قصو هاءِ ڪورٽ سرڪٽ بينچ لاڙڪاڻي جي قيام جو
جج صاحبان يا چيف جج صاحب، ماسواءِ ججمينٽ جي ڪو به ڪاغذ صحيح ڪو نه ڪندا آهن ۽ هاءِ ڪورٽ جي پاران خط و ڪتابت ۽ A-G سنڌ جي آفيس مان پئسا ڪڍرائڻ جي لاءِ به رجسٽرار جي صحيح گهربل هوندي آهي.
مون فل ڪورٽ جي اختياري ملڻ کان پوءِ پهريون آرڊر بحيثيت چيف جسٽس سنڌ هاءِ ڪورٽ جي، ڪيو جنهن ۾ لاڙڪاڻي سرڪٽ بينچ کي سڄي لاڙڪاڻي ڊويزن جي جيوريزڊڪشن (دائره اختيار) لاڙڪاڻو ضلعو، شڪارپور ضلعو، جيڪب آباد ضلعو ۽ دادو ضلعي جي ميهڙ ۽ خيرپور ناٿن شاهه جي تعلقن جي جيوريزڊڪشن ڏني. ڇو ته مون کي ڪراچيءَ ۾ ڪيترن سالن کان ڪم ڪندي، جج صاحبن سان گفتگو ڪندي ۽ وڪيلن سان ملندي اهو تاثر مليو هو ته لاڙڪاڻي سرڪٽ بينچ جو هجڻ غير ضروري آهي ۽ ان کي ختم ڪيو وڃي، ڇو ته سکر هاءِ ڪورٽ بينچ اڳي ئي ڪم ڪري رهي آهي. مون کي اهو به اندازو ٿيو ته ڪنهن به وقت ۽ موقعي ملڻ تي ڪراچي بار ۽ ڪراچيءَ جا جج صاحبان سرڪٽ بينچ لاڙڪاڻي کي ختم ڪرائي ڇڏيندا. ڇو ته حيدرآباد هاءِ ڪورٽ سرڪٽ بينچ ۽ سکر هاءِ ڪورٽ سرڪٽ بينچ اتان جي وڪيلن ۽ عوام جي پرزور مطالبي تي کوليون ويون هيون ته جيئن ماڻهن کي پنهنجي گهر جي ويجهو انصاف ملي ۽ گهڻو پنڌ ۽ ڀاڙا خرچ ڪري ڪراچيءَ ۾ پنهنجي ڪيسن جي لاءِ نه اچڻو پوي ۽ ڪراچي جي وڪيلن صاحبن جي ڪراچيءَ ۾ هجڻ جي هڪ هٽي ختم ٿئي، ڇا لاءِ ته سنڌ جي ٻين ضلعن مان آيل ماڻهن کي مجبور ٿي ڪراچي ۾ ڪيس هلائڻ ڪري، ڪراچيءَ جا وڪيل رکڻا پوندا آهن، جنهن جي فيس اڳ ۾ به گهڻي هئي ۽ هاڻي به تمام گهڻي آهي. ان جي مقابلي ۾ حيدرآباد، سکر ۽ لاڙڪاڻي ۾ لوڪل وڪيلن کي ڪم به ملي ٿو، انهن جو روزگار به وڌي ٿو ۽ ماڻهن جو ڪيس وڙهڻ ۾ ۽ اچڻ وڃڻ ۾ خرچ به گهٽ ٿو ٿئي، اهو سڄو ڪم سنڌ جي وڪيلن جي وڏي آواز اٿارڻ کان پوءِ ڪرايو هيو. محترمه کان به هڪ ٻه دفعو ڊسٽرڪٽ بار لاڙڪاڻي ۾ خطاب ڪرڻ وقت اها گهر ڪئي وئي هئي ته، لاڙڪاڻي ۾ سنڌ هاءِ ڪورٽ جي سرڪٽ بينچ قائم ڪئي وڃي. محترمه جيئن ته سڄي ملڪ ۽ خاص طور سنڌ جي ماڻهن جي ترقيءَ جي لاءِ خاص دلچسپي رکندي هئي، انهن ڳالهين کي نظر ۾ رکندي، جيئن ٻيهر 1993ع جي عام چونڊن کان پوءِ اقتدار ۾ آئي ته فيڊرل گورنمينٽ پاران پنج ڪروڙ رپين جي ابتدائي گرانٽ ڏني ته جيئن سنڌ هاءِ ڪورٽ جو ڪم شروع ٿئي ۽ سنڌ گورنمينٽ کي هدايت ڪئي ته اهي سرڪاري زمين هاءِ ڪورٽ جي لاءِ ڏين. اڳ ۾ جتي ايريگيشن ڊپارٽمينٽ جو دفتر ۽ آفيسرن جون رهائشگاهون هيون، اها جڳهه ڊي سي آفيس، ايس پي آفيس، ڊي آءِ جي آفيس ۽ ڊسٽرڪٽ ڪورٽ جي ويجهو ۽ سهولت ۾ هئي، تنهن ڪري اها جڳهه ڏني وئي. جج صاحبن جي رهائش لاءِ سنڌ گورنمينٽ جو لاڙڪاڻي وارو سرڪٽ هائوس مخصوص ڪيو ويو هيو. جج صاحب هن وقت تائين اتي هاءِ ڪورٽ جي قائم ڪيل لاج (Lodge) ۾ رهندا آهن. لاڙڪاڻي سرڪٽ بينچ جو نقشو بلڪل سنڌ هاءِ ڪورٽ ڪراچي بلڊنگ وارو آهي، جنهن کي هوبهو (Replica) چئبو آهي. مون چيف جج جي حيثيت ۾ لاڙڪاڻي جو دورو ڪيو. پاڻ وٽ واسطيدار آفيسرن کي گهرايو ۽ پڇا ڪئي ته ڪم ڪيترو ٿيو آهي؟ مون ڏٺو ته صرف گرائونڊ ليول ڪئي وئي آهي ۽ نشان ڏنل آهن، بنيادن جي کوٽائي ٿيل هئي، جنهن تي عمارت جي تعمير ڪرڻي هئي. مون بلڊنگ ڊپارٽمينٽ جي چيف انجنيئر، اسسٽنٽ چيف انجنيئر کي ۽ واسطيدار ڊسٽرڪٽ جج سيد ارشاد علي شاهه صاحب کي چيو ته ڪم جي رفتار بلڪل سست آهي، ڍڳو پير پيران وارو قصو آهي، اهڙي رفتار سان اندازو آهي ته ڪم پورو ٿي ڪو نه سگهندو ۽ ٿي سگهي ٿو ته سرڪٽ بينچ جي قائم ٿيڻ جا مخالف ان طاق ۾ هجن ته خدانخواسته محترمه جي حڪومت وڃي ته جيئن اهو منصوبو ختم ڪري سگهون.
