اهڙي شاديءَ جا سبب
مٿيان جملا چوڻ وقت بي بي سي جي نمائندي جو فقط آواز هو. اسڪرين تي سنڌ جا مختلف ڳوٺ ۽ درگاهون ڏيکاريندا رهيا. (ڇا اهي خاص ڳوٺ ۽ درگاهون ڏيکارڻ سان BBC وارا ڏسندڙن جي ذهن ۾ اها ڳالهه وجهڻ ٿا چاهين ته “قرآن سان شادي” انهن ڳوٺن ۾ عام آهي؟- مون طرفان سوال). ان بعد سنڌي راڳ:
“امان! او مونکي ڪاري ڪري ماريندا.” هلي ٿو. اسڪرين تي انگريزيءَ ۾ ترجمو به ڏين ٿا جنهن جون ڪجهه سٽون هن ريت هيون:
Mother! I haven’t even
Touched my bridal dress
But they are coming to kill me
Mother, these People with Black
Souls will kill me.
As though I am a Sinner
They are coming to kill me….)
ان بعد سنڌ جا (خاص ڪري ڏکڻ سنڌ جا) هڪ ٻه شهر ڏيکاري انهن جا نالا وٺي ڪمينٽيٽر ٻڌائي ٿو ته مٿين قسم جون شاديون انهن شهرن جي پسگردائيءَ ۾ به عام آهن.ان بعد نورالهديٰ شاهه کان ورتل انٽرويو جو هڪ ٽڪرو ڏيکارين ٿا جنهن ۾ پاڻ ٻڌائي رهي آهي ته:
“قرآن سان شاديءَ جي ڪابه مذهبي حيثيت ناهي. هي منهنجو ذاتي خيال آهي ته هن جو هندو ڪلچر سان تعلق آهي. سنڌ ۾ جڏهن اسلام آيو ته اهو هندو جيڪو مسلمان ٿيو يا اهو ٻاهريون مسلمان جيڪو سنڌ ۾ آيو تنهن پنهنجو پاڻ کي اتم مڃائڻ لاءِ هن رسم کي جنم ڏنو.”
ان بعد وري نفيسه هود ٻائي جو انٽرويو جو هڪ حصو ڏنو ويو. نفيسه هودٻائي جو ڊان اخبار سان واسطو آهي. هن ٻڌايو: “حق بخشڻ يا قرآن سان شادي جو سبب خاندان جي ملڪيت خاندان ۾ رهڻ آهي. هڪ ٻيو سبب اهو آهي ته جيئن ته اسلام ۾ نياڻين جي شادي والدين تي فرض ڪئي وئي آهي، پر سست ۽ غير جوابدار والدين ان فرض تان پاڻ کي بري رکڻ لاءِ هن رسم جو سهارو وٺن ٿا جيئن جيڪڏهن ڪو هنن تي آڱر کڻي ته هو چئي سگهن ته هنن جي ڌيءُ حق بخشيو آهي. قرآن سان شادي ڪئي آهي ۽ هو ڳوٺ ۾ ڪنڌ مٿاهون کڻي هلي سگهن ته هن تي جيڪا ڌيءَ جي جوابداري هئي، ان کان هو هاڻ آجا ٿيا.