ڪوريا کي ورهائيندڙ سرحد

هتان کان غير فوجي علائقو اڃان به اڌ مُني ڪلاڪ جي پنڌ تي هو. رستي جي ٻنهي پاسي ڪٿي فصل بيٺل هئا ته ڪٿي لابارو ٿيل هو. ٻهراڙي هئڻ جي باوجود بهترين رستا ۽ رستن جي ٻنهي پاسي ڪچو پٽو پر نهايت سنوت ۾ ۽ ڪٿي به ڪو کڏو وغيره ڪونه هو جيئن اسان وٽ ٻهراڙين ۾ هوندو آهي. اڌ ڪلاڪ کن کانپوءِ اسان هڪ گيٽ وٽ پهتاسين جتان غير فوجي علائقو شروع ٿيو پر اتي فوجي بيٺل هئا. اسان کي ٻڌايو ويو ته هن علائقي ۾ ڪئميرا جو استعمال منع ٿيل آهي. ڪجهه دير ور وڪڙ رستن تان هلندي بسون وڃي هڪ وڏي پارڪنگ ايريا ۾ بيٺيون. فرلانگ کن پري پهاڙيءَ جي مُنڍ وٽ هڪ عمارت نظر اچي رهي هئي. پارڪنگ کان وٺي ان عمارت تائين سمورو علائقو سيمينٽ سان پڪو ٿيل هو. عمارت سان لڳ پليٽفارم ٺهيل هو جتي بجليءَ تي هلندڙ ريل ڪار بيٺل هئي. ٻنهي بسن جا سوار ۽ صوبائي عملدار ريل ڪار ۾ سوار ٿياسين ته اها اسان کي کڻي مٿي جبل تي هلي ۽ اسان حيران ٿي وياسين ته اتي دنيا ئي ٻي هئي. هڪ وڏي ٽي چار ماڙ جديد عمارت ۽ آڏو وسيع دالان. هن عمارت ۾ نوجوان فوجي ڇوڪرا ۽ ڇوڪريون پهري تي نظر آيا. اندر ڪشادو آڊيٽوريم، هال، ميوزيم، لائبريري ۽ آفيس جا ڪمرا هئا. هتي اچڻ کان پوءِ اندازو ٿيو ته اهو ٽوئر به اُتر ڪوريا مخالف پرچار جو هڪ حصو هو. هونئن ته عمارت جي هر حصي مان توڙي ٻاهرين کليل حصي مان غير فوجي علائقي جو نظارو ٿيو پي پر اسان کي آڊيٽوريم ۾ آڻي ويهاريو ويو جنهن جي سامهون واري يعني اُتر ڪوريا ڏانهن رُخ واري سموري ديوار شيشي جي هئي ۽ اُتي هڪ وڏي دُوربين رکيل هئي جنهن جي ذريعي ٻنهي ڪوريائن جي غير فوجي علائقي جو پري پري تائين نظارو ڪرايو ويو. اُتي ئي انهيءَ علائقي جو ماڊل رکيل هو جنهن کي ڏسڻ سان هر ماڻهو سولائيءَ سان علائقي جي جاگرافي سمجهي سگهيو پي. عمارت جي هڪ ماڙ تي اسان کي اهو ميوزيم به گهماين جنهن ۾ هنن ٻنهي ڪوريائن جي وچ ۾ لڳل جنگ جي تباهڪارين جي عڪاسي ڪئي هئي. اُتر ڪوريا خلاف سندن پرچار ۾ به وڏي مهارت هئي ۽ سچ ته سندن سوچ ۽ نظرين سان کڻي ڪنهن کي ڪيترو به اختلاف هجي پر سندن مهارت تعريف جي قابل هئي. اهو سڀ ڪجهه ڏيکارڻ دوران ٻُڌايو ويو ته اُتر ڪوريا پنهنجي پاسي وسيع علائقي ۾ باهيون ڏئي جهنگ ۽ سموري ساوڪ ساڙي ڇڏي آهي جنهن جا ماحولياتي اثر پئدا ٿي رهيا آهن . بهرحال اسان کي اهڙي صورتحال ڏسڻ ۾ ڪانه آئي. ساوڪ ۽ وڻ ٽڻ هِن پاسي به هئا ته هُن پاسي به. انهيءَ جي اُبتڙ مون ڏٺو ته هڪ واهه اُتر کان ڏکڻ پاسي يعني اُتر ڪوريا کان ڏکڻ ڪوريا ڏانهن بنا روڪ وهي رهيو هو. اهو دائمي وهڪرو هو جنهن جو پاڻي ڏکڻ ڪوريا ۾ اچي هڪ ڍنڍ جي شڪل اختيار ڪري ويو هو ۽ اهو ئي پاڻي ڏکڻ ڪوريائي زراعت لاءِ ڪم ٿي آيو . پاڻيءَ جي وروڪڙ وهڪري علائقي جي خوبصورتيءَ کي وڌائي ڇڏيو هو. اُتر ڪوريا اِن واهه جو پاڻي ڪڏهن به روڪڻ جي ڪوشش نه ڪئي آهي. مون سوچيو ته اهو واهه ، جنهن ٻنهي ڪوريائن کي ڳنڍي رکيو آهي، قدرت جي پاران هڪ ثبوت آهي ته ڪوريا هڪ ئي ڌرتي آهي جنهن کي ڪن قوتن پنهنجي مفادن خاطر حصن ۾ ورهائي ڇڏيو هو. اها قوم ويڇا وساري هڪ ٿيڻ چاهي ٿي پر اُهي ئي قوتون کين ڀاڱن ۾ ورهائي رکڻ گُهرن ٿيون.
پروگرام جو مکيه حصو هڪ ٺهراءُ بحال ڪرڻ هو جنهن ۾ دنيا کي عام طور ۽ هن علائقي کي خاص طور ماحولياتي تباهيءَ کان بچائڻ لاءِ حڪومتن کي اپيل ڪئي وئي هئي. اهو پڌرنامو بعد ۾ ميڊيا کي جاري ڪيو ويو.
انهيءَ موقعي تي اسان کي غير فوجي علائقي بابت لٽريچر به ڏنو ويو جنهن موجب اهو علائقو يعني De-Militarized Zoneمجموعي طور 248 ڪلوميٽر ڊگهو آهي ۽ انهيءَ جي ڪل ايراضي 907 ڪلوميٽر بيهي ٿي جنهن مان 58 سيڪڙو يعني هڪ سئو پنجيتاليهه ڪلوميٽر ڊگهو پٽو جنهن جي ايراضي پنج سئو اُڻٽيهه ڪلوميٽر ٿئي ٿي، هن ئي صوبي ۾ آهي. خوبصورت نظارن واري هن علائقي ۾ سنڌ وانگر پرڏيهي پکيئڙا به وڏي تعداد ۾ اچن ٿا ته ٻي جهنگلي جيوت به جام آهي جنهن ۾ هڪ سئو ڇائيتاليهه اڻلڀ جاندارن سميت ٻه هزار ست سئو سورهن جانور به شامل آهن ته ستهٺ اهڙا جاندار به آهن جن جي نسل کي ختم ٿيڻ جو خطرو آهي. سنڌ وانگر هتي به پنج هزار ورهيه پراڻي ثقافت جا آثار آهن، جن کي گئنگ وَون صوبي جي حڪومت سانڍڻ لاءِ اُپاءَ ورتا آهن.
*

سفرناما

سفر ڪهاڻيون