الطاف شيخ ڪارنر

ڪراچي کان ڪوپن ھيگن

الطاف شيخ هن سفرنامي ”ڪراچيءَ کان ڪوپن هيگن“ ۾ ڪڙيون ۽ سچيون حقيقتون کڻي اسان اڳيان آنديون آهن. هن ڀيري کلائيندي کلائيندي اسان کي روئاري بہ ڇڏيو اٿائين-  ذهني طور جهنجهوڙڻ جي ڪوشش بہ ڪئي اٿائين. هن سفرنامي ۾ الطاف شيخ جي ڏنل معلومات ۽ پنھنجي سماج جي ٻين ملڪن جي سماج سان ڀيٽ ۽ حقيقت تي ٻڌل تجزيو خاص طرح اسان جي نئين ٽھي ۽ شاگردن لاءِ نھايت اهم آهي.

  • 4.5/5.0
  • 25
  • 2
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ڪراچي کان ڪوپن ھيگن

ڇا پيا سوچيو؟

سئيڊن ته کڻي چئجي ته يورپ جو ملڪ آهي، سو به بيحد سڌريل ۽ امير ملڪ، پر يورپ جي پورچوگال جهڙي ملڪ توڙي سنگاپور، هانگ ڪانگ، جاپان ۾ به بجلي ڪڏهن به نٿي وڃي. دنيا جي ملڪن ۾ اها ويندي هوندي پر ائين نه جيئن اسان وٽ وڃي ٿي. ڪجهه لوڊشيڊنگ جي بهاني، ڪجهه ٽرانسفارمر سڙڻ جي بهاني، ڪجهه اڻ ڄاتل سببن بهاني. ڪن ڪن ملڪن جي سرڪاري توڙي نيم سرڪاري ادارن جي ڪارڪردگي کي ڏسي ڪيڏي حسرت ٿئي ٿي ته ڪاش اسان جي ملڪ ۾ به اهڙو نظام هجي ۽ ڪيترن ملڪن کان اسان جي ملڪ جو تمام بهتر نظام هو پر اڄ اسان جو اڳيون نور به چٽ ٿي ويو آهي. اڳتي وڌڻ بدران پٺتي ٿيندا وڃون. ملائيشيا، ڪوريا، سنگاپور جهڙا ڪيترا ملڪ جيڪي اسان کان سکيا، جن جي ٽيليفون ۽ اڏاوت جي ادارن کان وٺي هوائي جهاز ۽ پاڻي جي جهازن جا ادارا، اسان جي پاڪستانين، کين شروع ڪري ڏنا. يا اسان کي ڏسي سکيا. اڄ اسان کان ايترو اڳتي نڪري ويا آهن جو سندن اعليٰ ڪارڪردگي جون ڳالهيون اسان لاءِ خواب آهن. فلپين، ٿائلينڊ، سنگاپور ۽ انڊونيشيا جهڙن ملڪن ۾ ٻارهوئي هيڏو مينهن پوڻ جي باوجود به ڪو رستو نٿو ٽٽي. ڪڏهن لائيٽ بجلي يا فون جو بل غلط نٿو اچي. ڪڏهن ڪنهن بئنڪ يا پوسٽ آفيس ۾ پنجن منٽن کان مٿي بيهڻو نٿو پوي. ڪڏهن بس، ريل يا سرڪاري سواري ۾ ويهي خوف نٿو ٿئي. ٽيليفون جهڙي شيءِ لاءِ ڏهه پنڌ نٿا ڪرڻا پون. ڪنهن وزير يا وڏي ماڻهوءَ کان سفارش نٿي ڪرائڻي پوي. ملائيشيا پهچڻ تي مون جڏهن فون لاءِ فارم ڀري ڏنو ته اٺن ڪلاڪن اندر “ٽيليفون پيس” سميت ڪنيڪشن ڏئي ويا. اٺن سالن بعد جڏهن وڃڻ وارو ٿيس ته منهنجي ملائيشيا مان روانو ٿيڻ جي اڏام اٺين نومبر هئي، آڪٽوبر جي آخري هفتي ۾ ٽيليفون وارن کي وڃي ٻڌايم ته آئون اٺين تاريخ توهان جو ملڪ ڇڏيان پيو، ان ڪري منهنجو فون آڪٽوبر جي آخر ۾ ئي ڪٽي وڃجو ۽ آڪٽوبر جو بل ڏئي ويندس.
“تون اٺين وڃين پيو، هفتو کن اڳ ئي ڇو ٿو فون ڪٽرائين؟” هنن پڇيو.
