ڪروز ۾ ڊنر
هَئن ندي ڪوريائي اُپٻيٽ جي امنوڪ Amnok ، تُومين Tumen ۽ ناڪدانگ Nakdang ندين کانپوءِ چوٿين ڊگهي ندي آهي. دائدوڪ Daedeok مان نڪرندڙ هيءَ ندي اصل ۾ ٻن ندين Nam Han يا South Han ۽ Buk Han يا North Han جو ميلاپ آهي. Gyeonggi-Do صوبي ۾ Yangsu-ri علائقي ۾ ٻنهي ندين جو ميلاپ ٿئي ٿو جتي ان کي هَئن گئنگ Hangang سڏجي ٿو. ڪوريائي ٻوليءَ ۾ گئنگ نديءَ کي چون ٿا. هيءَ ندي 514 ڪلوميٽر ڊگهي آهي. سيئول وٽان سندس ويڪر هڪ ڪلوميٽر آهي. هيءَ ندي اڳتي وڃي اِمجِن Imjin نديءَ سان ملي ٿي جيڪا کيس اولهه يا پِيلَي سمنڊ Yellow sea ۾ ڇوڙ ڪرائي ٿي. سنڌوءَ وانگر هَئن ندي جا به مختلف نالا رهيا آهن . ڪنهن زماني ۾ ان کي دائسُو Daesu به سڏيندا هئا ته ڪڏهن ان کي اَريسُو Arisu ۽ اُگنيها Ugniha جو نالو به ڏنو ويو. سنڌوءَ جيان ئي ڪنهن زماني ۾ اها ندي چين سان واپار لاءِ اهم آبي رستو هئي پر ان تي ڪيترائي ڊيم ٺهڻ کانپوءِ اها ڳالهه نه رهي آهي. ڪوريا وارن بهرحال ماحولياتي تباهيءَ کان بچڻ لاءِ نديءَ ۾ پاڻيءَ جي وهڪري کي هڪ مخصوص حد تي قائم رکيو آهي. اهو ئي سبب هو جو اڄ به انهيءَ نديءَ ۾ ڪرُوز هلي سگهن ٿا. مان حيران هئس ته آڪٽوبر مهيني ۾ جڏهن سنڌوءَ ۾ واري پئي اُڏامندي آهي، ان وقت هتي ايترو پاڻي هو جو ڏيڍ ٻه سئو ماڻهن جي گنجائش واري ريسٽورنٽ وارو هي ڪروُز جنهن تي اسان سوار هئاسين، آرام سان هلي رهيو هو. پاڪستان ۾درياه سُڪل آهن ۽ اسان پاڻيءَ تي وڙهي رهيا آهيون پر هتي معاملو اُبتڙ هو. مون اهو ذڪر هندستاني دوست پرمود سان ڪڍيو ته هن به حيران ڪري ڇڏيو ۽ ٻُڌايائين ته آڪٽوبر ۾ ته هندستان جي درياهن ۾ به پاڻيءَ جي ڪا کوٽ ناهي.
بهرحال، ڪوريا ۾ هيءَ به منهنجي يادگار رات هئي. ڪافي دير تائين ڪروُز اسان کي نديءَ ۾ گهمائيندو رهيو جنهن وچ ۾ ڊنر به هلندي رهي ته تقريرون به ٿينديون رهيون. رات جو يارهين وڳي ڌاري اسان واپس هوٽل تي پهتاسين ته منهنجي گم ٿيل بئگ انتظار ۾ هئي. شُڪر ڪيم ۽ ڪمري تي وڃي ٽن ڏينهن کان پاتل ڪپڙا بدلايم. هاڻي ضروري هو ته ڪراچيءَ ٻارن کي خيرعافيت جو اطلاع ڪريان نه ته وري هو گذريل ڀيري وانگر پريشان ٿي ويٺا منهنجي آفيس فونون ڪن ها، سو هوٽل جي سائبر ڪيفي ۾ وڃي انٽرنيٽ تي ويٺس.
*