جسٽس عبدالحميد ڊوگر
اپريل 1995ع ۾ محترمه جي حڪومت جيڪي ٻيون مقرريون ڪيو هيون، انهن ۾ ڊوگر صاحب به سر فهرست هيو. اسان هاءِ ڪورٽ جي جج هجڻ سان گڏ ججز بنگلوز ۾ هڪ ٻئي جا پاڙيسري به ٿي رهيا آهيون، اتي جسٽس علي محمد بلوچ ججز بنگلي نمبر 3 ۾ رهندو هيو، منهنجي رهائش ججز بنگلي نمبر 4 ۾ هئي ۽ ڊوگر صاحب ججز بنگلي نمبر 5 ۾ رهندو هيو.
نواز شريف کي هاءِ جيڪنگ ڪيس ۾ سزا ملڻ کان پوءِ حڪومت وقت مون کي ۽ مون کان بعد سينئر جج جسٽس حامد علي مرزا ۽ ان کان بعد سينئر جج جسٽس عبدالحميد ڊوگر، ٽنهي کي هڪڙي ئي آرڊر ۾ ترقي ڏيئي سپريم ڪورٽ موڪليو. اها به رڪارڊ جي ڳالهه آهي ته چيف جسٽس کان سينئر، پويان ٻه جج به ترقي ڏيئي سپريم ڪورٽ موڪليا وڃن. ڇا لاءِ ته حڪومت وقت کي جسٽس سيد سعيد اشهد کي چيف جسٽس سنڌ هاءِ ڪورٽ ڪرڻو هيو ۽ ان کي چيف جج ڪري مقرر ڪيو ويو. جسٽس سيد سعيد اشهد جو سڳو سؤٽ ۽ سالو ان وقت ليفٽينٽ جنرل هيو ۽ بهاولپور جو ڪور ڪمانڊر رهيو.
جسٽس عبدالحميد ڊوگر کي ايڏو جلدي سپريم ڪورٽ ۾ وڃڻ جو افسوس هيو. سندس خواهش هئي ته هو واري اچڻ تي سنڌ هاءِ ڪورٽ جو چيف جج ٿئي ها پر افسوس جو ايئن نه ٿي سگهيو.
ايڏا وڏا فيصلا زندگيءَ ۾ قادر مطلق پاران ٿيندا آهن. ڊوگر صاحب کي اها بلڪل خبر ڪو نه هئي ته هو چيف جسٽس آف پاڪستان به ٿيندو. وقت پلٽو کاڌو جنرل مشرف چيف جسٽس افتخار محمد چوڌريءَ کي Disfunctional ڪيو ۽ جسٽس ڊوگر صاحب چيف جج آف پاڪستان ٿيو.
جسٽس ڊوگر صاحب انصاف کي نظر ۾ رکندي ڪافي لائق، اهل ۽ سنڌ جي اصلوڪن رهاڪن کي سفارش ڪري سنڌ هاءِ ڪورٽ جو جج ڪرايو ۽ سپريم ڪورٽ ۾ به جسٽس محمد موسيٰ لغاري، جسٽس زوار حسين جعفري ۽ جسٽس ضياءُ پرويز کي سنڌ هاءِ ڪورٽ مان ترقي ڏيارائي جج ڪرايو. انهن سپريم ڪورٽ ۾ بهتر ڪم پئي ڪيو پر افسوس ته چيف جج افتخار محمد چوڌريءَ جي بحاليءَ کان پوءِ سنڌ ته ڇا پر سڄي پاڪستان مان اعليٰ عدليه جا 104 جج فارغ ڪيا ويا. صرف ان سبب جي ڪري ته انهن جي سفارش جسٽس عبدالحميد ڊوگر ڪئي هئي ۽ هو صحيح ۽ قانوني طور چيف جسٽس آف پاڪستان ڪو نه هيو. هت اهو ٻڌائيندي ۽ واضح ڪندي تعجب به ٿئي ٿو ته ڪيڏي نه ڪمزور ۽ ناپسنديده سبب جي ڪري ڪافي اهل ماڻهن کي اعليٰ عدليه مان بي عزتو ڪري ڪڍيو ويو ۽ پيپلز پارٽيءَ جي حڪومت ڪمزوري ڏيکاريندي انهن جي جائز مدد ڪو نه ڪئي.
محترم جسٽس عبدالحميد ڊوگر جا هيٺ ذڪر ڪيل حڪم (آرڊر) سپريم ڪورٽ Validate ڪيا.
(الف) جسٽس عبدالحميد ڊوگر جو چيف جسٽس آف پاڪستان جي حيثيت ۾ صدر مملڪت آصف علي زرداريءَ کي عهدي جو قسم ڏيڻ بحال رکيو ويو.
(ب) جسٽس عبدالحميد ڊوگر جا انتظامي آرڊر جيڪي هن چيف جج جي حيثيت ۾ ڪيا ۽ جسٽس عبدالحميد ڊوگر جون ڪيسن ۽ اپيلن ۾ ڏنل فتوائون به بحال رکيو ويون.
(ج) جيڪو به خرچ بجيٽ مان سپريم ڪورٽ، ان جي ججن ۽ اسٽاف ڪيو، اهو به سڀ بحال ٿيو.
جسٽس عبدالحميد ڊوگر قريب قريب 2 سال چيف جسٽس رهيو، پر ان جا چيف جج آف پاڪستان جي حيثيت ۾ رکيل جج ڪڍيا ويا. ڪيڏي نه بي انصافي روا رکي ويئي آهي ۽ ماڻهن اها ايڏي بي انصافي برداشت پئي ڪئي آهي. ڊوگر صاحب سپريم ڪورٽ جي لوئر اسٽاف ۾ جيڪي به مقرريون ڪيون، اهي به ڪوٽا جي بنيادن تي هيون ۽ سنڌ جي ٻهراڙيءَ کي پورو پورو حق ڏنو ويو.
جسٽس عبدالحميد ڊوگر کي جيڪو دلي افسوس هيو ته مون کي جلد ئي سپريم ڪورٽ ۾ موڪليو ويو ۽ سنڌ جي چيف جج ٿيڻ جو موقعو نه مليو. خدا تعاليٰ سندس اها تمنا به پوري ڪئي ۽ پاڻ چيف جسٽس آف پاڪستان جي عهدي تي ٻن سالن تائين رهيو. پاڻ بهتر علاج جون سهولتون ماڻڻ ۽ ٻارن جي تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ مستقل طور اسلام آباد ۾ رهائش پذير آهي. ضروري ڪم ڪار سان خيرپور ۽ ڳوٺ ويندو آهي.