“پوءِ آخري ڏينهن تي ڪٿي پيو فون ڪٽڻ جي درخواست ۽ بل ڏيندس.” مون چيو مان.
“آخري ڏينهن تي جڏهن آخري فون ڪري بس ڪرين ته اسان کي رڳو فون ڪري ڇڏجانءِ ته اسان ڪٽي ڇڏينداسين.” ملائيشيا جي ٽيليفون آفيس واري انچارج ٻڌايو.
“۽ ڀلا انهن ستن ڏينهن جي بل جو ڇا ٿيندو؟” مون پڇيو مان، ڇو جو اهو ته هر حال ۾ Consumer کي ڏيڻو آهي ۽ جي ڏيڻ بنا هليو ويندس ته پٺيان مون سان گڏ منهنجي ملڪ جي به بدنامي ٿيندي.
“ان جو به بندوبست آهي. گهر ڇڏڻ کان ڪلاڪ اڳ فون ڪجانءِ ته اسان جو ماڻهو بل اچي ڏئي ويندو. جيڪو ايئرپورٽ تي يا پنهنجي ملڪ مان پوسٽ ذريعي موڪلجانءِ”. هن مون کي ٻڌايو، ان بعد کيس ئي ڌيان آيو ته منهنجي گهر ۽ ايئرپورٽ جي وچ ۾ته ٽيليفون آفيس آهي سو هن يڪدم صلاح ڏني.
“هيئن ڪجو. گهران نڪرڻ مهل ٽيليفون پيس پاڻ سان کڻي نڪرجو ۽ هتان آفيس وٽان لنگهندي اسان کي در تي ئي ڏئي وڃجو ۽ توهان جو بل به تيار هوندو.”
گهر ڇڏڻ وقت ٽيليفون پيس کڻي ٽيليفون آفيس وٽ آيس، جنهن آفيس ۾ اٺ سال اڳ فون لڳرائڻ لاءِ فارم ڀرڻ آيو هوس. در تي بيٺل ڪلارڪ مون کان ٽيليفون پيس ورتو. ٽيليفون بل جنهن تي PAID جو ٺپو لڳل هو، يعني پئسا ڀريا ويا ۽ ان سان گڏ 75 ڊالر هئا.
“هي ڇا جا-؟” مون پڇيو.
“سائين فون هڻائڻ مهل ياد نه اٿانو ته سئو ڊالر ورتا هئاسين _ بانڊ طور؟ توهان جو هي هفتو فون استعمال ڪرڻ جو بل پنجويهه ڊالر آيو آهي ۽ باقي توهان جي امانت پنجهتر ڊالر حاضر آهن.”
پئسا ۽ بل وٺي کيسي ۾ وڌم، ملئي ڪلارڪ سان هٿ ملايم. هڪ دفعو ٽيليفون آفيس جي بلڊنگ ڏي نهاريم ۽ پوءِ چوڌاري هن سرسبز سائي ملڪ ڏي جنهن ۾ اٺ سال گذاري هاڻ پنهنجي وطن وڃي رهيو هوس. اڄ کان اٺ سال اڳ جڏهن هن آفيس ۾ فون لاءِ اچي رهيو هوس ته منهنجي دل ۾ عجيب وسوسا هئا ته فون لاءِ الائي ڪهڙا جهد پٽڻا پوندا. ڇو جو پنهنجي ملڪ جا سور سجهيا ٿي. اڄ اٺ سال هن اداري جون خدمتون ماڻي واپس به وڃان پيو. اٺن سالن ۾ ڪڏهن فون خراب نه ٿيو، ڪڏهن بل غلط نه آيو. ڪڏهن ڪنهن پريشان نه ڪيو.
“ڇا پيا سوچيو-؟” ٽيليفون آفيس جي ڪلارڪ پڇيو.
“توهان ۽ توهانجو ملڪ”، مون چيو مانس، “ڪيترين ئي ڳالهين ۾ ماهر آهي، اسان کي توهان کان سکڻو آهي.”
هي اهو جملو هو جيڪو ان ڏينهن کان اٺ سال اڳ ان ملڪ ملائيشيا ۾ پهچڻ تي منهنجي ملئي باس ڪئپٽن حمزه نور مون کي چيو هو. جنهن مون کي سندس ملڪ جي نوجوانن کي جهاز هلائڻ سيکارڻ لاءِ ملائيشيا سڏايو هو ۽ اڄ آئون هنن کي چئي رهيو هوس.