الطاف شيخ ڪارنر

ڪراچي کان ڪوپن ھيگن

الطاف شيخ هن سفرنامي ”ڪراچيءَ کان ڪوپن هيگن“ ۾ ڪڙيون ۽ سچيون حقيقتون کڻي اسان اڳيان آنديون آهن. هن ڀيري کلائيندي کلائيندي اسان کي روئاري بہ ڇڏيو اٿائين-  ذهني طور جهنجهوڙڻ جي ڪوشش بہ ڪئي اٿائين. هن سفرنامي ۾ الطاف شيخ جي ڏنل معلومات ۽ پنھنجي سماج جي ٻين ملڪن جي سماج سان ڀيٽ ۽ حقيقت تي ٻڌل تجزيو خاص طرح اسان جي نئين ٽھي ۽ شاگردن لاءِ نھايت اهم آهي.

  • 4.5/5.0
  • 25
  • 2
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ڪراچي کان ڪوپن ھيگن

ائمي اهڙي به چري ناهي

ايرانين کان اڳ فلپين جي ست کن شاگردن _ جن ۾ چار مرد ۽ ٽي عورتون هيون، ٽولي جي صورت ۾ نچي راڳ ڳايو. ان بعد بانس جا ڏنڊا هڪ ٻئي سان ملائيندا رهيا، جن جي وچ وچ ۾ قدم رکي اسان جي هڪ فلپينو ڪلاس ميٽ ڊيزي نچندي رهي. هي هڪ مشهور فلپيني لوڪ ناچ آهي جيڪو فلپين ۾ عام هلي ٿو.
ڊيزيءَ جو سڄو نالو ڊيزي جيولي آهي. پاڻ پنهنجي ملڪ مان نيول آرڪيٽيڪٽ انجنيئرنگ جي ڊگري حاصل ڪري، هاڻ وڌيڪ علم حاصل ڪرڻ لاءِ هتي M.Sc. لاءِ آئي آهي. پاڻ گورنمينٽ آفيسر آهي ۽ منيلا ۾ “انجنيئرنگ ريسرچ ۽ ڊولپمينٽ ڊويزن” ۾ سينيئر پوسٽ تي آهي. اسان وارو ڊاڪٽر ديدار جوڻيجو چوندو آهي ته انجنيئرن يا ڊاڪٽرن کي کپي ته پنهنجي پروفيشن سان گڏ ڪجهه ٻيا ڪم به ڪن، مثال طور ادبي، سماجي وغيره. ان حساب سان ڊيزيءَ جو جواب نه آهي. پاڻ انجنيئر آهي. سٺي بورچياڻي آهي. هتي جي اخبارن ۾ مضمون لکندي رهي ٿي. سٺي ڳائڻي ۽ سٺي ڊانسر آهي. ڪنوارين عورتن ۾ هڪ هيءَ آهي جيڪا عشق جي چڪر ۾ نه آهي، نه ته اسان جي هن يونيورسٽيءَ ۾ مختلف ملڪن کان آيل “شاگرد-عورتون”، خاص ڪري ڏکڻ آمريڪا، ايشيا مان هانگ ڪانگ، ٿائلينڊ ۽ فلپين جون ۽ ويندي آفريڪا جون حبشياڻيون ان چڪر ۾ آهن ته يورپ پاسي جي ڪنهن همراهه سان نينهن ناتو ٿي وڃي ته پنهنجي ملڪ موٽڻ بدران يورپ جي ٿڌن ملڪن ۾ ئي ٽِڪي پئجي.
هڪ اڌ تقرير بعد گهانا جي ايميءَ ۽ نائيجيريا جي جوزفين ۽ مارگريٽ پنهنجي قومي لباس ۾ ناچ ڏيکاريو ۽ راڳ ڳايو.
موراڪو جي اڪوح عبدالوهاب کي چيم:
“تون به ڪا آفريڪن ڊانس ڏيکار”
وراڻيائين: “ان ڪم ۾ اهي شيدياڻيون ڀڙ آهن.”
اڪوح عبدالوهاب پاڻ اڇو ۽ عرب نسل جو آهي. هو پاڻ ۽ مٿيون ٽئي شيدياڻيون هڪ ئي فيلڊ ’پورٽ مئنيجمينٽ‘ ۾ M.Sc. ڪري رهيون آهن.
