الطاف شيخ ڪارنر

ڪراچي کان ڪوپن ھيگن

الطاف شيخ هن سفرنامي ”ڪراچيءَ کان ڪوپن هيگن“ ۾ ڪڙيون ۽ سچيون حقيقتون کڻي اسان اڳيان آنديون آهن. هن ڀيري کلائيندي کلائيندي اسان کي روئاري بہ ڇڏيو اٿائين-  ذهني طور جهنجهوڙڻ جي ڪوشش بہ ڪئي اٿائين. هن سفرنامي ۾ الطاف شيخ جي ڏنل معلومات ۽ پنھنجي سماج جي ٻين ملڪن جي سماج سان ڀيٽ ۽ حقيقت تي ٻڌل تجزيو خاص طرح اسان جي نئين ٽھي ۽ شاگردن لاءِ نھايت اهم آهي.

  • 4.5/5.0
  • 25
  • 2
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ڪراچي کان ڪوپن ھيگن

منهنجي منجي ڀڃي ڇڏ

هن پاسي جون زبانون-يعني ڊئنمارڪ، ناروي ۽ سئيڊن جون زبانون پاڻ ۾ ايترو ملن ٿيون جيترو پنجابي سنڌي، ان کان به گهڻو. ڇو جو پنجابي سنڌيءَ ۾ به ڪيترائي ٻيا لفظ آهن پر هنن ٻولين ۾ ڪو ايڪڙ ٻيڪڙ ٻيو لفظ آهي، باقي رڳو لهجي جو فرق آهي. جيئن سنڌي زبان ساڳي آهي پر اترادي، لاڙي يا ٿري ماڻهن جي لفظن ۽ لهجي ۾ فرق آهي.
سئيڊش زبان جا ڪيترائي لفظ انگريزيءَ تان کنيل آهن (يا انگريزن هنن ٻولين تان کنيا آهن)، جيڪي هڪ ٻئي سان گهڻو ملن ٿا. جيئن “تون” کي انگريزيءَ ۾ You چئجي ٿو ته سئيڊش ۾ DU. ٻار کي انگريزي ۾ “بيبي” چئجي ٿو ته سئيڊش ۾ “بارن”- يعني New Born پر بارن (Barn) جي اسپيلنگ “او بدران “اي” سان ٿئي ۽ ٻار جي گاڏي کي Baby Cart بدران “بيبي وئن” چئجي ٿو پر وئن جي اسپيلنگ Van بدران Vagn لکي وڃي ٿي.(سئيڊش ۾ “G” يا “J” جو ڪٿي ڪٿي اچار “ي” آهي). انگريزيءَ يا سنڌيءَ ۾ ڌار ڌار لفظ لکڻ بدران يڪو هڪ لفظ “Barnvagn” ٿيو وڃي. جيئن فارسيءَ ۾ “آستانِ مرشد”، “شهنشاهه ِ هند” وغيره. پر سئيڊش ۾ ٻه ڇا ٽي چار لفظ ته آرام سان ملائي هڪ نئون لفظ ٺاهڻ جي عادت عام آهي. جنهن دڪان تي ننڍن ٻارن لاءِ مٿي ذڪر ڪيل گاڏا ۽ ٻيو سامان ملي ٿو ان جو نالو آهي: “Barnvagnspecialist” ۽ هڪ ٻيو دڪان جتان اسان جو گهڻو لنگهه ٿيندو آهي جيڪو يا ته ڪنهن ناروي جي رهاڪوءَ جو آهي يا ان ۾ ناروي جا ٺهيل گاڏا رکيل آهن جو ان دڪان جو نالو آهي: “Norgebarnvagnspecialis” نارج ناروي لاءِ استعمال ٿئي ٿو.
آئون نٿو سمجهان ته فارسيءَ يا ٻي زبان ۾ ايترن لفظن کي ملائي هڪ نئون لفظ لکڻ جو طريقو هجي. وڌ ۾ وڌ “ننها ميان گلفروش” يا “شڪرقندي حلوه” يا “بادبانِ ڪشتي ايران”- پر انهن ۾ به هڪ هڪ لفظ الڳ ٿيو وڃي سواءِ گلفروش ۽ شڪرقنديءَ جي. پر هتي سئيڊن ۾ سڀني لفظن جا اکر گڏيل نظر ايندا. هي ائين آهي جيئن ننڍا ٻار ڳجهارت طور جملي جا يڪا لفظ ملائي ٻين کان پڇندا آهن: “منهنجيمنجيڀڃيڇڏ” ڇا ٿيو؟- يعني “منهنجي منجي ڀڃي ڇڏ.” سو سئيڊش زبان به ڪجهه ائين لڳي ٿي.ڪجهه ٻيا لفظ جيڪي دڪانن ۽ عمارتن مٿان ايندي ويندي پڙهندا آهيون انهن ۾ هڪ “Sjukhuset” آهي جيڪو سرڪاري اسپتال ٻاهران لکيل آهي Sjuk سيوڪ يعني بيمار (Sick) ۽ سئيڊش ۾ گهر کي هوسٽ چئبو آهي. سو ٿيو “بيمارن جو گهر”- يعني “اسپتال”. اهڙي طرح “Barn Klader Huset” ٻارن جي ڪپڙن ملڻ جو گهر. ڪپڙن (Clothes) کي سئيڊش زبان ۾ Klader سڏجي ٿو ۽ نارٿ کي نارڊ- جيئن هتي جي مشهور بئنڪ آهي Nord Banken ملڪن جي بئنڪ، ۽ ڪانٽئڪ لينسز جي دڪان ٻاهر لکيل هوندو آهي: Kontaktlinser.