سنڌو ڪٺار جي هڪ وڏي شاعر جي وصيت
پشاور يونيورسٽي جي پشتو اڪيڊمي ۾ اڄڪلهه خوشحال خان خٽڪ جي جنس بابت شاعري نٿي پڙهائي وڃي. اها بس وساري وئي آهي. ملائيت جي سخت دٻاءُ ڪارڻ جنس بابت ڳالهائڻ موت کي دعوت ڏيڻ برابر آهي. خوشحال خان خٽڪ پنهنجي زندگيءَ جي آخري ڏينهن ۾ وصيت ڪئي هئي ته کيس اهڙي هنڌ دفن ڪيو وڃي جتي مغلن جي گهوڙن جي سنبن جي اڏاريل ڌوڙ به سندس قبر تائين نه پهچي سگهي. دنيا جي تاريخ جي لفظن ۾ جيڪو به ڪرڀ آهي. ان کان وڌيڪ ڪنهن حاڪم ۽ ان جي قبيلي کان نفرت خوشحال خان خٽڪ جي مٿي ڄاڻايل وصيت مان محسوس ٿئي ٿي. اهو وصيت وارو هڪ جملو نه بلڪه هڪ دور کان نفرت جو اظهار آهي. سندس شاعري مان ڪجھه مثال سنڌي ترجمي ۾ ڏجن ٿا :
(1) جهان ڪي ٿورا آهن ڇا؟
اي نادان، تون انهن کي ڏسي نه ٿو سگهين؟
(2) ڏس! ههڙيون ڪئين زمينون آهن،
۽ ڪئين آسمان آهن،
سڀ تنهنجي دل ۾ سمايل آهن،
اي عرش کان بلند تر انسان!
(3) سڪندر جو آئينو هجي يا جم بادشاهه جو جام،
اهي سڀ درويش جي دل جو مٽ نه آهن.