جپانين طرفان نفرت
يورپ جي وڌندڙ Racism نسل پرستي بابت پنهنجن پاڪستاني ساٿين سان گفتگو ڪندي ڳالهه ڪيم:
“يورپ کان ته جپان سٺو آهي. هرڪو سٺي طرح ملي ٿو. هتي ته ڪنهن کان رستو پڇ ته هو اهو به ٻڌائيندي سور ٿو محسوس ڪري. ڪو دوستي رکڻ يا ڳالهائڻ لاءِ تيار ناهي. جپان ۾ ته ڇوڪريون به زوريءَ زوريءَ پيون ڳالهائينديون هيون.”
منهنجو اهو چوڻ ته راحت عزيز يڪدم مرڪندي چيو:
“سائين منهنجا! اهي ڳالهيون ڪنهن جي جواني جون پيا ڪريو؟”
“ڇا مطلب! پنهنجي ئي ڦوهه جواني ۽ اڌوڙٽ جوانيءَ جون پيو ڪريان.” مون کي کلندي وراڻيو مانس.
“توهان هينئر جپان وڃو ته خبر پوناوَ ته هنن کي اسان سان ڪيتري نفرت آهي. آئون آخري دفعو 1990ع ۽ 1991ع ۾ ويو هئس. حالت اها هئي جو گس پنڌ جنهن جپاني کي خبر پيئي ٿي ته اسين پاڪستاني آهيون ته هن پاسو ڪيو ٿي.”
“ڇو ڀلا؟” مون پڇيو مانس.
“بس ان ۾ به اسان پاڪستانين جو ڏوهه آهي. هنن جي قاعدي قانونن جي ايڏي ڀڃڪڙي ڪئي اٿئون جو هنن کي سختي ڪرڻي پئي آهي. جپان وڃڻ لاءِ اسان پاڪستانين کي اڳواٽ ويزا وٺڻ جي ضرورت نه هوندي هئي. ٽوڪيو ايئرپورٽ تي پهچڻ سان ملي ويندي هئي. ان سهوليت کي نظر ۾ رکي اسانجي ملڪ جا ڪيترا ماڻهوءَ اسيءَ جي پهرين اڌ واري ڏهاڪي ۾ گهڻي کان گهڻا جپان اچڻ لڳا. ڪجهه پاڻمرادو ڪجهه ٺڳ ايجنٽن جي معرفت. هو گهمڻ لاءِ (Visit-visa) تي اچي نوڪريون ڪرڻ لڳا. ويزا جو مدو ختم ٿيڻ تي موٽڻ بدران اتي ئي رهي پيا ٿي ۽ لڪ چوريءَ نوڪريون ڪندا رهيا.
ان موقعي تي ناجائز فائدو وٺندڙ- جپاني ڪارخانيدارن ۽ هوٽل وارن، کين گهٽ پگهار تي ڏکئي ۽ خراب ڪمن تي نوڪرين ۾ لڳايو- جن نوڪرين کي جپان ۾ “ٿري-ڊي” نوڪريون سڏجي ٿو. يعني ڊئنجرس (خطرناڪ)، ڊرٽي (خراب) ۽ ڊمانڊنگ (گهڻي ڪم واريون). انهن نوڪرين ۾ جپاني معيار کان پگهار گهٽ ضرور هو پر پاڪستاني رپين ۾ اهو به ڏهه ويهه هزار ٿيو ٿي. ايڏي وڏي اگهه جو ٻڌي پاڪستان کان ٻيا به ان طريقي سان جپان پهچڻ لڳا. اهو پگهار جپان جي حساب سان ڪو ايترو نٿو ٿئي جنهن مان ٽوڪئي جهڙي شهر ۾ ٻه ويلا به ڪي سولا کائي سگهجن. سٺي رهائش ۽ ڪپڙو گندي ته ٿيو پري جي ڳالهه. نتيجي ۾ اسانجي ملڪي ڀائرن ان پگهار مان گذارو ۽ بچت ڪرڻ لاءِ بهرن ۽ گدامن جهڙن هنڌن تي، اٺ اٺ ڏهه ڏهه ڄڻا گڏجي مسواڙ جي هڪ ڪمري ۾ رهڻ لڳا. ان ئي ڪمري ۾ رڌ پچاءُ ڪيائون ٿي. پاڻي (خاص ڪري گرم پاڻي) جپان جي هر شهر ۾ مهانگو هجڻ ڪري ڪپڙا توڙي پنهنجو جسم ڌوئڻ ۾ ڏينهن جو ويڇو وڌو ٿي. ان ئي ڪمري ۾ سيءَ کان در دريون بند ڪري رڌ پچاءُ ڪرڻ، سگريٽ ڇڪڻ ۽ هڪ ڄڻي جي ٽوائليٽ ۾ ڏهه ڄڻن جي استعمال ڪرڻ سان ڪيترن کي ڏڍ ۽ خارش جهڙيون چمڙيءَ جون بيماريون يا آنڊي ڦڦڙن جي سوڄ جهڙيون بيماريون ٿيڻ لڳيون. علاج لاءِ ڊاڪٽرن وٽ نٿي وڃي سگهيا، جو جپان ۾ هڪ ته ڊاڪٽري علاج تمام مهانگو آهي جنهن لاءِ وڏو خرچ کپي ۽ ٻيو ته جپاني شناختي ڪارڊ يا پنهنجي ملڪ جو پاسپورٽ ڏيکارڻ ضروري آهي. پاسپورٽ جي ختم ٿيل ويزا جي ڊپ کان، افسوس جو هو چڱي طرح علاج به ڪرائي نٿا سگهيا. نتيجي ۾ ڪيترائي نه فقط پاڻ وڌيڪ بيمار رهڻ لڳا پر ٻين ۾ به اهي بيماريون پکڙجڻ لڳيون. ان دوران جپاني حڪومت به وٺ پڪڙ شروع ڪري ڏني. جيڪي پاڪستاني جهلبا ويا انهن کان نه فقط لڪ چوري نوڪري ڪرڻ ۽ رهائش جو پڇندا رهيا پر اهو سڀ ڪجهه ٽي ويءَ تان پنهنجي عوام کي به ڏيکاريندا رهيا ته پاڪستاني ڪيئن غيرقانوني طرح جپان ۾ اچن ٿا. ڪيئن گهٽ پگهار تي نوڪري ڪن ٿا ۽ ههڙي سڌريل ملڪ ۾ ڪيڏي گندگي گدلائي سان (Unhygienic) طريقي سان رهن ٿا. کين ڪيئن ۽ ڪهڙيون بيماريون لڳل آهن جن مان ڪيتريون وچڙندڙ آهن. وغيره وغيره.
ان قسم جون خبرون ۽ ڊاڪيومينٽري فلمون ڏسي جپاني نه فقط وائڙا ٿي ويا پر ڊڄي ويا. هاڻ اهو حال آهي ته سامهون ڪو پاڪستاني ايندو ڏسن ٿا ته رستو ئي بدلايو ڇڏين. ڀر ۾ وهڻ نٿا چاهين. ڪيترا اسان کي هٿ ڏيندي گهٻرائين ٿا ته متان اسان مان کين، ڪا وچڙندڙ بيماري نه لڳي وڃي.