ويزا لاءِ چڪر
ڪوريا اُپٻيٽ آهي جيڪو ايشيا کنڊ جي اوڀر ۾ بلڪل ڇيڙي کان ڏکڻ پاسي سمنڊ ڏانهن نڪتل آهي. سندس ڊيگهه اٽڪل هڪ هزار ڪلوميٽر يا 6 سئو ايڪويهه ميل ۽ ويڪر ٻه سئو سورهن ڪلوميٽر يا هڪ سئو چوٽيهه ميل آهي. ڪوريائي دوست ٻُڌائيندا هئا ته سندن ڏندڪٿائن موجب قديم زماني ۾ هڪ شينهن ۽ هڪ رڇ انهيءَ علائقي ۾ رهندا هئا. سندن وڏي خواهش هئي ته هو انسان جي شڪل اختيار ڪن. هو ديوتا کان دعائون گهرندا رهندا هئا. سندن شديد خواهش ۽ دعائن کان متاثر ٿي ديوتا کين پاڻ وٽ گهرايو ۽ ٿُوم جون ڪجهه ڳڙيون ڏئي چيو ته سج جي روشنيءَ کان هڪ سئو ڏينهن پري ان خوراڪ تي گذارو ڪري ڏيکارين. ٻئي ڄڻا ٿُوم کڻي هڪ غار ۾ وڃي رهيا پر شينهن ايڪويهين ڏينهن ئي غار مان ٻاهر ڀڄي آيو. رڇ ارادي جو پڪو نڪتو ۽ سئو ڏينهن غار ۾ رهي ڏيکاريائين. ديوتا خوش ٿي کيس هڪ خوبصورت عورت جي شڪل ڏئي ڇڏي، پر جڏهن عورت ڪجهه وقت کانپوءِ اڪيلائي محسوس ڪئي ته وري ڪنهن ساٿيءَ لاءِ دعائون گهرڻ شروع ڪيون. ديوتا سندس خواهش کي جائز سمجهي ان عورت کي پنهنجي زال بنائي ڇڏيو . اڳتي هلي کين پُٽ ڄائو جنهن جو نالو رکين دان گُن وانگ جِيان Dangun Wanggeon جنهن گوجوسيان Gojoseon يا Joseon جي نالي سان ملڪ ٺاهيو جيڪو هن اُپٻيٽ تي ڪوريا جي نالي سان مشهور ٿيو.
ڪوريائي اُپٻيٽ ٻن حصن ۾ ورهايل آهي، هڪ اُتر ڪوريا ۽ ٻيو ڏکڻ ڪوريا. سڄي اُپٻيٽ ۾ اسي سيڪڙو جبل آهن. 2007 جي آدمشماريءَ موجب ڏکڻ ڪوريا جي آبادي چار ڪروڙ پنجاسي لک آهي. انتظامي طور ڏکڻ ڪوريا 9 صوبن، 6 ميٽروپوليٽن شهرن، ستهتر ٻين شهرن ۽ اَٺاسي ڪائونٽيز تي مشتمل آهي. ڪوريا ۾ صوبي کي سڏين ڊَوDo ، شهر کي ساءِ si۽ ڪائونٽيءَ کي چون گُن gun.
بنگال جي عظيم شاعر رابندرناٿ ٽئگور، جنهن جو نظم هندستان جي قومي تراني طور ڳايو وڃي ٿو ۽ جنهن ۾ هن سنڌ جو ذڪر ڪيو آهي، تنهن ڪوريا کي Lamp of the East جو لقب ڏنو هو. چون ٿا ته 1929 ۾ جپان جي اخبار Dong-A Ilbo ۾ سندس هي نظم ڇپيو:
In the golden age of Asia,
Korea was one of its lamp bearers
And that lamp is waiting to be lighted once again
For the illumination in the East
عام تاثر آهي ته جپان ۾ مٿي ڄاڻايل اخبار جي بيورو چيف واءِ تائيرو Vi Taero ۽ شاعر چُو يَوهان Chu Yohan سان ملاقات ۾ هن اهو نظم لکيو هو. ٽئگور ڪڏهن به ڪوريا ڪانه گهمي هئي پر سندس اهو نظم ڪوريا جي درسي ڪتابن ۾ پڙهايو وڃي ٿو. ڪن ماڻهن جو چوڻ آهي ته گيتانجليءَ مان ٽئگور جو هڪ اڌ شعر اُن ۾ ملائي اضافو به ڪيو ويو آهي.
