سنڌ اسيمبليءَ سرڪاري ملازمن جي سگا جي ميمبر ٿيڻ تي مڙهيل پابندي ختم ڪئي
ڪرنل فرخ جي هدايت تي پولنگ اسٽيشنن تي پوليس ۽ فوجي جوانن جو انگ وڌايو ويو. ممتاز علي ڀٽي ايڏو سخت انتظام ڏٺو، جتي هڪڙو به جعلي ووٽ ڪونه هلي سگهيو. بظاهر نتيجو اکين سان ڏسي تڪ جي پوري چڪر کان اڳ ۾ ئي وڃي پنهنجي بنگلي تي آرامي ٿيو. سجاول سرڪل جو نتيجو پوءِ آيو. ڇو ته اهو پري آهي ۽ ان جو ڪجهه حصو تعلقي ڳڙهي خيرو ۽ تعلقي شهدادڪوٽ سان ملي ٿو. اهو نتيجو جڏهن رٽرننگ آفيسر وٽ پهتو ته هن رات جو ڏهين يارهين بجي غيرسرڪاري نتيجو ظاهر ڪيو. مون ٽي هزار ووٽن جي فرق تي ڪاميابي ماڻي. BBC ۽ پاڪستان جي ٻين نشرياتي ادارن پنهنجي تبصري ۾ چيو ته رتوديرو تڪ PS-30 تي، جيڪو وڏي مقابلي وارو هيو، جتي اڳوڻي گورنر ۽ چيف منسٽر کي، پيپلزپارٽيءَ جي ٽڪيٽ تي بيٺل مڊل ڪلاس وڪيل جي هٿان شڪست ٿي آهي، اهو هڪ اهڙو مقابلو هيو جيڪو تاريخ جو هڪ باب آهي. رتيديري کان نئين ديري، نئين ديري کان لاڙڪاڻي روڊ تي پيپلزپارٽيءَ جي جيالن ۽ ورڪرن جوش ۽ خوشي ۾ ايترا ته مٽ ڀڳا جو انهن روڊن تي هر طرف مٽ ئي مٽ نظر پئي آيا. اهو ئي سبب آهي جو ممتاز علي ڀٽي سان (نه چاهيندي) به مقابلو ٿيو، ڇا لاءِ ته مون جيئن اڳ ذڪر ڪيو ته بينظير ڀٽو سان پاڻ نه ٺهيو، ضد ڪري بيٺو ۽ اليڪشن ۾ اهڙيون ته ڏکوئيندڙ تقريرون ڪيائين جو محترمه بينظير ڀٽو ۽ محترمه نصرت ڀٽو کي به نه بخشيائين.جنهن جو ماڻهن تمام برو اثر ورتو، اها حالت حقيقت ۾ ڄڻ منهنجي لاءِ ورڪ هئي. وري سون تي سهاڳ اهو ته رتيديري شهر ۾ ممتاز علي ڀٽي وڏو جلسو ڪرايو جنهن ۾ مرحوم جي ايم سيد صاحب پاڻ ممتاز علي ڀٽو ۽ مرحوم حفيظ قريشي جيڪو مرحوم سائين جي ايم جو ساٿي هيو. هن به خطاب ڪيو ۽ جوش خطابت ۾ هنن به مرحوم شهيد ذوالفقار علي ڀٽي، محترمه نصرت ڀٽو ۽ محترمه بينظير ڀٽو تي بيجا تنقيد ڪئي ته ماڻهن جلسي ۾ ئي گوڙ شور ڪري ڏنو. جيئي ڀٽو جيئي ڀٽو جا نعرا هڻي جلسي مان اُٿي هليا ويا. اهو جلسو ڄڻ ممتاز علي خان ڀٽي جي ڪاميابيءَ جي ابتڙ ناڪاميءَ واري فضا ۾ تبديل ٿي ويو ۽ سندس ناڪاميءَ کان پوءِ نتيجو ظاهر آهي بينظير ڀٽو جي حق ۾ آيو.
