منصور الحلاج جو ملڪ
دنيا ۾ ڪجهه جانور اهڙا به ٿيندا آهن، جيڪي هڪٻئي کي برداشت نه ڪندا آهن- پنهنجي نسل جا دشمن هوندا آهن. اهڙن جانورن ۾ ڪتن، بگھڙن، ۽ چراخن سان گڏ انسان جو به شمار ٿيندو آهي. ڪتا، بگھڙ ۽ چراخ هڪٻئي جو ماس پٽڻ، ۽ خون پيئڻ لاءِ ڪو بهانو تلاش نه ڪندا آهن. ڏسنديئي هڪٻئي تي حملو ڪندا آهن. انسان جيئن ته سوچيندڙ جانور آهي، تنهن ڪري هڪٻئي کي ماري ناس ڪرڻ لاءِ نهايت موثر بهانا ۽ سبب تلاش ڪندو آهي. اڄ تائين جيڪي به جنگيون ٿيون آهن، سي مذهب، ملڪ گيري، نسلي امتياز ۽ اقتصادي نظرين جي پرچار ۽ وسيلن تي قبضي خاطر لڙيون ويون آهن. ڪجهه جنگيون انصاف ۽ امن جي نالي ۾ لڙيون ويون آهن، جيئن موجوده جنگ! سوال، ڪجهه عرصي کان، هليو پئي ته عراق کي ڪويت تي قبضو ڪرڻ گھرجي ها، يا نه! سوال جي حق ۾ ، ۽ مخالفت ۾ ڪجهه جواب دليلن سان، ۽ ڪجهه دليلن کان سواءِ، دنيا ۾ هوا وانگر هلي رهيا هئا. دنيا ڪنهن هڪ واضح جواب جي منتظر هئي، ۽ منتظر آهي. هينئر ٻيو سوال گردش ڪري رهيو آهي، ته آمريڪا ، پنهنجين اتحادين کي ساڻ ڪري، عراق تي تاريخ جو وڏي ۾ وڏو هوائي حملو ڪري ها، يا نه! عراق خلاف ايڏي خونخوار جنگ جوٽي ها، يا نه! ڪو هڪ جواب دنيا جي آڏو نه آيو آهي.دنيا جواب خاطر ورهائجي وئي آهي. مغربي ملڪ، جيڪي اتحادي فوجن جي پشت ڪري رهيا آهن، سي اِن جنگ جي حق ۾ آهن- هنن جو چوڻ آهي ته جنگ انصاف جي بالادستيءَ لاءِ جوٽي ويئي آهي. مشرقي دنيا ۾ ٽئين جا ملڪ اِن جنگ کي جارحيت جو نالو ڏيئي رهيا آهن. اقتصادي طرح ڏتڙيل ٽئين دنيا جي ملڪن ۾ ڏاڍي عجيب ڪيفيت آهي. حڪومتون مجبورين سبب جنگ جي حق ۾ ، ته عوام جنگ جي خلاف!
مونکي لڳي ٿو ته عربستان واري جنگ انهن ٻن سوالن جي حتمي جواب لاءِ جوٽي ويئي آهي.
جنگ هلي رهي آهي. مان، يهودين جي سرمايي سان قائم ڪيل ۽ هلندڙ بين الاقومي ٽيليويزن سروس، سي اين اين(CNN) تان جنگ جا احوال ڏسي ۽ ٻڌي رهيو آهيان. ڪراچيءَ کان ٻاهر توهان سي اين اين جا ڪارنامه نه ڏٺا هوندا- فقط ٻڌا هوندا. سڌريل ۽ ترقي يافته دنيا ۾ جنگ فقط هٿيارن پنهوارن سان نه لڙبي آهي. جنگ نفسياتي حربن سان به لڙبي آهي. جنگي ماهرن ۽ سياستدانن جو چوڻ آهي ته ميدان ۾ جنگ جي ڪاميابيءَ کي يقيني بنائڻ لاءِ نفسياتي جنگ ۾ اڳواٽ فتح حاصل ڪرڻ لازمي آهي. سي اين اين اڄڪلهه اتحادين لاءِ وڏي پيماني تي نفسياتي جنگ ۾ رڌل آهي.
اصل ۾ مان گھَري ننڊ ۾ ستل هوس جو هڪ دوست اسر ويل جاڳائي جنگ جي خبر ڏني هئي- آمريڪا سڀ کان وڏو حملو عراق تي ڪيو آهي!