مون ڪم شروع ڪرايو، ٺيڪيدار کي تنبيهه ڪيم ته توهان ڪم شروع ڪرايو، توهان کي پئسا ملندا، توهان جو پئسو ضايع ڪو نه ٿيندو. ڪم تمام تيز رفتاريءَ سان هليو، وچ ۾ مون کي ٻڌايو ويو ته برماٽيڪ جي ڪاٺي کي گهرائڻ لاءِ پئسا درڪار آهن. مون ٽيڪ وڊ گهرائڻ جي لاءِ جسٽس زاهد قربان علويءَ کي اٿارٽي ڏني ته هو ٽيڪ وڊ جي ڪاٺي وٺي ته جيئن ڪم ۾ رنڊڪ نه پئي.
مون کي اهو ٻڌائيندي به ڏاڍي خوشي ٿي رهي آهي ته منهنجي چوڻ جي ڪري سنڌ P.W.D جي اسٽاف، سنڌ هاءِ ڪورٽ جي اسٽاف ۽ سنڌ هاءِ ڪورٽ جي جج صاحبان جي تعاون ۽ سهڪار سان، منهنجي اڍائي، ٽن مهينن واري عرصي ۾ عمارت فرسٽ فلور تائين پهچي وئي. ايڏي ساري ڪم ٿيڻ کان پوءِ، ٻي سرڪار جي اچڻ وقت به هن تي ڪم جاري رهيو. منصوبو هيو ته محترمه بينظير ڀٽو جو، پر وقت جي مجبورين ۽ خراب حالتن جي ڪري، محترمه ملڪ کان ٻاهر هلي وئي ۽ ان سرڪٽ بينچ لاڙڪاڻي جو افتتاح جنرل پرويز مشرف ڪيو، جنهن تقريب ۾ موجوده چيف جسٽس آف پاڪستان مسٽر افتخار محمد چوڌري به هيو. حقيقت ۾ محترمه کي لاڙڪاڻي سرڪٽ بينچ قائم ڪرڻ وقت اهو ارادو هيو ته ماڻهن کي پنهنجي در تي فوري ۽ سستو انصاف ملي ۽ ان کان علاوه سرڪٽ بينچ کلڻ جي ڪري ٻن سون کان وڌيڪ ماڻهن کي روزگار به ملندو، ماڻهو مقرر ٿيندا جن ۾ آفيسر، ڪلارڪ، ريڊر، اڪائونٽنٽ، ڊرائيور، نائب قاصد، ويٽر، ڪيئرٽيڪر ۽ فراش وغيره. انهن کي روزگار ملندو ته لاڙڪاڻي جي انهن ماڻهن جي گهرن جو چلهو به ٻرندو ته بيروزگاري به گهٽبي. انهن ڳالهين کي نظر ۾ رکندي، مون هاءِ ڪورٽ سرڪٽ بينچ بلڊنگ جو ڪم تمام تيز رفتاريءَ سان هلرايو ته جيئن جلد تڪميل تي پهچي. مون سرڪٽ بينچ لاڙڪاڻي کي پورو دائره اختيار ڏنو ته جيئن لاڙڪاڻي جي ماڻهن، وڪيل صاحبان ۽ مقدمي ۾ آيل ڌرين کي فائدو ملي، ان بلڊنگ جي ٺهڻ کان اڳ ڊسٽرڪٽ ڪورٽ لاڙڪاڻي جي پراڻي بلڊنگ جي گرائونڊ ۽ فرسٽ فلور تي ڪورٽون، ججن صاحبن جا چيمبر هئا ۽ اسٽاف جي ويهڻ لاءِ ڊسٽرڪٽ ڪورٽ جو ڪجهه حصو خالي ڪرايو ويو هيو، جتي هو ڪم ڪندا هيا.