امداد ڀُٽي جي چونڊ مهم بينظير ڀٽو هلائي پر هو فارم ڀرائڻ کان لنوائي ويو
محترمه جي حڪومت ختم ڪرڻ کانپوءِ 1990ع ۾ جنرل اليڪشن ٿي. اليڪشن جو شيڊيول به اچي ويو. محترمه جي لاڙڪاڻي اچڻ کان اڳ بيگم اشرف عباسي، نثار احمد کهڙي، غلام مجتبيٰ اسراڻ، مير نادر علي خان مگسي ۽ ڪجھه ٻين پارٽي عهديدارن ۽ دوستن مون کان پڇيو ته توهان PS-30 تعلقو رتوديرو تي اليڪشن ۾ اميدوار ٿي صوبائي اسيمبليءَ جي سيٽ تي پيپلز پارٽي جي پاران بيهندا؟ ڇا خيال آهي؟ مون انهن سڀني دوستن کي جواب ڏنو هو ته، منهنجو اڳ ۾ به اليڪشن ۾ بذات خود بيهڻ جو ارادو ڪو نه هيو ۽ مون ڪوشش به ڪئي هئي ته محترمه بينظير ڀٽو ۽ ممتاز علي ڀٽو جي وچ ۾ اختلاف نه وڌن، انهن جي وچ ۾ سياسي ٺاهه ٿئي. محترمه منهنجي مشوري ۽ عرض ڪرڻ تي اها ڳالهه قبول ڪئي ۽ هوءَ نواب نبي بخش ڀٽي وٽ ڳوٺ ميرپور ڀٽو ۾ وڃي نواب صاحب کي اها تجويز ڏني هئي ته معشوق علي خان ڀٽي يا عاشق علي خان ڀٽي کي ٿوري وقت لاءِ بيهاريو، جنهن جو مان اڳ به ذڪر ڪري چڪو آهيان. ممتاز علي خان ڀٽي جي ان ضد تي بيهڻ جي ڪري محترمه کي ڏک به ٿيو هو، مونکي چيائين ته توهان مون کي اتي وٺي هليو پر انهن منهنجي عزت نه ڪئي ۽ صرف ان سبب جي ڪري ته ميرپور ڀُٽو جي ڀٽن صاحبن پاران محترمه بينظير ڀٽو جو تڏي تي هلي وڃڻ کانپوءِ به انهن قدر ڪو نه ڪيو ۽ هن جي وڃڻ کي عزت ڪو نه ڏنائون. مان اليڪشن لڙي هئي پر پارٽيءَ جي ڪاميابيءَ کانپوءِ، هيڏي وڏي ماڻهوءَ سان مقابلو ڪندڙ جو ڪو به قدر ڪو نه ٿيو هو. 20 مهينن جي حڪومت ۾ ڪو به ذاتي ڪم ڪار ڪو نه ٿيو نه ئي ڪڏهن ڪنهن ڏک سور ٻڌو، نه ئي محترمه پنهنجي تڪ جي MPA جي حيثيت ۾ مون کان پنهنجي ذاتي مشڪلات يا خانداني مشڪلات جي باري ۾ دريافت ڪيو.
مون مٿي ذڪر ڪيل صاحبن کي جواب ڏنو ته مان اليڪشن نه وڙهندس. شايد انهن دوستن کي شروعاتي طور محترمه پڇا ڳاڇا ڪرڻ جو چيو هو ته ديدار حسين شاهه جو رايو ڪهڙو آهي؟ مون انهن کي نه صرف اهو ٻڌايو ته مان اليڪشن نه وڙهندس پر پنهنجي ڪچهريءَ ۾ رتوديرو، لاڙڪاڻو، بنگل ديرو ۽ نئون ديرو، سجاول سرڪل جي دوستن کي به ٻڌايو ته مان اليڪشن ۾ بهرو نه وٺندس، ڀلي پيپلز پارٽي جو ٻيو ماڻهو مقابلو ڪري مان خوش ٿيندس. منهنجو اهو جواب يا رايو شايد محترمه بينظير ڀٽو کي به ٻڌايو ويو هجي. باقي مسٽر ممتاز علي ڀٽي کي انهن جي دوستن ۽ ورڪرن ٻڌايو هو ته ديدار حسين شاهه اليڪشن ۾ ڪو نه ٿو بيهي.
