اٿائين. اهڙي طرح شاهه لطيف، اقبال ۽ روميءَ جي تشبيهن تي پڻ سندس لکيل ڪتاب پڙهڻ جهڙو آهي. ان کان علاوه محترم شهيد بينظير ڀٽو جي خواهش تي، قائدِعوام شهيد ذوالفقار علي ڀٽي جي حياتي ۽ ڪارنامن تي وڏي تحقيق ڪري ڪتاب لکي، پاڪستان ۽ سنڌ جي ماڻهن جي هُن خدمت ڪئي آهي.
ڀرڳڙي صاحب پنهنجي آتم ڪهاڻي به ”گذري جي ويا سي زمانا ياد پيا“ جي عنوان سان لکي آهي، جنهن ۾ به سنڌ جي سياسي سماجي ۽ ادبي حالتن جو صحيح مطالعو ڪيو ويو آهي. انهن سڀني ڪمن لاءِ ڀرڳڙي صاحب کيرون لهڻيون. ڀرڳڙي صاحب جيئن ته هاڻي عمر جي تقاضا ڪري وڪالت ۾ گهڻو متحرڪ ڪو نه آهي پوءِ به ڪن خاص ڪيسن ۾ پاڻ ڪورٽن ۾ حاضر ٿيندو آهي ۽ پنهنجي تجربي ۽ قانوني دسترس جا جوهر ڏيکاريندو آهي.
مسٽر جسٽس راڻا ڀڳوان داس، مسٽر موهن لال ۽ مسٽر محمد بچل تنيو به سندس جونيئرٿي رهيا آهن. انهن به پنهنجي پنهنجي مقام تي سٺو نالو پيدا ڪيو آهي. مسٽر ڀرڳڙيءَ جي اخلاقي مدد ۽ اثر رسوخ جي ڪري مسٽر محمد بچل تنيو ٻه دفعا ڊسٽرڪٽ بار ايسوسيئيشن لاڙڪاڻي ۽ سنڌ بار ڪائونسل جو ميمبر چونڊيو ويو هيو.
ڀرڳڙي صاحب کي پيپلزپارٽي جي قيادت پاران صوبي سنڌ جو ڊپٽي سيڪريٽري جنرل مقرر ڪيو ويو هيو، جنهن مان اهو ثابت ٿئي ٿو ته: پارٽي قيادت جو کيس ڀرپور اعتماد حاصل هيو. فوجي دور آيو ۽ مجلس شوري ٺهڻ لڳي ته ڀرڳڙي صاحب ان جو ميمبر بڻيو. منهنجي ناقص راءِ موجب جناب عبدالغفور ڀرڳڙي صاحب کي جنرل ضياءُالحق جي پاران قائم ٿيل ان مجلس شوريٰ جو ميمبر نه ٿيڻ گهربو هيو. ٻيو ته 1985 جي غير جماعتي بنيادن تي ٿيل جنرل اليڪشن ۾، لاڙڪاڻي ڏوڪري تعلقي تي مشتمل حلقي تي کيس اليڪشن وڙهڻ نه گهربي هئي. جيڪڏهن ڀرڳڙي صاحب لاڙڪاڻو تعلقو ٻهراڙي ۽ لاڙڪاڻو شهر واري صوبائي سيٽ تي مقابلو ڪري ها ته مسٽر مسعود احمد کهڙي کي ڪيترن ئي هزار ووٽن جي برتريءَ تي شڪست ڏيئي سگهي ها. ڇا لاءِ ته قومي اسيمبليءَ جي نتيجي مان ظاهر ٿي رهيو هيو ته ڀرڳڙي صاحب مرحوم شاهه محمد پاشا کهڙي مرحوم مسعود احمد کهڙي جي وڏي ڀاءُ لاڙڪاڻي تعلقي ۽ سٽيءَ ۾ ڪيترا هزار ووٽ ڀرڳڙي صاحب کان گهٽ کنيا هئا. ڏوڪري تعلقي ۾ ٿيو ايئن جو اتان جي چند وڏيرن رخ ڦيريو ۽ ووٽ مرحوم شاهه محمد پاشا کهڙي کي ڏنا ويا، نتيجي ۾ لاڙڪاڻي تعلقي ۽ سٽيءَ ۾ ڀرڳڙي صاحب جي برتري به ختم ٿي ويئي. ان ئي مسئلي تي ڀرڳڙي صاحب جا Revenue منسٽر گورنمينٽ آف سنڌ هوندي، مرحوم هاشم ميمڻ ڊي ـ سي لاڙڪاڻي سان به ٿورا اختلاف ٿيا، جنهن ڪري به ڪجهه ڪامورن ڀرڳڙي صاحب جي خلاف نتيجي ٺاهڻ ۾ حسب معمول حرفت ڏيکاري ۽ ڀرڳڙي صاحب ڪامياب نه ٿي سگهيو. مونکي پورو يقين آهي ته جيڪڏهن ڀرڳڙي صاحب لاڙڪاڻي تعلقي ۽ سٽيءَ جي سيٽ تي بيهي ها ته شايد سندس مقابلو به اهڙي جوڙ جو ڪو نه ٿئي ها ۽ ڀرڳڙي صاحب کان پنهنجي حلقي ۾ اثر رسوخ هئڻ جي ڪري اڄ ڏينهن تائين لاڙڪاڻي تعلقي ۽ شهر واري سيٽ ڪو به کٽي ڪو نه سگهي ها ۽ ان کان پوءِ به جيڪي اليڪشن ٿيون انهن ۾ ڀرڳڙي صاحب ڪامياب ٿئي ها.
ڀرڳڙي صاحب جي فئملي پڙهيل لکيل آهي. سندس هڪڙو ننڍو ڀاءُ مسٽر عنايت الله ڀرڳڙي آبپاشي کاتي ۾ انجنيئر رهي چڪو آهي ان جي سندس ڪافي نيڪ نامي ٻڌڻ ۾ ايندي آهي. سندس ٻيو وڏو ڀاءُ مرحوم محمد صديق ڀرڳڙي محڪمه تعليم ۾ اعليٰ عهدي ٿي تي فائز رهيو آهي. ڀرڳڙي صاحب جو وڏو فرزند مسٽر عبدالماجد ڀرڳڙي CSS ڪري انڪم ٽئڪس جي محڪمي ۾ اعليٰ عهدي تي فائز رهيو ۽ هاڻ پاڪستان جي موجوده حالتن کي ڏسي ڪري آمريڪا شفٽ ٿي ويو آهي.
ڀرڳڙي صاحب جهڙا صاف سٿرا ۽ ايماندار ماڻهو سياست جي ميدان ۾ ملڻ مشڪل آهن. الله تعاليٰ کيس تندرستي، صحت ۽ عمردراز عطا ڪري، آمين.