WMU سئيڊن جي يونيورسٽي ڪيئن ٺهي
آءِ ايم او جي هاڻوڪي جنرل سيڪريٽري وليم اونيل سندن ٿورو مڃيو.
مسٽر سري واستاوا جي تقرير سڀني کي ڏاڍو متاثر ڪيو. پاڻ پنجهتر سالن جو ٿيندو. برما جو اوٿانت، مصر جو بطرس علي ۽ هندستان جو هي پوڙهو جهازي چندريڪا پرساد سري واستاوا انهن آڱرين تي ڳڻڻ جيترن ايشين مان آهن، جيڪي پنهنجي قابليت تي بين الاقوامي وڏي ۽ اهم عهدي تي پهتا. سري واستاوا IMO جو تمام محنتي ۽ هوشيار جنرل سيڪريٽري رهي چڪو آهي. هيءَ ورلڊ مئريٽائيم يونيورسٽي نه فقط سندس خواب هو پر ان کي ساڀيان پڻ سندس ئي اڻ ٿڪ ڪوشش بنائي. يونيورسٽي جي اهميت ۽ ان جي وجود ۾ اچڻ بابت پاڻ ٻڌائين:
“دنيا جي هڪ ملڪ جون ضرورتون ٻيو ملڪ پوريون ڪري ٿو. ميوي ڀاڄيءَ ۽ ڪڻڪ چانورن کان موٽرڪارون، دوائون، ڪيميڪل هر شيءِ ڍوئڻ لاءِ جهاز کپن. ۽ جهازن کي سمنڊ تي هلڻ لاءِ سخت قاعدا قانون کپن ۽ انهن قانونن جو بين الاقوامي هجڻ ضروري آهي. موٽر لارين جي هلڻ لاءِ ته هر ملڪ پنهنجي پنهنجي مرضي جو قانون ٺاهي سگهي ٿو. مثال طور آمريڪا، سعودي عرب، دبئي ۾ ساڄي پاسي هلائجن ٿيون ۽ انگلينڊ، نائيجيريا، بنگلاديش ۽ ٻين ملڪن ۾ کاٻي پاسي، پر جهاز جيڪي بين الاقوامي سمنڊن ۾ هلن ٿا، انهن لاءِ جي هر ملڪ پنهنجا پنهنجا قانون ٺاهيندو ته نتيجو حادثاتي موت ٿيندو. ان لاءِ ضروري آهي ته سامونڊي دنيا ۽ قاعدي قانون ۾ دنيا جا سڀ ملڪ _ باوجود سندن مختلف زبانن مذهبن، ڪلچرن، سياسي نظرين جي، هڪ ٿي قانون ٺاهين ۽ نه فقط قاعدا قانون پر جهاز هلائڻ، ٺاهڻ، سامان چاڙهڻ، لاهڻ، بندرگاهن ۾ رکڻ ۽ بندرگاهن جو نظام هلائڻ لاءِ نه فقط ترقي يافته ملڪن جا ماڻهو ان ڪم ۾ ڀڙ هجڻ کپن پر ترقي پذير توڙي ننڍن ۽ غريب ملڪن ۽ ٻيٽن جي ماڻهن جو پڻ ايترو ئي Expert هجڻ ضروري آهي. ان لاءِ ضروري هو ته ڪو اهڙو انٽرنيشنل ادارو هجي، جنهن ۾ دنيا جي سڀني ملڪن جي بندرگاهن ۽ جهازن جا ماهر مختلف مئريٽائيم سبجيڪٽن ۾ وڌيڪ علم اچي حاصل ڪن.”
