ڪوڪارا ماڪارا
“ڪهڙي قسم جو ٽيسٽ ٿيندو-؟” اسان پڇيو.
“توهان ڪهڙي قسم جو چاهيو ٿا-؟” جواب بدران ائڊمرل صاحب سوال ڪيو.
“اوپن بڪ وارو- يعني ان ۾ ڪتاب ڏسڻ جي اجازت هجي.” ٽيونشيا جي فرينچ ڳالهائيندڙ عرب چيو.
“نه نه. ان کان Close Book وارو بهتر آهي. کليل ڪتاب وارو امتحان ڏکيو ڪيو ويندو ۽ ڳالهه ساڳي ٿيندي. جنهن اڳواٽ پڙهيو هوندو، اهو ئي صحيح طرح جواب ڳولي لکي سگهندو.” تنزانيا جي شيدي جهاز-انجنيئر دوبيلو پهرين کي سمجهايو.
“بند ڪتابن وارو امتحان هجي پر مضموني ٽائيپ بدران Objective نموني جو هجي. يعني سوال جي جواب ۾ اسان کي رڳو “ها” يا “نه” لکڻو پوي.” فلپين جي نيول آرڪيٽيڪٽ انجنيئر عورت ڊيزيءَ صلاح ڏني.
ائڊمرل چيو: “هاڻ مون کي گهڻيون صلاحون نه ڏيو. پيپر مون اڳ ئي ٺاهي ڇڏيو آهي ۽ MCQP هوندو. يعني “Multiple Choice Question Paper” (هن قسم جي امتحان ۾ هر سوال جا ٽي يا چار جواب ڏنل هوندا آهن، جن مان جيڪوگهڻو صحيح هجي، ان تي منڌيئڙو ڏيڻو پوندو آهي.)
سڀني “بئڊلڪ” چئي پنهنجي اڻ-پسنديدگيءَ جو اظهار ڪيو جو اهڙي امتحان ۾ ممتحن جي مرضي هلي ٿي ته هو ڪهڙي جواب کي صحيح سمجهي ٿو، ڇو جو ڪڏهن ڪڏهن ڏنل سڀ جواب صحيح هوندا آهن. مثال طور سوال هجي ته: حيدرآباد ڪٿي آهي؟” ۽ ان جي ڏنل هيٺين چئن جوابن مان ڪهڙو صحيح جواب ٿي سگهي ٿو:
1. حيدرآباد ايشيا ۾ آهي.
2. حيدرآباد سنڌ ۾ آهي.
3. حيدرآباد ٽنڊي ٺوڙهي ڀرسان آهي.
4. جتي ريشم گلي آهي.
هاڻ اهڙن جوابن مان (جيڪي ظاهري طرح سڀ صحيح آهن) صحيح ڳولڻ ايترو ئي ڏکيو ڪم آهي، جيترو هڪ ڏينهن جي جهرڪي جي ٻچي جي جنس ٻڌائڻ ته نر آهي يا مادي. سو ظاهر آهي اسان سڀني اڻ وڻت جو اظهار ڪيو. سواءِ وينزويلا جي چيف انجنيئر مسٽر ايفرين جي. هو ڪنڊ ۾ بيهي تاڙيون وڄائڻ لڳو ۽ ويري گڊ ويري گڊ چوڻ لڳو.
منهنجي ڀر ۾ ويٺل يمن جي محمد مبارڪ آهستي چيو: “انهي چرئي اسپيني ڳالهائيندڙ کي ائڊمرل جي آمريڪن اسٽائيل انگريزي سمجهه ۾ نه آئي آهي. ٺلهه تي ويٺو تاڙيون وڄائي.”
چانهه جي ساهيءَ ۾ ٻاهر نڪري مسٽر ايفرين کي چيم: “ايڏو خوش ٿي رهيو هئين. ان کان ته آبجيڪٽو ٽيسٽ صحيح هو، سڀني سوالن جي جواب ۾ فقط “ها” يا “نه”لکي اچون ها ته به پنجاهه سيڪڙو مارڪون ملي وڃن ها، ڇو ته ان ۾ ڌيءَ نه ته پٽ وارو حساب آهي ئي آهي. پر هاڻ هنن ٽن يا چئن جوابن مان هڪ صحيح ڳولڻ ڏکيو ڪم آهي. ۽ تو ٻه ڏينهن ليڪچر به اٽينڊ نه ڪيا آهن.”
“اميگو! تڏهن ته خوش ٿي رهيو آهيان،” ايفرين چيو. هو هميشه انگريزيءَ جي هر جملي ۾ هڪ اڌ اسپيني لفظ ڳالهائيندو آهي. “هاڻ ايترن جوابن مان هڪڙو صحيح جواب عقل سان نه پر فال سان ڳولڻو پوندو ۽ سڀ ۾ اسپيني بهتر “ڍار” آهي: “ڪوڪارا ماڪارا تيتري فئي پيغالي پيغالي ڪي ايجا فئي.”
جنهن جواب تي آخري لفظ ’فئي‘ اچي اهو ٿيو صحيح جواب.”
مٿيون اسپيني راڳ ائين آهي جيئن پاڻ وٽ “ارچڪ مرچڪ ڌما ڌرچڪ.”
يا انگريزن وٽ:
“اِني مِني مئني مور.”