الطاف شيخ ڪارنر

ڪراچي کان ڪوپن ھيگن

الطاف شيخ هن سفرنامي ”ڪراچيءَ کان ڪوپن هيگن“ ۾ ڪڙيون ۽ سچيون حقيقتون کڻي اسان اڳيان آنديون آهن. هن ڀيري کلائيندي کلائيندي اسان کي روئاري بہ ڇڏيو اٿائين-  ذهني طور جهنجهوڙڻ جي ڪوشش بہ ڪئي اٿائين. هن سفرنامي ۾ الطاف شيخ جي ڏنل معلومات ۽ پنھنجي سماج جي ٻين ملڪن جي سماج سان ڀيٽ ۽ حقيقت تي ٻڌل تجزيو خاص طرح اسان جي نئين ٽھي ۽ شاگردن لاءِ نھايت اهم آهي.

  • 4.5/5.0
  • 25
  • 2
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ڪراچي کان ڪوپن ھيگن

مڙس هڪ نه ٻئي ڏينهن زال کي ماري ٿو

ٻاهران ايندڙ پروفيسرن (Visiting Professors) مان پروفيسر جرزي لسونڪ پولينڊ کان اسان جي يونيورسٽيءَ ۾ هر سال ڪجهه هفتن لاءِ پڙهائڻ ايندو آهي. ان ۾ ڪو شڪ ناهي ته هو دلچسپ شخصيت ۽ سڀ کان گهڻو پسند ڪيو وڃي ٿو پر ان کان وڌيڪ ٻيا سبب جيڪي هن کي سٺو ماستر بڻائين ٿا اهي هي آهن: هو پنهنجي سبجيڪٽ جو ماهر آهي. هن کي پڙهائڻ جو طريقو اچي ٿو ۽ خوش مزاج آهي. هر وقت مرڪندو رهي ٿو. محنتي ۽ صابرين پڻ آهي جو ڪيترائي شاگرد خاص ڪري جن جي انگريزي سٺي ناهي، ساڳي شيءِ کيس هر هر سمجهائڻ لاءِ چوندا آهن ته به هو ٿڪبو ناهي.
پروفيسر جرزي (Jerzy Listewing) پولينڊ جو رهاڪو آهي. اسان وانگر جهازن جو ميرين انجنيئر هو. جهاز جو چيف انجنيئر ٿيڻ بعد ڪيترين ئي جهاز ران ڪمپنين ۾ آفيس سپرنٽينڊنٽ انجنيئر پڻ ٿي رهيو. سنگاپور جي Neptune Line ۾ پڻ چڱو عرصو نوڪري ڪيائين. سنگاپور ۽ ملائيشيا پاسي جا پراڻا جهازي کانئس چڱي طرح واقف آهن. سندس جهازي نوڪريءَ جو هڪ تمام وڏو حادثو مشهور آهي. آفريڪا جي هيٺان ڦيرو ڪرڻ وقت، ڪيپ آف گڊ هوپ جي خراب موسم ۽ خراب سمنڊ ۾ سندس جهاز ٻڏڻ کان ته بچي ويو پر ان جو پروپيلر (جهاز کي هلائڻ جو پنکو) شئفٽ ڀڄڻ ڪري نڪري ويو. پنکي بنا جهاز ائين آهي جيئن رڻ پٽ ۾ ٽرڪ جي ٽاءِ راڊ ڀڄي پوي. انجڻ پئي هلندي پر ڦيٿا چرڻ کان پڙ ڪڍي بيهندا آهن.
پر هن همراهه جهاز کي بچائي ورتو. ڪجهه عقل ۽ علم سان ڪجهه ضرور الله تعاليٰ کي ٻاڏائڻ ۽ دعائن سان، تڏهن ته هو ڪميونسٽ ملڪ جو ٿي ڪري چوندو آهي ته ڪوبه جهازي دهريو ٿي نٿو سگهي _ خاص ڪري ائٽلانٽڪ سمنڊ ۾.
پروفيسر جرزي مئرين سائنس ۾M.Sc. ڪرڻ بعد جهازي انجڻين جي ڪنهن پهلوءَ تي پي ايڇ ڊي ڪئي. پاڻ انگلينڊ جي انسٽيٽيوٽ آف مئرين انجنيئرس جو فيلو ميمبر پڻ آهي. سندس ٻين قابليتن ۾ اها پڻ آهي ته ڪلاس ۾ ليڪچر ڏيڻ وقت وچ وچ ۾ ٺهڪندڙ چرچا ڀوڳ ۽ پهاڪا ٻڌائيندو آهي. ان ڪري هن عمر ۾ به مشينن جي بور دنيا جون ڳالهيون به دلچسپ لڳن ٿيون.
انجڻين جي پرزن کي گسڻ، گرم ٿيڻ ۽ آواز کان بچائڻ لاءِ چڪني تيل (Lubricating- Oil) جي اهميت ۽ خاصيت تي ليڪچر ڏيڻ کان اڳ چوڻ لڳو: “One who Lubricates well travels well”
سندس ٻٽي معنيٰ واري جملي تي ڪا دير سڄو ڪلاس کلندو رهيو. سلائي جي مشين هجي يا موٽرڪار ۽ جهاز جي انجڻ، جيترو سٺي طرح ليوب آئل يا گريز هڻندائو اوترو سٺو ۽ گهڻي عرصي لاءِ لڳاتار هلندي رهندي ۽ سفر دوران توهان کي تڪليف نه ٿيندي.
مٿيون اشارو رشوت ڏي پڻ آهي. پولينڊ جهڙن ڪيترن ملڪن ۾ ٻين جي هٿن کي گريز هڻڻ معنيٰ رشوت ڏيڻ آهي. سو ڪيترا ماڻهو اهو سمجهن ٿا ته زندگي جي گاڏي بنا رنڊڪ جي ان جي هلي ٿي جيڪو گهڻي کان گهڻو تيل هڻي ٿو. يعني رشوت ڏئي ٿو. ٻين لفظن ۾:
“ڏنو پٽ ڇٽي جو، ذات جو آسودو.”
دنيا جي جهازن تي استعمال ٿيندڙ مئرين انجڻين بابت Statistics تي ليڪچر ڏيڻ کان اڳ هن کلي چيو: “دوستو! Statistics پڙهائڻ منهنجو ڪم آهي پر ان ۾ يقين نٿو رکان ڇو جو “Statistics does not really reflects the correct situation”
Statistics (شماريات) مان حالات جو صحيح جائزو نٿو لڳائي سگهجي.”
“ڪيئن ڀلا-؟” اسان اچرج مان سوال ڪيس.
“ان جو اندازو توهان هن ننڍڙي مثال مان لڳائي سگهو ٿا. هڪ ماڻهو پنهنجي زال کي هر روز ماري ٿو. ۽ ٻيو ماڻهو بلڪل نٿو ماري. پر Statistics مطابق هر ماڻهو پنهنجي زال کي هڪ نه ٻئي ڏينهن ماري ٿو.”