سري واستاوا ٻڌايو ته اهڙي اداري لاءِ جڏهن هنن جي کاتي IMO يونائيٽيِڊ نيشن جي سيڪريٽري اڳيان رٿ پيش ڪئي ته جواب اهو ئي مليو ته خيال تمام سٺو آهي ۽ ان کي عملي شڪل ڏني وڃي پر پئسي جو پورائو پاڻ ئي ڪريو ۽ پوءِ جڏهن IMO جي ميمبر ملڪن اڳيان اها رٿ پيش ڪئي وئي ته سئيڊن جي نمائندي يڪدم چيو ته هنن جي حڪومت اهڙي يونيورسٽي هلائڻ لاءِ خرچ جو ٽيهه سيڪڙو ضرور ڏيندي بشرطيڪ UNDP (يونائيٽيڊ نيشن ڊولپمينٽ پروگرام) UNO جو هڪ ٻيو گهڻ قومي ادارو، پڻ ان ۾ مدد ڪري.
“۽ جڏهن UNDP وارن وٽ پهتاسين ته انهن وري اهو ئي شرط رکيو ٿي ته ٺلهه تي اسان مدد نه ڪنداسين. پهرين سئيڊن يا ٻين ملڪن کان ڪجهه خرچ پکو هٿ ڪريو. ان بعد آئون سئيڊن حڪومت ڏي ويس. سئيڊن جي وزيراعظم سان ڳالهه ڪيم. تنهن ڳالهه هينئين سان هنڊائي واسطيدار کاتي جي اعليٰ عملدار کي گهرائي اصولي طرح مدد ڏيڻ جو واعدو ڪيو. اسان جهڙو ملڪ هجي ها ته ڪاغذ پٽ ۽ ٻيون سرڪاري Formalities پوريون ٿيڻ ۾ ڇهه مهينا لڳي وڃن ها پر سئيڊن حڪومت ان ۾ هفتو به نه لڳايو. آئون اتان ٿي واپس پنهنجي آفيس (لنڊن) پهتس ته سئيڊن حڪومت طرفان ٽيهه سيڪڙو خرچ ڏيڻ جي قبوليت جي ٽيليڪس رکي هئي. ڏاڍو خوش ٿيس ۽ پوءِ ته UNDP وارا به مڃي ويا. ۽ ان ڪم ۾ نه فقط سئيڊن حڪومت مدد ڪئي پر پوءِ ناروي، ڊئنمارڪ، فنلينڊ، جرمني ۽ ٻين ڪيترن ملڪن جي حڪومتن، جهاز ران ڪمپنين ۽ امير ماڻهن دل کولي پئسو ڏنو. پر شروع کان اڄ تائين سڀ کان گهڻي مدد سئيڊن ڪندو اچي. پئسي جي آڇ بعد يونيورسٽي لاءِ عمارت جي ضرورت هئي. ان لاءِ سئيڊن جي ڏاکڻي شهر مالمو جي چونڊ ڪئي سين، جيڪو بندرگاهه به آهي ۽ ڏکڻ ۾ هجڻ ڪري سئيڊن جي اتراهن علائقن کان وري به سيءُ گهٽ آهي. ۽ سندس ڀر ۾ ڪوپن هيگن، هيلسنڪي هئمبرگ، بريمن ۽ يورپ جا ٻيا ماڊرن بندرگاهه آهن، جتي جهازن جي اچ وڃ ۽ ڪارخانن ڪري هن يونيورسٽي جا شاگرد نه فقط عملي ڪم جو جائزو وٺي سگهن ٿا پر انهن ادارن جا ماهر يونيورسٽي اچي ليڪچر به ڏئي سگهن ٿا.”
بلڊنگ بابت سري واستاوا ٻڌايو ته سئيڊن حڪومت هي موجوده عمارت ڏيکاري، ۽ چيو ته اها هو مفت ۾ ڏئي سگهن ٿا. هيءَ عمارت ان وقت سئيڊن جي ميرين اڪيڊمي هئي. عمارت سٺي هئي پر ڪمرن کي رنگ روغن جي ضرورت هئي. فرنيچر به ڪو اهڙو خاص نه هو. پر پوءِ سئيڊن حڪومت هن عمارت جي نه فقط مرمت مفت ۾ ڪرائي ڏني پر سڄو نئون فرنيچر وٺي ڏنو.
