گهوڙن ۽ گهوٽن جيئڻ ٿورا ڏينهن...
۽ ايئن ئي امان مون کي قصا ٻڌائيندي هئي. ڪهاڻيون ٻڌائيندي هئي. مومل راڻو، نوريءَ نماڻي جي داستان، راءِ ڏياچ جو قصو مون پهريون دفعو امان کان ٻڌو. ڀٽ ڌڻي جو ڪلام امان ڪنن تي وڌو ۽ انهن داستانن کانسواءِ جنن، پرين ۽ ديون جون آکاڻيون امان کان ٻڌيون.
ايسپ جي آکاڻين کان به وڌ حڪمت ڀريون آکاڻيون مون پنهنجي اڻ پڙهيل جيجل ڏاڏيءَ کان ٻڌيون، شهادت حسين جو ذڪر ڪندي، قضيه ڪربلا جو ذڪر ڪندي جيجل جي شفاف ۽ سهڻين اکين مان ڳوڙهن جا موتي، پرويل مالا جيان لڙيون لڙيون وهندا هئا ۽ امڙ ور ور ڏيئي ورجائيندي هئي.
گهوڙن ۽ گهوٽن جيئڻ ٿورا ڏينهن......
شايد ان ڪچيءَ م ئي ڪوري ذهن تي نقش اڀريا. راڻو سومل کي مومل سان مرداني لباس ۾ ستل ڏسي ڇو هليو ويو. ٻيائي جو احساس به برداشت نٿو ڪري سگهجي. نوري نماڻي هئي. ايڏي حسين عورت پر پوءِ به. ”تون سمون آئون گندري مون ۾ عيبن لک“. نماڻائي، نهٽائي، خود کي فنا ڪرڻ ڪهڙا جذبا آهن؟ حسن ابن علي جو قافلو ڪيئن لٽيو؟ شام غريبان جو درد شايد ڏونگر به ڏاري وجهي! معصوم شاهه زاده، جن نبي جي ڪلهي تي سواري ڪئي هئي. سي ڪيئن بي گورو ڪفن ٿيا. هيڏانهن ماڻهو جي همت قرباني، شجاعت، بهادري جي معراج ۽ هوڏانهن ڪٺور ڪوفين ۽ يزيدي لشڪر جي پستي ڪانئرپڻو، خود غرضي، ذلت ۽ لالچ جي انتها.
هي ماڻهو ڇو ائين آهي؟ ليلان راڻي هوندي به مڻين جي مٺ تي سهاڳ وڪڻيو ڇڏي ته ٻاگهي سرتين سوڌو ٻرندڙ مچ ۾ ٽپو ڏيئي جان ڏني. امڙ ڇو روئندي هئي ۽ ور ور ڏيئي ڇو ورجائيندي هئي.
گهوڙن ۽ گهوٽن جيئڻ ٿورا ڏينهن.....
ڇا امان کي چاچي عيسيٰ جو جوان موت ياد ايندو هو. يا امان پنهنجي ڏک کي زمان و مڪان جي قيد کان آجو ڪري ڌرتي واسين جي هر ڏک ۾ شامل هئي. ڇا امان ”گهوٽ“ جي آفاقي علامت کان آشنا هئي.
امڙ! مون کي خبر نه آهي – پر هاڻ مون کي ادراڪ ٿيو آهي ته هي ٻلوان، هي وير، هي ڌرتي جي سڏ تي لبيڪ چئي شهيد ٿيندڙ سورهيه، هي ظلم ۽ ڏاڍ خلاف جنگ جوٽيندڙ – هر دور ۾ ايندا آهن. هنن جي دنيا ڪانئرن جي قافلي کان الڳ هوندي آهي – پر.... امڙ! هو جيئندا مڙيئي ٿورڙا ڏينهن آهن. اڄ آئون جڏهين سمجهه ڀريو ٿيو آهيان ته مون کي اهائي ڳالهه رت روئاڙيندي آهي.
امان! تون مون کي اهي ڳالهيون نه ٻڌائين ها. ڇو ٻڌايون تو مون کي اهڙيون ڳالهيون. اهڙيءَ آگهئي مون کي ائين وڪوڙيو آهي جو منهنجي ذات هر ويلي سرحدن جا ليڪا ڪڍندي وتي.
(عوامي آواز، 8 آگسٽ 1994ع)