ننڊ اُڏامي ويئي. مان اسر ويل ننڊ مان نه اُٿي سگهندو آهيان. خدا جا نيڪ بندا اسر ويل اٿڻ جا سوين دليل ڏيندا آهن- عمر وڌڻ کان وٺي جنت ماڻڻ تائين. پر، مان نڀاڳو، اسر ويل اصل اُٿي نه سگھندو آهيان. خدا جي نيڪ بندن کي اهو چئي جند ڇڏائيندو آهيان ته، سي سُستائي سونهن، ننڊ عبادت جن جي!
پر، اُن ڏينهن اَسُرويل ٽيليويزن هلائي مان فرش تي ويهي رهيس. جنگ کي شروع ٿئي ڏيڍ ڪلاڪ ٿيو هو. سي اين اين ٻڌايو ته آمريڪا جي بمباري پروگرام مطابق جاري آهي، ۽ عنقريب عراق دنيا جي نقشي تان غائب ٿي ويندو.
ٽن ڪلاڪن کان پوءِ اعلان ڪيائون ته عراق جو صفايو ٿي ويو ۽ ڪجهه دير کان پوءِ صدر بُش دنيا سان خطاب ڪندو.
ڪجهه دير کان پوءِ صدر بش نمودار ٿيو. سي اين اين جي نمائندن ۽ انائونسرن وانگر اعلان ڪيائين ته عراق جو اسان خانو خراب ڪري ڇڏيو آهي! عراق هميشه لاءِ ختم ٿي ويو آهي!
انهن ٽن ڪلاڪن کان پوءِ الاءِ ڪيترا ڪلاڪ، ڪيتريون راتيون، ۽ ڪيترا ڏينهن گذري ويا آهن جنگ جاري آهي. سي اين اين پاران لاڳيتو دنيا کي يقين ڏياري پيو وڃي ته عراق کي اسان سخت شڪست ڏيئي ڇڏي آهي! مان اڄ ڪلهه دنيا جا ڌنڌا ڌاڙيون ڇڏي ٽيليويزن سيٽ آڏو ويٺو آهيان، ۽ سي اين اين جون خبرون ٻڌي ۽ منظر ڏسي رهيو آهيان.
خدا ٿو ڄاڻي سي اين اين جون ڪجهه انائونسر عورتون ڏاڍيون سهڻيون آهن، ۽ سندن واتان نڪتل هر ڳالهه تي يقين ڪرڻ لاءِ دل ڳنڍ ٻڌي بيهندي آهي- ڀَل ويٺيون جنگ کٽن ۽ کٽائن!
هڪ فوجي جرنيل جو انٽرويو ڏيکاريائون. کانئس پڇيائون ته عراق تي حملي وقت اوهان جو پهريون مقصد ڪهڙو هو؟ جرنيل وراڻيو: اسرائيل جو بچاءُ اسان کي عزيز آهي- اسان کي اسرائيل جي حفاظت ڪرڻي آهي.
مون دل ۾ سوچيو، ڪويت ويچارو ڪيڏانهن ويو!
هڪڙي ڏينهن عراق ٽيليويزن جي رڪارڊنگ ۾ صدر صدام ڏيکاريائون. نماز ۾ بيٺو هو. سي اين اين جي مبصرن چيو: صدام جنگ سبب سنجيده آهي، ۽ اکيون هيٺ ڪري ڪنهن سان ڳالهائي رهيو آهي- جنهن سان ڳالهائي رهيو آهي، اهو شخص فريم ۾ نه آهي! پوءِ جڏهن صدام سجدي ۾ ويو، تڏهن چيائين: ساري، صدام نماز پئي پڙهي.
اهڙن لا علم ماڻهن کي ڪهڙي خبر ته عراق موليٰ علي عه جو ملڪ آهي: عراق امام حسين ۽ سندس ٻاهتر شهيدن جو ملڪ آهي؛ عراق موسيٰ ڪاظم جو ملڪ آهي: عراق پيران پير دستگير عبدالقادر جيلانيءَ جو ملڪ آهي؛ عراق حضرت جنيد بغداديءَ جو ملڪ آهي؛ عراق ابن منصور الحلاج جو ملڪ آهي. عراق تي بمباري جاري آهي.■
1991