نظر حسين ملاح : ڪمپيئر-ريڊيو پاڪستان ڪراچي
ريڊيو پاڪستان علم، ادب، فن، تهذيب، تمدن ۽ اخلاق جو بهترين وسيلو آهي، ريڊيو پاڪستان جي ڳالهه ڪرڻ کان پهريان ذڪر ڪبو ان نالي جو جنهن ريڊيو جي فيلڊ ۾ ۽ ادبي حلقن ۾ پاڻ مڃرايو آهي.
نواز سومرو! جيڪو سندس نالو آهي ۽ الله سائين ان کي نوازيو به اوترو ئي آهي، نواز سومرو اصل ۾ ته هڪ بينڪر رهيو آهي، معاشيات سان هن جي وابستگي رهي آهي ۽ زندگيءَ جو ڳچ حصو هن اسٽيٽ بئنڪ ۾ گذاريو آهي پر ان سان گڏو گڏ ادبي کيتر ۾ به پاڻ ملهايو آهي، ادبي دنيا ۾ بحيثيت شاعر جي پاڻ مڃرايو اٿائون، ان کان علاوه هي ڪتاب جنهن لاءِ ڪجهه لکڻ جو موقعو مليو آهي، تارن ڀري رات جيڪو ريڊيو پاڪستان جي اسڪرپٽ تي ته مبني آهي ئي پر نثر جي هن ڪتاب لاءِ نواز سومري سٺي محنت ڪئي آهي.
اصل ۾ تارن ڀري رات صوبائي نشرياتي رابطي تي On Air ٿيندڙ پروگرام جيڪو تقريبن 2009ع کان وٺي 2016ع تائين ريڊيو پاڪستان ڪراچي تان صوبائي نشرياتي رابطي تي نشر ٿيندڙ پروگرام هو ۽ هاڻي حيدرآباد اسٽيشن هِن پروگرام کي نشر ڪري رهي آهي.
پروگرام تارن ڀري رات جڏهن ريڊيو پاڪستان ڪراچي کان شروع ٿيو ته ان وقت هي Idea هو ان وقت جي اسٽيشن ڊائريڪٽر خليل چنا صاحب جو! جن جي محنت رنگ لاتو ۽ پروگرام تارن ڀري رات ريڊيو پاڪستان ڪراچي تان صوبائي نشرياتي رابطي تي نشر ٿيو. هن پروگرام دوران ڪيترائي اسٽيشن ڊائريڪٽر آيا جن ۾ خليل چنا، اسماعيل بلوچ، الاهي بخش ٻانڀڻ، گل حسن قريشي، نورالله ٻگهيو ۽ موجوده ايس ڊي ڪوثر ٻرڙو پڻ شامل آهن.
پروگرام جا پيشڪار جيڪي رهيا انهن ۾ لياقت علي شيخ، ثناءُالله ابڙو، نور محمد خاصخيلي پڻ هن پروگرام جا پيشڪار رهي چڪا آهن.
هن پروگرام جا جيڪي ڪمپيئر دوست رهيا آهن انهن ۾ نواز سومرو، اسدلله چنا، ياسر قاضي، نور محمد خاصخيلي، ممتاز علي شيخ، نائلا ميمڻ، لياقت برهماڻي، عطا حسين چنا ۽ آئون به هن ڪمپيئرن جي سٿ ۾ پڻ شامل رهيس! بهرحال نواز سومرو جو جيڪو اندر جو آواز آهي اهو هن ڪتاب جي صورت ۾ پڙهندڙن جي هٿن تائين پهچايو آهي، ڇو ته چوندا آهن ته ليکڪ تاريخ جا امين هوندا آهن.
انسان اصل ۾ ختم ٿي ويندو آهي پر تاريخ ڪڏهن به ختم ناهي ٿيندي.
اهڙي ئي نموني نواز سومرو سان جيڪي رويا روز مره جي زندگي ۾ انهن سان پيش آيا يا هن محسوس ڪيا اهي سمورا احساس هن ڪتاب ۾ اسڪرپٽ جي صورت ۾ شامل آهن.