“پوءِ جڏهن ان عمارت جي نئين ٿيڻ بعد ڏسڻ لاءِ آيس ته مون کي هڪدم ڌيان ۾ آيو ته يونيورسٽي ته ٺهي وئي پر ان ۾ پڙهڻ لاءِ هن شهر مالمو جا ماڻهو ته نه ايندا. ان جا شاگرد نه فقط ٻاهرين ملڪن جا هوندا پر اهي ننڍا ٻار نه پر پنهنجي ملڪن جا اعليٰ آفيسر هوندا، جنهن ڪري انهن جي رهائش لاءِ نه فقط هاسٽل هجي پر تمام سٺي هنڌ تي هجي ۽ ان جا ڪمرا وڏا ۽ ڪشادا هجن جيئن ڪو شاگرد شادي شده هجي ته زال سان گڏ رهي سگهي ۽ ساڳي وقت ڪو شاگرد ڪنهن ڏينهن- خاص ڪري موڪل واري ڏينهن عام ميس ۾ ماني کائڻ بدران پنهنجي ملڪ ۽ پسند جي پچائڻ چاهي ته ان لاءِ رڌ پچاءُ جو بندوست ضرور هجڻ کپي.
“ان لاءِ مالمو شهر جي ميئر مون کي شهر جي مرڪز ويجهو Disponent Gatan روڊ تي پنج ماڙ هينرڪ سمٿ بلڊنگ اچي ڏيکاري، جنهن جي Basement ۾ هوٽل، ٽيبل ٽِينس، جمنازيم ۽ (Sauna) سانا جا پڻ ڪمرا هئا. رهائش جا ڪمرا، جهڙا مون سوچيا هئا، انهن کان به سٺا هئا. هر ڪمري کي رڌ پچاءُ جو الڳ الڳ بندوبست ۽ وهنجڻ جاءِ هئي. ڪپڙن ڌوئڻ لاءِ الڳ بندوبست، هر ڪمرو ڪشادو هو جنهن ۾ پلنگ، لکڻ پڙهڻ لاءِ ٽيبل ڪرسيون ۽ مهمانن کي ويهارڻ لاءِ صوفا سيٽ رکڻ لاءِ چڱي خاصي جاءِ هئي. مون واسطيدار اداري سان ان هاسٽل جي مسواڙ يا هميشه لاءِ وڪڻڻ لاءِ قيمت پڇي. “ڪجهه به نه، توهان يونيورسٽي جي شاگردن لاءِ ائين ئي کڻو ۽ اسان ان جي لائيٽ پاڻي ۽ هر ڪمري جي رڌڻي جي ٿانون ٿپن ۽ اليڪٽرڪ اوون ۽ ريفريجريٽرن جي بدلائڻ يا مرمت جو پڻ خرچ ڀريندا رهنداسين.” هن چيو. آئون وائڙو ٿي ويس، خوشيءَ مان ڪپڙن ۾ نه پئي ماپيس. انڌو گهري هڪ اک هتي ٻئي پيون ملن. ۽ پوءِ هلڻ مهل سيڪريٽريءَ کي چيم ته اڃان به هڪ ڳالهه ڪرڻ چاهيان ٿو. هن هاسٽل ۾ دنيا جي ملڪن کان جيڪي شاگرد ايندا اهي آفيسر آهن ۽ ڪيڏو نه سٺو ٿئي جيڪڏهن ڪن ڪمرن جا ميرا پڙدا ۽ غاليچا بدلايا وڃن. ان تي هن ڪنڌ ڌوڻي هائوڪار ڪئي. واپس لنڊن اچي مون سوچيو ته ٿي سگهي ٿو اها ڳالهه وسري به وئي هجيس. پر پورن پندرنهن ڏينهن بعد هي سئيڊن جو سيڪريٽري جيڪو هاڻ رٽائرڊ ٿي چڪو آهي ۽ هن وقت اسان سان گڏ هن ڊنر ۾ ويٺو آهي ۽ منهنجي هڪ هڪ لفظ جي صحيح هجڻ جي گئرنٽي پڻ ڏيندو، منهنجي آفيس ۾ پهتو. سندس هٿ ۾ وڏي بئگ هئي، مون سمجهيو هو شايد اڳتي نيويارڪ ڏي وڃي رهيو آهي ۽ ويندي ويندي هتان مون وٽان ٿيندو وڃي پر نه، هو خاص مون سان ملڻ لاءِ آيو هو.