اسيمبليءَ جي ميمبر جي حيثيت ۾ قسم کڻڻ کان پوءِ اجلاس شروع ٿي ويا ۽ سيد قائم علي شاهه کي محترمه بينظير ڀٽو جي خواهش مطابق وزيراعليٰ منتخب ڪيو ويو، جنهن پنهنجي ڪابينه تشڪيل ڏني ۽ MQM سان پيپلزپارٽي جو سياسي ٺاهه ٿيو، جنهن جي ڪري MQM به حڪومت ۾ شامل ٿي. الله تعاليٰ جي مهرباني سان MPAٿيڻ جي ڪري مون اهو فرض سمجهيو ته ٻه اکر پڙهيل آهيان ۽ جائز قانون سازيءَ ۾ بهرو وٺان، پرائيويٽ ميمبر ڊي تي اسيمبليءَ ۾ ميمبر صاحبن جا ريزوليشن ايندا آهن، جن تي بحث ٿيندو آهي ۽ اسيمبلي اهو ٺهراءُ پاس ڪندي آهي پوءِ ان ٺهراءَ تي عمل ٿيندو آهي. مون اڳ ۾ ئي محسوس ڪيو هو ته صوبي سنڌ ۾ ۽ سنڌي ٻوليءَ سان ماٽيلي ماءُ وارو سلوڪ ڪيو ويو آهي، تنهن جي ڪري مون امداد محمد شاهه مرحوم، جيڪو ان وقت مخالف ڌر جو ليڊر هيو سان صلاح ڪئي، سائين عبدالله شاهه مرحوم، سنڌ اسيمبلي جو اسپيڪر منتخب ٿيو هو. مون پهريون ريزوليشن سيڪريٽريٽ ۾ جمع ڪرايو ته آمر جنرل ضياءُالحق جي ڏينهن ۾ سنڌ گريجوئيٽ ايسوسيئيشن (SGA)جي ميمبر ٿيڻ لاءِ سرڪاري ملازمن تي بندش وڌي وئي آهي. اهي (SGA) جا ميمبر نه ٿي سگهندا ۽ مارشل لا جي حڪم ۽ ڊپ جي ڪري سرڪاري ملازمن ميمبر ٿيڻ ڇڏي ڏنو آهي. عملي طرح سگا (SGA)، جيڪا هڪ خالص سماجي تنظيم آهي، جنهن سنڌ جي اندر روشن تارا اسڪول کولي ماڻهن جي تعليم ۽ صحت جي شعبن ۾ ڏاڍي خدمت ڪئي آهي ۽ ڪندي رهي ٿي، جنهن جي تعريف ملڪ ۽ ملڪ کان ٻاهر غيرجانبدار ادارا ڪري رهيا آهن. تنهن ڪري ان تان اهڙي بندش هٽائي وڃي مون MQM جي ميمبر صاحبن سان به ڳالهايو ۽ انهن کي واضح ڪيو ته سگا (SGA) هڪ خالص سماجي تنظيم آهي جيڪا تعليم، صحت ۽ سماجي ڪمن ۾ ڀرپور حصو وٺي رهي آهي جنهن ڪري انهن شعبن ۾ اڳڀرائي ٿي آهي.
اسان جي صوبي سنڌ ۾ تعليم جو تناسب تمام گهٽ آهي، جيڪڏهن علم ۽ ادب ڄاڻندڙ سرڪاري ملازم (SGA) جا ميمبر نه ٿيندا ته اڻپڙهيل ٽولو يا عهديدار اها سماجي تنظيم نه هلائي سگهندا ۽ اها سماجي تنظيم بند ٿي ويندي، جيڪو اسان جو قومي نقصان آهي. سائين عبدالله شاهه اسپيڪر صاحب ان ٺهراءَ تي پرائيويٽ ميمبرز ڊي تي ايجنڊا ۾ آڻي بحث ڪرايو. مون کي اهو ٻڌائيندي خوشي محسوس ٿي رهي آهي ته اسيمبلي جي سڄي هال ۾ موجود ميمبرن بشمول MQM ۽ آزاد اميدوارن، ان جي ڀرپور حمايت ڪئي ۽ اسيمبلي اهو ٺهراءُ متفق طور تي پاس ڪيو ته، سرڪاري ملازمن لاءِ سگا جي ميمبر ٿيڻ تي جيڪا بندش پيل آهي، سا بنيادي انساني حقن، قانون ۽ آئين جي خلاف آهي. ان ٺهراءَ جي پاس ٿيڻ کان پوءِ محترمه بينظير ڀٽو وزيراعظم جي حڪومت، اسيمبلي ۾ ٺهراءُ کي نظر ۾ رکندي ضياءُالحق جي پيل بندش به ختم ڪري ڇڏي، جنهن سبب سرڪاري ملازم جوش ۽ جذبي سان سگا (SGA) جا ميمبر ٿيا. ماشاءَالله سگا(SGA) هن وقت وڏي ترقي ڪئي آهي. تعليم، صحت ۽ سماجي ڪمن ۾ ڀرپرو حصو وٺي رهي آهي ۽ انهن شعبن ۾ خاصي ترقي به ڪئي آهي. چوندا آهن ته قوم زنده ٿي رهي، پر جي زبان زنده رهي. ريڊيو پاڪستان ۽ PTV جيڪو ان وقت صرف هڪڙو چينل هيو، انهن ٻنهي تي پنجويهه منٽ ٽائيم سنڌي ٻوليءَ لاءِ مخصوص ٿيل هو، جيڪا سراسر بي انصافي ۽ سنڌي ٻولي جي توهين جي برابر ڳالهه هئي. مون اها ڳالهه به محسوس ڪندي ٺهراءُ آندو ته پاڪستان کي ٺاهڻ ۾ پهريون ٺهراءُ سنڌ اسيمبليءَ پاس ڪيو هو، تنهن جي ڪري ملڪ پاڪستان وجود ۾ آيو ۽ سنڌ فراغ دلي ڪندي پنهنجون آفيسون ۽ وسيلا حڪومت پاڪستان کي ڏنا. ريڊيو پاڪستان جي ڪراچي ۾ بندر روڊ تي واقع جيڪا عمارت هن وقت قبضي ۾ آهي، اها عمارت به مرحوم سائين جي ايم سيد، سنڌ جي عظيم فرزند ۽ سپوت، جڏهن هو ڊسٽرڪٽ لوڪل بورڊ جو صدر هيو، ان وقت ۾ لوڪل بورڊ جي خرچ سان ٺهرائي هئي، جيڪا بعد ۾ ريڊيو پاڪستان ڪراچيءَ جي بلڊنگ طور استعمال ٿيندي پئي اچي.