ڇو ته نواز سومرو حساس طبيعت جو مالڪ رهيو آهي ۽ ان ڳالهه ۾ ڪوبه وڌاءُ نه ٿيندو ته سٺي طبيعت هئڻ جي ڪري اسان ڪڏهن به اهو محسوس نه ڪيو ته نواز سومرو اسان کان سينيئر آهي، عمر ۾ به ته تجربي ۾ به پر هميشه انهن شفقت ۽ محبت سان رهنمائي ڪئي آهي، هي ڪتاب ”تارن ڀري رات“ ادبي دنيا ۽ سنڌي ادب ۾ هڪ واڌارو آهي، هن ڪتاب ۾ اهي ڳالهيون جيڪي پروگرام تارن ڀري رات ۾ نواز ٻڌندڙن سان مخاطب ٿيندي ڪيون آهن، اهي ڪتابي صورت ۾ سهيڙيون آهن ته جيئن پڙهندڙ تائين نواز سومري جي اندر جو آواز پهچي سگهي.
هڪ ڳالهه اها به لکندو هلان ته نواز بينڪر رهيو آهي، پر اها خبر نه آهي ته ڪهڙي سگهه هئي سندس کي جو بينڪ جي نوڪري ڪرڻ کانپوءِ به ريڊيو جو پروگرام ڪرڻ ۽ شعرو شاعري ڪرڻ، اهو وقت هن کي ڪڏهن ملندو هو، بهرحال منهنجي سمجهه مطابق اها بيپناهه محبت آهي، هن جي ريڊيو سان ۽ سنڌي ادب سان ، جنهن جي ڪري هي ڪتاب اوهان جي هٿن ۾ آهي، مان لک لک واڌايون ٿو ڏيان، نواز سومرو کي جنهن جي هيءَ ڪاوش نثر جي صورت ۾ ادب ۾ واڌارو آهي ۽ پنهنجي محبت جو اظهار هن ڪتاب جي صورت ۾ اسان ۽ اوهان جي هٿن ۾ آهي.
هڪ ڳالهه اها به اوهان سان شيئر ڪندو هلان ته نواز سومرو شاهه عبداللطيف ڀٽائي رح کان گهڻو متاثر نظر ايندو آهي ۽ هن ڪتاب ۾ به ان جو عڪس چٽو نظر اچي پيو،
جيئن هڪ ٽاپڪ تي لکيو اٿائون ته ”اڄ دل جي ڏاڍي عجيب ڪيفيت آهي ۽ منهنجي ذهن ۾ منهنجي مرشد ڀٽ جي گهوٽ سائين شاهه لطيف جو هي بيت هري رهيو آهي ته
اچي عزرائيل ستي جاڳائيءِ سسئي،
پئي ڊوڙائي دليل ته ڪو، پنهوءَ ماڻهو موڪليو.
ته سسئيءَ کي مليل سور، انهن کي به پنهنجي لفظن جي ٻنڌڻ ۾ ٻڌي سهڻي نموني بيان ڪيو اٿائون.
هڪ جاءِ تي استاد بخاري جي حوالي سان به ڏاڍو سهڻي انداز سان لکيو اٿن ته محبت جا متوالا، پيار جا پوڄاري، عشق جا امام، سچ جا ساٿاري ئي اصل عاشق هوندا آهن.
استاد بخاري لکي ٿو ته:
لکڻ زندگي ۽ زندگي ڪيئن ڇڏجي،
لکڻ بندگي ۽ بندگي ڪيئن ڇڏجي،
ڏکئي کان ڏکيو عشق اکرن جو آ،
رکي دوستي، دوستي ڪيئن ڇڏجي!
بهرحال هي محنت تمام گهڻي آهي ۽ سٺي ڪوشش ڪئي آهي، نواز سومري ۽ اميد ته اهڙي محبت سان سنڌي ادب جي خدمت ڪندا رهندا آمين.
کوڙ ساريون دعائون ۽ نيڪ تمنائون نواز سومرو جي لاءِ ته الله سائين سندس عمر دراز فرمائي، سٺي صحت سان گڏ ۽ ائين ئي سنڌي ادب جي آبياريءَ لاءِ جدوجهد ڪندا رهن (آمين).
نظر حسين ملاح
ڪمپيئر-ريڊيو پاڪستان ڪراچي