“۽ ٻڌائين ته هو هاسٽل جي سڀني ڪمرن جو فرنيچر نئون ڪرائي رهيو آهي ۽ ساڳي وقت پڙدا ۽ غاليچا پڻ سڀني ڪمرن جا بدلائي نوان ڪرڻ چاهي ٿو. هن بئگ کولي پاڻ سان آندل پڙدن ۽ غاليچن جا نمونا (سئمپل) منهنجي حوالي ڪيا ته اسان جي آفيس انهن مان بهتر کان بهتر رنگ ۽ نمونو چونڊي سگهي ٿي. آئون دل ئي دل ۾ سوچڻ لڳس ته انسانن ۾ ڪيترا سخي ضرور آهن، پر ڇا ان حد تائين به وڏي دل وارا ٿي سگهن ٿا. بهرحال اڄ هن ڀري محفل ۾ سئيڊن وارن جو ٿورو مڃان ٿو ۽ IMO اداري طرفان آئون اهي ٿورا کڻي لاهي نه سگهيو آهيان پر سوين سرڪاري توڙي نجي محفلن ۾ ڳائيندو رهان ٿو. اهو ته هو هڪ مثال سئيڊن جو، اهڙي طرح پوءِ “ناروي” اڳيان وڌيو، هن پهرين سال ئي هڪ ملين ڊالر يونيورسٽيءَ کي مدد ڏني. ٻئي سال ان کان ٻيڻي ۽ اڄ ڏهن سالن گذرڻ بعد اها مدد گهٽائي يا بند نه ڪئي آهي پر اڄ هو ان کان ستوڻي وڌيڪ رقم هر سال ڏئي ٿو. اهڙي طرح ٻيا ڪيترائي ملڪ آهن. بلڊنگ ۽ فرنيچر بعد پڙهائڻ لاءِ پروفيسرن جي ضرورت هئي، ان ۾ ڪئناڊا، آمريڪا، فرانس، جرمني، جپان، مصر ۽ يورپ ۽ ايشيا جي ٻين ملڪن جي حڪومتن پنهنجي خرچ تي سندن ملڪ جا جهازي دنيا جا ماهر ۽ مختلف علمن جا ڄاڻو موڪليا.
۽ پوءِ يونيورسٽي جو پهريون سال شروع ٿيو ۽ دنيا جي ڪنڊ ڪڙڇ کان شاگرد اچڻ لڳا. چين، جپان، ڪوريا نه ڏس ته گئاٽامالا، پاناما، وينزوئلا نه ڏس، پاڪستان، هندستان، ايران، عراق، مصر نه ڏس ته گهانا، نائيجيريا، ڪينيا، موريطانيا نه ڏس! نه فقط وڏن ملڪن جا پر ڪيپ ورڊي، فجي، سولومن، مارشل، ونتالو ۽ ٻين دور دراز ننڍن وڏن ٻيٽن جا نمائندا هن ننڍڙي شهر، يونيورسٽي ۽ هاسٽل جي ننڍڙي عمارت ۾ اچي گڏ ٿيا ۽ اها گڏجاڻي چند ڪلاڪن جي هئي نه چند ڏينهن جي پر يڪي ساري ٻن سالن جي هئي. جنهن ٻڌو ٿي ان تعجب کاڌو ٿي ته مختلف مذهبن، زبانن، قومن، ڪلچرل، سماجي سياسي سوچن ۽ نظرين جو ايڏو وڏو مڪسچر هڪ ڇت هيٺ هيڏي وڏي عرصي لاءِ ڪيئن رهي سگهندو. مختلف سوادن ۽ نمونن جا کاڌا کائڻ وارا هڪ ميس ۾ ڪيئن ماني کائي سگهندا پر پوءِ دنيا ڏسندي رهي ته جتي انسان تشدد پسند آهي اتي ان کي امن ۽ سڪون ۾ رهڻ لاءِ الله تعاليٰ دماغ ڏنو آهي، ان جو مثال هيءَ يونيورسٽي آهي جتي هيترا شاگرد دوستن وانگر رهن ٿا، گڏ کائين ٿا، رانديون ڪن ٿا. کلن ۽ ٽهڪ ڏين ٿا، نه ته اڄ جي دنيا ڏي نظر ته ڪريو. جتي ڪٿي هنگامو ۽ مار مارا آهي. خون قتل انسان انسان جي رت جو اڃايل ٿي پيو آهي. پر