ايشيا جو ڏيئو گهمڻ جي منهنجي اها آس تڏهن پوري ٿي جڏهن 15نومبر 2007 تي پاڪستان پريس انٽرنيشنل کي ڏکڻ ڪوريا مان اي ميل ذريعي ايشيا جرنلسٽس ايسوسيئيشن جو دعوت نامو پهتو ته 29 نومبر تي شروع ٿيندڙ سندن جنرل اسيمبليءَ ۾ شرڪت لاءِ ڪنهن کي نامزد ڪيو وڃي. خوشقسمتيءَ سان ان لاءِ منهنجو نالو ئي موڪليو ويو. ساڳئي ڏينهن ئي ڏکڻ ڪوريا جي گادي سيئول مان منهنجي نالي تي دعوت نامو اي ميل تي پهچي ويو. خبر پئي ته دعوت نامو 2 نومبر تي ئي آيل هو پر جنڪ ميل ۾ هليو ويو هو ۽ ڪنهن کي خبر ئي ڪانه پئي. وقت ٿورو بچيو هو ۽ انهن ڏينهن ۾ئي ويزا وٺڻي هئي. 2004 ۾ نيپال گهمڻ کانپوءِ مس مس ٻاهر وڃڻ جو موقعو ملي رهيو هو جنهن کي وڃائڻ نٿي چاهيم تنهنڪري هڪدم آفيس جي هڪ شخص ذريعي ٽريول ايجنٽ سان رابطو ڪري ويزا فارم گهرايم ۽ جهاز جي سيٽ به اڳواٽ بڪ ڪرائي ڇڏيم.
ويزا فارم ته ڀري ڇڏيوسين پر ان سان شامل ڪرڻ لاءِ گهربل دستاويزن جي لسٽ پڙهي مان ته ٿڌو ٿي ويس. ڪوريا جي ويزا لاءِ اتان جي ڪمپنيءَ جو اصل دعوت نامو، ان ڪمپنيءَ جي رجسٽريشن جي ڪاپي ۽ اتان جي نوٽري پبلڪ کان تصديق ٿيل گارنٽي ليٽر، هتان (پاڪستان) جي اداري جي رجسٽريشن جو سرٽيفڪيٽ، انڪم ٽيڪس سرٽيفڪيٽ، بينڪ سرٽيفڪيٽ، سڃاڻپ ڪارڊ جي ڪاپي ۽ تصويرون وغيره گهربل هيون.
مان حيران هيس ته ڪوريا جو دورو ڪنهن نوڪري يا ڪاروبار لاءِ نه هو تڏهن به ايترا دستاويز ڇو؟ ايترو اندازو هيو ته آمريڪا ۾ 2001 واري ٽريڊ ٽاور جي تباهيءَ کان پوءِ سڄي دنيا جي ملڪن ويزا جون سختيون وڌائي ڇڏيون هيون. فلپائن ۽ ڪي ٻيا ملڪ ته ويزا جاري ڪرڻ لاءِ پوليس کان ورتل سٺي ڪردار جو سرٽيفڪيٽ گهرڻ لڳا آهن. مون اهڙا سرٽيفڪيٽ ڪي سال اڳ پنهنجي اداري جي چيئرمن ۽ ٻين کي وٺي ڏنا هئا. مان پوليس کاتي جي ڊائريڪٽر پبلڪ رليشنس کي ڀوڳ ۾ چوندو هئس”ادا اسان کي بدڪردار پوليس کان پنهنجي سٺي ڪردار جو سرٽيفڪيٽ گهرجي”. سنگاپور ۽ سريلنڪا وارا ته سندن هوائي اڏي تي لهڻ بعد ويزا جو ٺپو هڻي ڏيندا هئا، پر مونکي ته نيپال جي ٻن چڪرن ۾ ته بنا في ڀرڻ جي ويزا ڏني وئي هئي.
مون سيئول وارن ميزبانن کي اي ميل ذريعي سڄي صورتحال کان آگاه ڪيو ته هو به حيران ٿي ويا. هتي ٽريول ايجنٽ به ٺپ جواب ڏنو ته انهن دستاويزن کانسواءِ هو ويزا فارم کڻي ئي نه ويندو ڇو ته ڪوريا جي قانصل خاني وارا اهو فارم وٺندا ئي ڪونه. ڪوريائي ميزبانن جو چوڻ هو ته سندن تنظيم رجسٽرڊ آهي جنهن جو سرٽيفڪيٽ ته هو موڪلي سگهن ٿا جڏهن ته دعوت نامو هو اڳ ۾ ئي موڪلي چڪا آهن پر باقي دستاويز هنن سان به لاڳو نه ٿا ٿين. ان مهل سچ ته منهنجو چاهه به گهٽجي ويو. هڪ ته قانصل خانو ڊفينس ۾ چڱو خاصو پري هو، ٻيو ته آفيس ۾ ڪم گهڻو. سوچيم ته ڪوريا وڃڻ جو خيال ئي ڇڏي ڏيان. هڪ اڌ ڏينهن رکي خيال آيو ته قانصلخاني وارن کان فون تي پڇي وٺان پر هنن به ساڳيو داستان ورجايو. وري ڪي ڏينهن گذري ويا. ان وچ ۾ اسان جي اداري جي چيئرمن همٿايو ۽ ساڳي وقت ڪوريا مان به ميزبان تنظيم جي سيڪريٽري جنرل مسٽر ريانگ اوهه جي فون آئي ته هنن ڪوريا جي قانصلخاني وارن سان ڳالهايو آهي ۽ اتي مسٽر لي نالي ويزا آفيسر سان وڃي ملان.