ايميءَ جا حال افحال ڏسي شروع جي ڏينهن۾ کيس چوندو هوس: “ايمي! مون کي ته ڪنهن به ڪنڊ کان نٿو لڳي ته تون سينيگال جي وڏي بندرگاهه (ڊڪار) جي آفيسر (ڊائريڪٽر) آهين!”
ٻين کي به چوندو هوس ته هن جي هٿ هيٺ تمام وڏو عملو ڪم ڪري ٿو. انهن کي ته الائي ڪيئن رعب هلائيندي هوندي، ڏسڻ ۾ ته جهڙي الڪان چري، هر وقت مرڪندي رهي ٿي.
پوءِ هڪ دفعي گروپ ڊسڪشن ۾ هن جو نالو نه فقط اسان جي ڏهن ڄڻن جي گروپ ۾ آيو پر اسان جي چيئرپرسن به هيءَ چونڊي وئي. چونڊي ڇاهئي، ڪُڻن ڪڍڻ تي هن جو نالو نڪري آيو. اسان جي ان گروپ کي “سمنڊ کي تيل ۽ ٻئي گند ڪچري کان بچائڻ لاءِ ڪجهه اپاءُ ڳولڻا هئا.” مون ته دل ۾ چيو ته ايمي چري چيئرپرسن ٿي آهي، سمجهو ته موڪل ٿي وئي، رسيس ۾ ڪئنٽين ۾ پنهنجي پاڪستاني ڪلاس ميٽ (چيف انجنيئر راحت عزيز) چانهه پيئڻ تي جلدي جلدي ڪئي ته ان کي به چيم ته لالا! فڪر ئي نه ڪر، اهڙي به ڇا جلدي آهي، آرام سان ويهه سئنڊوچ به ٺهرائي ٿا کائون.
ٻيا همراهه هليا ويا، اسان ٻئي چانهه ٺرڻ جو انتظار ڪري رهيا هئاسين ته مٿان مينهن واهه ڪندي اچي ايمي نڪتي. اسان ٻنهي کي نه فقط سمجهاڻي پر دڙڪا ڏئي وئي، چي! “هي ٽيم ورڪ آهي، سڀني کي حصو وٺڻو آهي، حصو کڻي نه به وٺو ته به وقت جا ته پابند ٿيو.”
پهرين ته اسان وائڙا ٿي وياسين ته هن گونگي گانءِ کي ٿيو ڇا، پر پوءِ ڪو بهانو ٺاهڻ ۾ ئي شرافت سمجهيسين.
“ايمي اسان جي طبيعت ٺيڪ ناهي.” مون چيومانس.
“طبيعت ٺيڪ ناهي يا جوابداريءَ کان ڀڄو ٿا.” ائين چئي هلي وئي. جڏهن ڪئنٽين جو به در لتاڙي ٻاهر پهتي ته راحت ٽاءِ جي ڳنڍ ٺيڪ ڪندي (چڙ ۾ هو هميشه ائين ڪندو آهي يا قميص جي مٿئين ٻيڙي کي جهلي بيهندو آهي) چيو:
“ڇوري نڀاڳي! ننڍ وڏائيءَ جو به خيال نه اٿس، ڪنهن گروپ جو آئون چيئرمئن ٿيان ته هنن فرينچ ڳالهائيندڙن کي به ايترو ڪم ڏيندس جيترو انگريزي ڳالهائيندڙ ملڪن وارن کي.”
۽ پوءِ ٿوري دير هڪ ٻئي جو منهن ڏسي فيصلو ڪيوسين ته ڪلاس روم ۾ ئي هلڻ کپي، ايمي واقعي زور آهي.
۽ هاڻ ڪوبه ايمي کي چوندو آهي ته “ايمي بندرگاهه جو ڪم ڪيئن ٿي هلائين” ته آئون کلي چوندو آهيانس : “ايمي جون خبرون مون کان پڇو، هوءَ اهڙي به چري ناهي جهڙي سمجهوس ٿا، اسان سندس دڙڪا کايو ويٺا آهيون. اهو به شڪر جو اهي انگريزيءَ ۾ ڏنائين، جنهن ۾ هوءَ هوشيار ناهي، پنهنجي ملڪ جي آفيس (ڊڪار) ۾ فرينچ ۽ پنهنجي قبائلي ٻولين ۾ ته ماڻهن جو ساهه ڪڍندي هوندي.”