ڪالم / مضمون

هر پل صليب تي

آفتاب ڌرتي لاءِ به لکيو آهي ته ڌرتي ڌڻين جي ڪچاين ۽ ڪمزورين کي به بي نقاب ڪيو آهي. حڪومتي ۽ سماجي نظام جي سنگدليءَ جا ڇوڏا به لاٿا آهن ته ”سياسي لاٽڙين“ جي عمومي ڪردار کي به اگهاڙو ڪيو آهي. ڪرپشن، بدانتظامي، غلط پاليسين ۽ غلط حڪمت عملين کي انگن- اکرن ۽ شهادتن سان وائکو به ڪيو آهي ته ”فطرت“ سان هٿ چراند ڪرڻ جي نتيجي کان به خبردار ڪيو آهي. ”هر پل صليب تي“ ۾، آفتاب، ڪتاب جي هر هڪ صفحي تي ”پاڻ“ پنهنجي ”وجود“ سان گڏ نظر ايندو رهيو آهي.
  • 4.5/5.0
  • 1947
  • 546
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • آفتاب ميمڻ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book هر پل صليب تي

گهوڙن ۽ گهوٽن جيئڻ ٿورا ڏينهن...

هوش سنڀاليوسين ته وڻ ٽڻ، پکي پکڻ، چنڊ تارا، ڏينهن رات، روشن ۽ کير جيان اڇيون اجريون راتيون ۽ وري مٿان ڪاريون امائوس راتيون، نٽهڻ اس ۽ فرحت ڏيندڙ لڏندڙ پاڇا...... قدرت جي صناعي جا منظر- هڪ سج ٻه پاڇا..................... مندن جي ڦير گهير- سياري جون ڊگهيون راتيون ۽ اونهاري جا وڏا ڏينهن- ڪيفيتن جا تضاد سڀ عجب لڳندا هئا. ننڍڙو پتڪڙو ذهن پريشان ٿيندو هيو، هيءَ سج ڪيڏانهن ويو؟ تارا ڪٿان آيا؟ ذهن تي هر ويچار ۽ سوال تري ايندو هيو. پيءُ کان پڇڻ جي همت ڪو نه ٿيندي هئي. جي ڪڏهن اتفاقن پڇيو هوندو ته جواب مليو هوندو ته ”پٽ، تون اڃا ننڍو آهين. اهي ڳالهيون توکي سمجهه ۾ ڪو نه اينديون“ هاڻي سوچيان ٿو ته سمجهان ٿو ته شايد واقعي سمجهه ۾ نه اچن ها. ڌرتي جو گول هئڻ، سندس پنهنجي محور تي گهمڻ ۽ وري ساڳئي وقت تي سج جي چوڌاري گهمڻ ۽ سڀ کان اهم ته پنهنجي Orbit يا حصار يا دائري مان نه نڪرڻ- ۽ نتيجتن موسمن جي ڦير ڦار- سج ۽ پاڇا نڪرڻ- نظام شمسي جي ترتيب – وري ڪهڪشان جا اسرار ۽ رموز- الاهي پوءِ مادي جي ترڪيبي جزون ۽ هئيت جي پر تحير حقيقت کان آشنائي ٿي. پر هڪ وقت هيو جو ذهن ۾ سوالن جو آکاڙو پريشان ڪندو ۽ دماغ هر وقت حيرت ۽ عجب جي هيسيل ڪيفيت ۾ ٻڏل هوندو هيو. انهيءَ مُنڌل ۽ گومگو واري ڪيفيت ۾ ٿڌڙي هير جو فرحت بخش راس هيو. ”امان وڏي“. ڏاڏي امان کان هر ٻاراڻو سوال پڇندا هئاسين. امان پڙهيل ته ڪو نه هئي پر سندس هر گفتگو منهنجي لاءِ اڄ به افلاطون جي ڊائيلاگن جيان حڪمت ۽ دانش جي مشعل آهي. امان کان چنڊ تارن جي ٽمڪڻ چمڪڻ ۽ وري وسامڻ جو پڇبو هيو ته ابراهيم عليه السلام جي خدا جي تلاش جو سفر ايترو ته سهڻي ۽ پيرائتي نموني بيان ڪندي هئي جو اصل سوال وساري صرف انهيءَ لذت کي محسوس ڪندو هئم ته هي منڊ، هي مانڊاڻ، هي طلسم ذات باري جا اهڃاڻ آهن. سج ۽ پاڇو ان ڪري آهي ته ماڻهو يڪسانيت مان تنگ ٿو ٿي پئي. مينهن ان ڪري ٿو پوي ته خداوند ڪريم کي هن ڌرتي جي واسين لاءِ اناج ۽ ٻيو کاڄ پيدا ڪرڻ مقصود آهي. اها خبر تمام دير سان پئي ته اهڙن اڌگابرن سوالن جو جواب به صرف اهو ئي اڌگابرو جواب آهي. پر ذهن جي ڪوريءَ سليٽ تي ڪو ته نقش اڀريو.