ايئن آخر 26 نومبر 2007 تي قانصلخاني وڃي ويزا آفيسر سان مليس. کيس سڄي ماجرا ٻڌايم ۽ حيراني به ظاهر ڪيم ته هڪ صحافي جي ويزا لاءِ ايترا دستاويز ڇو؟ مسٽر لي جڏهن دستاويزن جي لسٽ ڏٺي ته هن پاڻ وضاحت ڪئي ته اهي مون سان لاڳو نه ٿا ٿين بلڪه ڪانفرنس وغيره لاءِ ويندڙن لاءِ ڪي ٻيون گهرجون آهن. نئين لسٽ ڏسي ٿوري همت ٿي ڇو ته ان ۾ گهربل دستاويزن کان وڌيڪ مان پاڻ سان کڻي ويو هئس، سواءِ بينڪ اسٽيٽمينٽ جي، هڪ اضافي شئي هئي ڪوريائي ڇوڪريءَ سان شادي جي سرٽيفڪيٽ جي، جنهن تي مون آفيسر کي چرچي ۾ چيو هو: ڪوريائي ڇوڪري سان شادي ٿيل ته ڪانهي پر اجازت هجي ته اتان ڪري اچان؟ ان ڀوڳ تي هو به ڏاڍو کليو هو. بهرحال هن پاسپورٽ ۽ ٻيا دستاويز ورتا ۽ چيو ته هاڻ هو مونکي باضابطا انٽرويو لاءِ گهرائيندا.
ساڳي ڏينهن شام جو مسٽر لي فون تي ٻڌايو ته ٻئي ڏينهن يعني 27 نومبر تي شام جو چئين وڳي انٽرويو جو ٽائيم رکيو ويو آهي. مقرر ڏينهن تي مان منجهند جو ٽين وڳي ئي آفيس مان نڪري پيس ۽ پندرهن منٽ اڳ قانصلخاني پهچي ويس. قانصلخاني جي لائونج ۾ اهي پندرهن منٽ پندرهن ڪلاڪن برابر پئي لڳا. ويتر جو 6 ست ٻيا اميدوار اچي ويٺا ته پڪ ٿي وئي ته هاڻ دير تائين ويهڻو پوندو. ويزا جي اميدوارن ۾ هڪ پاڪستاني همراه پنهنجي ڪوريائي زال سان گڏ آيل هو ۽ پنجابي ٿي لڳو جڏهن ته باقي همراه پٺاڻ هئا.
شڪر ٿيو جو سڀ کان پهرين مونکي سڏيو ويو. مونکي ان مهل خوشيءَ سان گڏ حيراني به ٿي ته قانصل خاني جو سينئر عملدار پنهنجي ڪرسي ڇڏي وڏي عزت سان اچي مليو. هن منهنجا پاسپورٽ به الڳ ڪري رکيا هئا ۽ رسمي حال احوال سان گڏ سيئول ۾ ٿيندڙ ڪانفرنس بابت پڇي درخواست تي صحيح ڪري ڇڏي. مون وري به پڪ ڪندي پڇڻ ضروري سمجهيو ته ويزا ڪڏهن ملندي ڇو ته 28 نومبر تي رات جو فلائيٽ هئي ۽ سڀ تياريون هڪ ڏينهن ۾ ڪرڻيون هيون. آفيسر پڪ ڏني ته ويزا صبح جو ملي ويندي ۽ اها نائين کان يارهين وڳي جي وچ ۾ ڪنهن مهل به کڻي سگهان ٿو.
ويزا جي پڪ ملڻ کان پوءِوري آفيس ڀڳس، ٽڪيٽ جي ٻيهر ڪنفرميشن ڪرايم ۽ اي ميل ذريعي سيئول وارن کي اطلاع ڪيم. شام جوڪار ۾ گهر ويندي ڪوريا مان فون به اچي وئي. مسٽر ريانگ اوهه ڏاڍو خوش هو ته ڪوششون نيٺ ڪامياب ويون.
ڪم اتي ختم نه ٿيو هو. مونکي سڄي رات جاڳي پاڪستان ۾ صحافت جي صورتحال تي مقالو لکڻو ۽ اهو اي ميل ذريعي سيئول موڪلڻو هو ته جيئن اهو ڪتابي شڪل ۾ 29 نومبر تي شام جو افتتاحي اجلاس ۾ ورهائي سگهن. صبح جو ڇهين وڳي تائين اهو ڪم پورو ڪري ٻه ڪلاڪ کن مس سُتس ۽ وري اٿي تياري ڪيم. 28 نومبر تي پنهنجي وقت جي پابندي واري عادت موجب صبح جو ساڍي نائين وڳي ئي وڃي قانصلخاني پهتس پر ڪوريا وارن تي شايد پاڪستانين جو اثر ٿي ويو هو تنهنڪري اتي به اڌ ڪلاڪ لڳي ويو. جڏهن ويزا لڳل پاسپورٽ هٿ ۾ آيو، تڏهن پڪ ٿي ته هاڻ ڪوريا جو چڪر ممڪن آهي.