الطاف شيخ ڪارنر

ڪراچي کان ڪوپن ھيگن

الطاف شيخ هن سفرنامي ”ڪراچيءَ کان ڪوپن هيگن“ ۾ ڪڙيون ۽ سچيون حقيقتون کڻي اسان اڳيان آنديون آهن. هن ڀيري کلائيندي کلائيندي اسان کي روئاري بہ ڇڏيو اٿائين-  ذهني طور جهنجهوڙڻ جي ڪوشش بہ ڪئي اٿائين. هن سفرنامي ۾ الطاف شيخ جي ڏنل معلومات ۽ پنھنجي سماج جي ٻين ملڪن جي سماج سان ڀيٽ ۽ حقيقت تي ٻڌل تجزيو خاص طرح اسان جي نئين ٽھي ۽ شاگردن لاءِ نھايت اهم آهي.

  • 4.5/5.0
  • 25
  • 2
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ڪراچي کان ڪوپن ھيگن

ڇا اسين صفائي پسند آهيون؟

سئيڊن اچڻ وقت پاڻ سان ’ٽائيم پيس‘ کڻي نه آيس. هتي پهچڻ سان ان جي سخت ضرورت محسوس ڪيم. صبح جو اک ڪيئن کلي؟ ڪمري ۾ نه ڪڪڙ جي ٻانگ پهچي نه سج جي روشني. ڪڪڙ، ٻڪري، رڍ جهڙي شيءِ جي پالڻ جي سئيڊن ۾ ڪنهن کي به اجازت ناهي. ڪتو ٻلو پالي سگهجي ٿو، پر اهو ائين سولو ناهي، جيئن اسان وٽ. اسان جي شهرن توڙي ڳوٺن جي سوڙهين گهٽين ۾ مينهن يا ڍڳي به بيهاري سگهجي ٿي. ڪا ڳالهه ناهي، بس رڳو پئسا هجن، بازار مان وٺي اچي بيهاريوس. گهر ۾ جاءِ نه هجي ته گهٽيءَ ۾. پاڙي وارا دانهون ڪري پاڻهي ماٺ ٿي ويندا. ٿاڻي تي رپورٽ ڪن ته پوليس کي ماهوار چار ڏوڪڙ ڏيندا رهجن پاڻهي موچڙو هڻي کين ماٺ ڪرائيندي. پاڙي وارا پٽين ٿا ته ڀلي پيا پٽين. اسان مسلمان ته آهيون پر نه اسلام جي معلومات اٿئون جنهن مطابق پاڙيسريءَ جو خيال رکجي نه اهو ڊپ اٿئون ته غريب جي پِٽ پاراتو يا بددعا ڪيڏي خطرناڪ آهي. نه قيامت ۾ ڀروسو اٿئون ته ان ڏينهن تي ذري ذري جو حساب ٿي رهندو. بهرحال مسلمان سڏايون ٿا پر اسلام تي نٿا هلون نه ته ائين ڇو ڪيون. سو مطلب اهو ته پاڻ وٽ پاڪستان ۾ مينهن ڌارڻ سولي آهي، پر هتي يورپ ۾ ڪتو پالڻ ڏکيو ڪم آهي. هتي ڪتي پالڻ لاءِ رڳو ڪتو خريد ڪرڻ جيترا پئسا هجڻ ڪافي نه آهن. ان ڪتي کي پوليس اسٽيشن تي رجسٽرڊبه ڪرائڻو پوي ٿو. ان بعد حڪومت جي واسطيدار اداري کان ٽئگ نمبر ملي ٿو جيڪو ڪتي جي ڳچيءَ ۾ ٻڌڻ ضروري آهي. جيئن سڀاڻي رسو ڇنائي گم ٿي وڃي ته لڀجڻ بعد مالڪن کي پهچايو وڃي ۽ جي ڪنهن کي ڏاڙهي يا نقصان پهچائي ته نمبر ذريعي مالڪ جو ڏس پتو حاصل ڪري ان کي ڪورٽ ڪچهريءَ ۾ حاضر ڪرائي سگهجي. ڪتي پالڻ جي شوق يا ضرورت جو ڇهين ڇهين مهيني ٽئڪس ادا ڪري رسيد پاڻ وٽ قابو رکڻي پوي ٿي. رات جو دير سان يا ڏينهن جو اجايو سجايو ڀونڪڻ تي پاڙي وارن جو پوليس کي فون ڪرڻ ته ڪتي جي مالڪ تي ڄڻ مصيبت اچي ويندي