محترمه بينظير ڀٽو لاڙڪاڻي آئي. فارم ڀرڻ جي آخري تاريخ ۾ هفتو کن هيو ته مون کي گھرايائين ۽ چيائين ته ”شاہ صاحب میں PS-30 پر اپنے کزن امداد علی بھٹو ولد سکندر علی خان بھٹو کو کھڑا کر رہی ہوں۔ آپ کو چار دن کا ٹائم دے رہی ہوں۔ آپ نوڈیرو سے شروع کریں، اس کے بعد رتوڈیرو، وسایو بھٹو، بوسن، سیدو ڈیرو، بہمن، سجاول سرکل اور آخر میں رات کا پروگرام بنگل ڈیرو میں محمد یعقوب بھٹو، مرحوم محمد ابراہیم اور مرحوم انور علی بھٹو کے ہاں رکیں گے، جہاں کھانے کا انتظام ہوگا۔ اس سارے پروگرام میں آپ میرے ساتھ موجود رہیں گے اور ضلع کی ساری پیپلز پارٹی کی قیادت بھی آپ کے ساتھ ہوگی۔ میں خود ان لوگوں کو خطاب کروں گی اور امداد علی بھٹو کو ووٹ دینے کی اپیل کروں گی۔“. مون محترمه کي عرض ڪيو ته ”میں بہت خوش ہوں آپ کا چچا زاد بھائی الیکشن لڑ رہا ہے۔ پارٹی آپ کے ساتھ ہے انشاءاللہ کامیابی ہوگی“ ۽ وڌيڪ چيو مانس ته ”چشم ماہِ روشن دلِ ماشاد“. خير اليڪشن جي ورڪ شروع ٿي وئي. بهمڻ، نئون ديرو، سيدو ديرو، رتوديرو، وارث ڏنو ماڇي، ٻوسڻ، وسايو ڀٽو، جمعو اگھم، عرضي ڀٽو، ڪوٽ لال بخش مهيسر، شاهنواز ڀٽو ۽ مستوئين جي ڳوٺن ۾ ورڪ ڪري جلسن ۾ تقريرون ڪيون سين. فارم ڀرڻ جي آخري رات تي بنگل ديري ۾ محمد يعقوب ڀٽي مرحوم محمد ابراهيم ڀٽي ۽ انور علي ڀٽي وٽ هڪ وڏو جلسو ٿيو، جنهن ۾ مانيءَ جو بندوبست ٿيل هو. جلسي ختم ٿيڻ کانپوءِ هر ڪو ماڻهو ماني کائي پنهنجي پنهنجي گھر ڏانهن راهي ٿيو. محترمه ٻين ليڊرن سان گڏ لاڙڪاڻي وئي ۽ مان رتيديري پنهنجي گھر آيس. رات جو ساڍي ٻارهين بجي ٽيليفون جي گھنٽي وڳي، مون ٽيليفون کنئين ته آپريٽر چيو ته محترمه توهان سان ڳالهائڻ ٿي چاهي. محترمه فرمايو ته ”شاہ صاحب میں بینظیر بات کر رہی ہوں، آپ ابھی لاڑکانہ پہچیں“ مون عرض ڪيو ته ”رات کا ٹائم ہے اور آج کل بدامنی بھی بہت ہے، میں انشاءاللہ کل صبح کی آپ کے خدمت میں حاضر ہو جاؤں گا۔“ جواب ۾ چيائين ته ”بہت ضروری کام ہے، آپ وکیل بھی ہیں اور اپنی علاقے کے جانی پہچانی شخصیت ہیں، آپ کو کچھ نہیں ہوگا آپ جلدی آئیں میں انتظار کر رہی ہوں۔ پارٹی کے اور عہدیدار بھی بیٹھے ہوئے ہیں۔ “ منهنجي ڇهين حس ڪم ڪيو ته شايد امداد علي خان ڀٽو اليڪشن ۾ مقابلو ڪرڻ کان ڀڄي ويو آهي. مون پنهنجي وڏي سئوٽ سيد بچل شاهه، سيد شاهد حسين شاهه ۽ سيد عابد حسين شاهه کي گھرايو. اسان گاڏي ۾ چڙهي المرتضي هائوس لاڙڪاڻي پهتاسين. محترمه سان سلام دعا ڪري ويٺاسين. ويهڻ سان ئي محترمه چيو ته ”امداد علی بھٹو صاحب بنگل ڈیرو سے جلسے کے بعد لاڑکانہ سے حیدرآباد روانہ ہو چکا ہے اور کل فارم بھرنے کی آخری تاریخ ہے“ مون عرض ڪيو مانس ته ”امداد علی خان بھٹو آپ کے چچا زاد بھائی اور آپ کا خون ہیں، چار دن کی الیکشن مہم تو آپ نے خود چلائی ہے پھر بھی اس میں ہمت نہیں ہےاور وہ الیکشن سے بھاگ گیا۔ میں تو مڈل کلاس آدمی ہوں۔ ممتاز علی بھٹو سے ہر مرتبہ الیکشن لڑنے کا ٹھیکاہ نہیں لیا ہے۔ میرے اس سے اچھے تعلقات ہیں، چونکہ انہوں نے آپ کی تجویز کو رد کیا تھا اور آپ کے گاؤں میں آنے تک کا خیال نہ رکھا تھا۔ صرف آپ کی عزت کہ لئے میں الیکشن لڑا تھا۔ ممتاز علی بھٹو بہت بڑا آدمی ہے۔ وہ کچھ بھی کر سکتا تھا۔ میں الیکشن نہیں لڑوں گا۔“ ان گفتگو دوران بيگم اشرف عباسي، نثار احمد کهڙو، غلام مجتبي اسراڻ، مير نادر علي مگسي، عبدالرزاق سومرو، حاجي منور علي عباسي به موجود هيا. محترمه جواب ۾ چيو ته ”شاہ صاحب آپ نے جو کچھ بھی کہا ہے صحیح کہا ہے، غلطی انسان سے ہوتی ہے مجھ سے غلطی ہو گئی ہے۔ آپ الیکشن لڑیں جذبے کے ساتھ، جیسے پہلے آپ نے لڑی تھی اور مجھے احساس ہے کہ پہلی الیکشن بھی آپ نے میرے حکم پر لڑی تھی، آپ نے خود خواہش ظاہر نہیں کی تھی۔ اور اس مرتبہ تو آپ نے خود جواب دیا تھا، جو پارٹی عہدیداروں نے میرے کہنے پر آپ سے پوچھا تھا اور آپ نے انکار کیا تھا تو میں نے اپنے کزن کو کھڑا کیا، لیکن افسوس کہ وہ بھاگ گیا۔ آپ رنجشوں کو بھلائیں، کل آخری تاریخ ہے آپ فارم بھروائیں“ مون چيومانس ته ”محترمہ پہلے بھی آپ کا حکم تھا اب بھی آپ کا حکم ہے، آپ نے محسوس کیا اور اس کا اظہار کیا وہ کافی ہے۔ میں حسینی ہوں انشاءاللہ الیکشن لڑوں گا، چاہے میری جان چلی جائے۔“. محترمه اهو ٻڌي ڏاڍو خوش ٿي ۽ منهنجي وڏي سؤٽ سيد بچل شاهه، سيد عابد حسين شاهه ۽ سيد شاهد حسين شاهه کي چيائين ته ”شاہ صاحب دکھی ہیں پھربھی الیکشن لڑنے کے لئے آمادہ ہو گئے ہیں۔ آپ کل شاہ صاحب کے ساتھ جا کر فارم بھروائیں“. ان کانپوءِ اسان موڪلائي گھر آياسين.
صبح ٿيڻ شرط ئي اها ڳالهه جهنگ جي باهه وانگر پکڙجي وئي. صبح جو مون فارم وڃي ڏنو. مون سان گڏ انور ڀٽو مرحوم، شبير هڪڙو، شاهنواز جتوئي، خان بهادر اگھم، عابد حسين شاهه ۽ ٻيا دوست گڏ هيا. اندر رٽرننگ آفيسر شيخ عبدالرشيد ADJ وٽ فارم ڏنوسين. اتي مان ۽ سائين بچل شاهه مرحوم ۽ انور علي ڀٽو مرحوم وياسين. رٽرننگ آفيسر صاحب فارم وٺي ڀريو. فارم ڀريندي رسيد ڏئي مون کي چيائين ته مبارڪ هجئي شاهه صاحب! تون ميمبر ٿي وئين! مون حيرانگيءَ ۽ خوشيءَ وچان رڙ ڪئي ته ممتاز علي ڀٽو هٿ کڻي ويو ڇا؟ رجسٽر تي ڏسي چيائين ته نامينيشن جو سيريل نمبر پنج وقت ۽ رسيد نمبر ٻه عددي حساب سان ٿيا ٻارنهن. تون ٻارنهن امامن سڳورن کي مڃڻ وارو آهين، ڪامياب ٿي وڃين ته مٺائي کارائجان. منهنجي فارم ڀرڻ جي خبر جڏهن ممتاز علي ڀٽي کي پئي ته مير پور ڀٽو ۾ شام جو دوستن کي چيائين ته توهان مشورو به ڏنو هو ۽ يقين سان چيو هو ته ديدار حسين شاهه مقابلي ۾ ڪو نه بيهندو، تنهنڪري مون قمبر/وارهه جي قومي اسيمبلي جي تڪ تي ۽ ڳڙهي ياسين ۾ شڪارپور جي تڪ تي به فارم ڀرايو. هاڻي مون کي توهان ٽن هنڌن تي کڻي ڦاسايو آهي. توهان مون کي چچڙ شاهه مان ڦاسائي ڇڏيو آهي. (هُو مونکي ڪاوڙ مان چچڙ شاهه سڏيندو آهي) مون کي اندازو هو ته بينظير ان کي گھرائي مٿي تي هٿ رکندي ۽ هو سڀ ڏک سُور وساري اليڪشن لڙندو ۽ چچڙ شاهه اصلي جان نه ڇڏيندو. ٿيو به ائين ته ممتاز علي ڀٽو قومي اسيمبلي جي ٻين تڪن ۽ رتوديرو PS-30 تي اليڪشن هارائي ويو.