۽ ايئن ئي امان مون کي قصا ٻڌائيندي هئي. ڪهاڻيون ٻڌائيندي هئي. مومل راڻو، نوريءَ نماڻي جي داستان، راءِ ڏياچ جو قصو مون پهريون دفعو امان کان ٻڌو. ڀٽ ڌڻي جو ڪلام امان ڪنن تي وڌو ۽ انهن داستانن کانسواءِ جنن، پرين ۽ ديون جون آکاڻيون امان کان ٻڌيون.
ايسپ جي آکاڻين کان به وڌ حڪمت ڀريون آکاڻيون مون پنهنجي اڻ پڙهيل جيجل ڏاڏيءَ کان ٻڌيون، شهادت حسين جو ذڪر ڪندي، قضيه ڪربلا جو ذڪر ڪندي جيجل جي شفاف ۽ سهڻين اکين مان ڳوڙهن جا موتي، پرويل مالا جيان لڙيون لڙيون وهندا هئا ۽ امڙ ور ور ڏيئي ورجائيندي هئي.
گهوڙن ۽ گهوٽن جيئڻ ٿورا ڏينهن......
شايد ان ڪچيءَ م ئي ڪوري ذهن تي نقش اڀريا. راڻو سومل کي مومل سان مرداني لباس ۾ ستل ڏسي ڇو هليو ويو. ٻيائي جو احساس به برداشت نٿو ڪري سگهجي. نوري نماڻي هئي. ايڏي حسين عورت پر پوءِ به. ”تون سمون آئون گندري مون ۾ عيبن لک“. نماڻائي، نهٽائي، خود کي فنا ڪرڻ ڪهڙا جذبا آهن؟ حسن ابن علي جو قافلو ڪيئن لٽيو؟ شام غريبان جو درد شايد ڏونگر به ڏاري وجهي! معصوم شاهه زاده، جن نبي جي ڪلهي تي سواري ڪئي هئي. سي ڪيئن بي گورو ڪفن ٿيا. هيڏانهن ماڻهو جي همت قرباني، شجاعت، بهادري جي معراج ۽ هوڏانهن ڪٺور ڪوفين ۽ يزيدي لشڪر جي پستي ڪانئرپڻو، خود غرضي، ذلت ۽ لالچ جي انتها.
هي ماڻهو ڇو ائين آهي؟ ليلان راڻي هوندي به مڻين جي مٺ تي سهاڳ وڪڻيو ڇڏي ته ٻاگهي سرتين سوڌو ٻرندڙ مچ ۾ ٽپو ڏيئي جان ڏني. امڙ ڇو روئندي هئي ۽ ور ور ڏيئي ڇو ورجائيندي هئي.
گهوڙن ۽ گهوٽن جيئڻ ٿورا ڏينهن.....
ڇا امان کي چاچي عيسيٰ جو جوان موت ياد ايندو هو. يا امان پنهنجي ڏک کي زمان و مڪان جي قيد کان آجو ڪري ڌرتي واسين جي هر ڏک ۾ شامل هئي. ڇا امان ”گهوٽ“ جي آفاقي علامت کان آشنا هئي.
امڙ! مون کي خبر نه آهي – پر هاڻ مون کي ادراڪ ٿيو آهي ته هي ٻلوان، هي وير، هي ڌرتي جي سڏ تي لبيڪ چئي شهيد ٿيندڙ سورهيه، هي ظلم ۽ ڏاڍ خلاف جنگ جوٽيندڙ – هر دور ۾ ايندا آهن. هنن جي دنيا ڪانئرن جي قافلي کان الڳ هوندي آهي – پر.... امڙ! هو جيئندا مڙيئي ٿورڙا ڏينهن آهن. اڄ آئون جڏهين سمجهه ڀريو ٿيو آهيان ته مون کي اهائي ڳالهه رت روئاڙيندي آهي.
امان! تون مون کي اهي ڳالهيون نه ٻڌائين ها. ڇو ٻڌايون تو مون کي اهڙيون ڳالهيون. اهڙيءَ آگهئي مون کي ائين وڪوڙيو آهي جو منهنجي ذات هر ويلي سرحدن جا ليڪا ڪڍندي وتي.

(عوامي آواز، 8 آگسٽ 1994ع)