آهي. ڏنڊ سان گڏ هن کي چتاءُ ملندو آهي ۽ هر چتاءُ (Warning) تي اهو ڏنڊ وڌندو رهي ٿو. ڪتي جي صحت لاءِ مالڪ کي هر مهيني “ڊاڪٽر ڍور” کان پنهنجو جانور چڪاس ڪرائي سرٽيفڪيٽ وٺڻو پوي ٿو ۽ ان کان علاوه ڪجهه اهڙيون دوائون ۽ سيون آهن جيڪي بيماري نه هجڻ جي صورت ۾ به هر پندرهين ڏينهن ڪتي کي کارائڻيون آهن جيئن ننڍن ٻارن کي پوليو، وڏي کنگهه، ماتا وغيره جا ٽُڪا ۽ سُيون لڳنديون رهن ٿيون. مطلب ته سئيڊن جي شهري لاءِ ڪتو پالڻ ايڏو وڏو مٿي جو سور آهي جيڏو غريب ايشيائي ملڪن جي حڪومت لاءِ ايٽم بم ٺاهڻ.
پر وري به ڪتو پالي سگهجي ٿو پر ڪڪڙ، ٻڪري، رڍ هرگز نه. اسان جي پاڙي ۾ رهندڙ فلسطيني عمر سلام نه فقط حلال ڪڪڙ کائي پر پنهنجي اکين اڳيان ڪڪڙ ڪهائي ان جو تازو گوشت گهر ۾ رڌائي. ڪڪڙ جي حلال گوشت جا سمنڊ جي هن پار ڊئنمارڪ شهر ۾ ڪيترائي دڪان آهن، جن تي Frozen گوشت ملي ٿو. اهي ڪڪڙيون ڊئنمارڪ جي ڪنهن دور دراز ڳوٺ جي سلاٽر هائوس (ڪوس گهر) ۾ ذبح ٿي، ڪولڊ اسٽور ۾ ٿڌيون ٿي پوءِ ڪوپن هيگن شهر ۾ وڪامڻ اينديون آهن. سئيڊن جي جنهن شهر مالمو ۾ اسين رهون ٿا، ان جا ماڻهو حلال گوشت وٺڻ لاءِ فيريءَ ۾ چڙهي ڪوپن هيگن ويندا آهن. هاڻي مڙيئي هڪ ٻه دڪان هتي مالمو ۾ کليا آهن، جن تي حلال ڪڪڙ ملي ٿي پر تمام مهانگي. عمر سلام شاهوڪار عرب آهي کيس پئسي جي پرواهه ناهي ۽ هو اسان واري شهر مالمو مان به حلال ڪڪڙ خريد ڪري سگهي ٿو پر جيئن ته مٿي لکيو اٿم ته هو حلال سان گڏ فريش گوشت جي چڪر ۾ هوندو آهي. سو ان لاءِ هفتي ڏيڍ ٻه چار ڪڪڙيون فارم تان خريد ڪري پاڻ حلال ڪندو آهي، پر جيئن ته ميونسپل جي حد کانپوءِ به ويهن ميلن جي گهيري ۾ ڪنهن کي ڪو به جانور ذبح ڪرڻ جي اجازت ناهي، سو موڪل واري ڏينهن هو شهر کان پري وڃي اهو معرڪو سرانجام ڏيندو آهي.
“ڪڪڙ يا ٻڪريءَ کي ڪهڻ جي اجازت ڇو نه آهي؟” مون پڇيو هئوماس.
پنهنجي نڪ کي آڱر سان گهئي، توبهه توبهه ڪندي چيائين “هتي جي حڪومت صفائي جي معاملي ۾ ايڏي خبردار آهي جو رستي تي ڪا جهرڪي يا ڪٻر مري ٿي ته اها به ان ئي وقت فائربرگيڊ جو عملو کنيو وڃي ته متان ان جي آنڊن گُجين ۾ پيدا ٿيندڙ جراثيم بيماري پکيڙين.”
هاڻ ان ڳالهه جي روشنيءَ ۾ اسان جي ملڪ ۾ روزانو ۽ خاص ڪري قرباني واري عيد تي ڇا ٿو وهي واپري؟ اسان مسلمان “صفائي نصف ايمان” چئون ٿا پر عمل ڪيتري حد تائين ٿئي ٿو. ان ڪري ته ڌاريان يعني غير مسلم اهو ئي چون ٿا ته اسين مسلمان سڏرايون ٿا پر اسلام جيڪي چئي ٿو ان تي عمل نٿا ڪريون.