ان دنيا ۾ هن يونيورسٽيءَ جي هڪ ٻي ننڍڙي دنيا آهي جتي عيسائي، يهودي، هندو مسلمان، ٻڌ توڙي انگريزي عربي، فارسي، اسپيني، چيني ڳالهائيندڙ، ڪارا توڙي اڇا، غريب توڙي امير ملڪ جا باشندا، سڌريل توڙي سڌرندڙ ملڪ جا ماڻهو، گڏ گڏ پيار محبت ۾ وقت گذاري رهيا آهن. پهرين ڏينهن ملڻ تي هن دنيا جا شاگرد کلي کيڪارين ۽ پنهنجي سڃاڻپ ڪن ٿا ۽ آخري ڏينهن تي هڪ ٻئي کان جدا ٿيڻ تي ڳوڙها ڳاڙين ٿا. هر سال هڪ سئو کان مٿي ملڪن جا شاگرد هن يونيورسٽي ۾ داخلا وٺن ٿا ۽ هن سال جي آخر ڌاري هن يونيورسٽي مان گريجوئيٽ ٿي پنهنجن ملڪن ڏي روانو ٿيندڙن جو تعداد هڪ هزار کان به مٿي ٿي ويندو، اهي پنهنجن ملڪن ۾ IMO جي ان متي: “Safer Ships, Cleaner Oceans” جي پوئواري لاءِ جدوجهد ڪري، هن ڌرتيءَ جي گولي ۽ انسان ذات کي تباهه ٿيڻ کان بچاءُ ۾ حصو وٺي رهيا آهن.”
اها آهي ڊبليو ايم يو (WMU). ...
تقرير جي وچ ۾ مالمو جي هڪ اسڪول جي ڇوڪرين ورلڊ مئريٽائيم يونيورسٽي بابت هيٺيون راڳ ڪورس جي انداز ۾ ڳائيو:
1. Away from home in beautiful sweden
Overlooking enchanting Copenhagan
Erecting right near the gorgeous beach
Maritime experts come here to teach
That’s WMU!
2. Students far from all over the world
Where certain places no one knows
French, English, Spanish, Russian, Chinese
All communicate in one language.
That’s WMU!
3. Professors, students in different accent
Just like radio with multi-wave
Under one roof they interact
Unsimilar cultures enhance learning in fact
That’s WMU!
4. However, different back ground different mentality
Many students have their own priorities
Some for days never come to school
Others turn up even in hurricane Andrew
That’s WMU!
5. Some make University feel so bad
Booting disks missing in computer lab
If you need a new phone from Televerket
High deposit will empty your pocket
That’s WMU?
6. Seminars are what one souls cherish
They deliver knowledge wide and rich
Top experts here to share experience
In hoping students will turn brilliant
That’s WMU!
7. Hope will make full use of the two years
Equip oneself with powerful gears
Return to serve the nation in intentional sense
Make maritime industry upward in trends
That’s WMU