غريب جو هڏ ڏوکي
لاڳيتو ٽن ڪلاڪن تائين پنهنجا سياسي ۽ سماجي ڪارناما ٻڌائڻ کان پوءِ چيائين،” يار ڳالهه ٻڌ. مان اصل ۾ بلڪل وڏي ڳالهه آهيان. پنهنجي ضلعي ۾ چوٽيءَ جو وڏيرو آهيان. مون ايندڙ چونڊن ۾ بيهڻ جو پڪو فيصلو ڪري ڇڏيو آهي .“
چيم،” اها ڳالهه ٻڌڻ کان پوءِ مون بيحد خوشي محسوس ڪئي آهي.“
چيائين،” مون ٻڌو آهي، ته تون گدو بندر هاءِ اسڪول ۾ پڙهيو آهين. مان به گدو بندر هاءِ اسڪول ۾ پڙهيو آهيان. هڪ هم اسڪولي جي حيثيت ۾ توکي منهنجي مدد ڪرڻي پوندي. “
چيم،” يقين ڪر، مان تنهنجي مقابلي ۾ چونڊ نه لڙندس. “
” مونکي خبر آهي، ته تو جهڙا ماڻهو فقط ووٽ ڏيندا آهن، چونڊ ۾ بيهڻ جو خواب به ڏسي نه سگهندا آهن.“ هن چيو.” مان ٻئي قسم جي مدد چاهيان ٿو.“
پڇيم ،” ڪهڙي قسم جي مدد؟ “
وراڻيائين،” مان وڏن وڏن ليڊرن جو پاڻ ڏانهن ڌيان ڇڪائڻ چاهيان ٿو، ته جيئن، ڪنهن طاقتور پارٽيءَ طرفان چونڊ لڙڻ لاءِ ٽڪيٽ ملي پويم.“
کلڻ جي ڪوشش ڪندي چيم.”يار، ليڊر ته وڏي ڳالهه آهن، پر يقين ڪر، ڪنهن ليڊر جي بورچيءَ سان به منهن جي واقفيت ناهي. “
” نه نه ، اها ڳالهه ناهي . “ هن چيو،” تو منهنجو مقصد سمجهڻ ۾ غلطي ڪئي آهي. “
”مون هميشھ غلطيون ڪيون آهن“ چيم،” مان اصل کان سمجهه ۾ ڪجهه جڏو آهيان.“
چيائين،” ٻين اخبارن سڄي صفحي تي منهنجي متعلق خبرون، تصويرون ڏنيون آهن. پر توهان جي اخبار مون کي بلڪل نظر انداز ڪري ڇڏيو آهي. “
”ان باري ۾ مان پنهنجي اخبار جي مينيجر سان ڳالهائيندس. “ چيم،” اسين به اشتهار لاءِ سڄو سڄو صفحو ڏيندا آهيون. تولاءِ زبردست رعايت ڪرائيندس . “
” آهستي ڳالهاءِ.“ هن منهنجي وات تي هٿ رکي ڇڏيو. چيائين ”اشتهار جي ڳالهه آئوٽ ٿيڻ نه گهرجي. “
وات تان سندس ٿلهو هٿ هٽائيندي چيم، ”يقين ڪر، اها ڳالهه راز ۾ رهندي جيئن ته تون گدو بندر هاءِ اسڪول ۾ پڙهيو آهين، تنهن ڪري مان پنهنجي عامل ڪامل صحافي دوست ڦندڻ کي عرض ڪندس ته تنهنجي متعلق اشتهار کي پنهنجي نالي ۾ لکيل مضمون ڪري هلائي. ”
” بلڪل ٺيڪ. مان تنهنجي عامل ڪامل صحافي دوست کي خوش ڪري ڇڏيندس. “ چيائين،” مون سماجي ڀلائيءَ جا جيڪي ڪم ڪيا آهن، انهن جي فهرست آندي اٿم. ان جو ذڪر ضرور اچڻ گهرجي. “
چيم،” هڪ قول آهي، ته نيڪيءَ جو ڪم اهڙي نموني ڪجي جو ساڄي هٿ جي کاٻي هٿ کي خبر نه پوي.“
” اهو دور گذري ويو. “ هن چيو،” اڄڪلهه نيڪيءَ ۽ خير جو ڪم ڪجي، ۽ ان ڪم جي خوب پبلسٽي ڪجي. “
هن مونکي پنهنجن سماجي ڀلائي وارن ڪمن جي فهرست ڏني ، جنهن ۾ وڏن ڏينهن تي ٻارن ۾ ڪيلا ۽ کٽمٺڙا وراهڻ کان وٺي، مصيبت وارن ڏينهن ۾ هوائي جهاز مان پيرا شوٽ رستي ٽپو ڏيئي ماڻهن ۾ ڀڳڙا وراهڻ وارن سمورن ڪارنامن جو تفصيل سان ذڪر ڪيل هو. ان کان پوءِ ، فهرست ۾ جن سماجي ڪمن جو ذڪر هيو، سي شير شاهه جي سڌارن سان ملندڙ جلندڙ هئا. مثال طور، کوهه کوٽائڻ، وڻ پوکائڻ،مسجدون ۽ يتيم خانا ٺاهرائڻ وغيره .
ان کان پوءِ ڪجهه تصويرون ڏيندي چيائين،” هي منهنجون ناياب تصويرون آهن. هن تصوير ۾ مان هانو لولو جي مشڪري لولوهانو سان مڇيون ماري رهيو آهيان. هن تصوير ۾ مان ٽينگونيڪا ۾ ناريل جي وڻ هيٺان بيٺو آهيان. ۽ ناريل ڪرڻ جو انتظار ڪري رهيو آهيان. هن تصوير ۾ مان مومباسا ۾ ڪبوتر ڦاسائڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهيان ۽ هن تصوير ۾ مان باربيڊاس ۾ سيهڙن جو شڪار ڪري رهيو آهيان. “
مان سندس تصويرون ڏسي متاثر ٿيس. مان اڃا متاثر ٿي رهيو هوس جو هن چيو،” مضمون ۾ غريبن لاءِ منهنجي همدرديءَ جو ذڪر ضرور اچڻ گهرجي. منهنجيءَ دل ۾ غريبن لاءِ الله سائين درد ڀري ڇڏيو آهي. مان الله سائينءَ کان دعا گهرندو آهيان، ته مولا، دنيا ۾ غريبن جو تعداد ڏينهون ڏينهن وڌندو رهي، جيئن منهنجي ءَ دل ۾ درد جاري رهي. “
چيم،”مان ڦندڻ کي چوندس ته غريبن جي سلسلي ۾ توکي جيڪي دل جا دورا پيا آهن. انهن جو به ذڪر ڪري . “
”هاڻي راز جي ڳالهه ٻڌ.“ هن چيو،”تون جيئن ته گدو بندر هاءِ اسڪول ۾ پڙهيو آهين، تنهن ڪري اهو راز ٻڌيانءِ ٿو.“
” خدا تي ڀروسو ڪري پنهنجو راز مونکي ڏيئي ڇڏ. “ چيم، ”يار تون به ته گدو بندر هاءِ اسڪول ۾ پڙهيو آهين. “
چيائين ،”مضمون ۾ ڪٿي به اهو ذڪر اچڻ نه گهرجي، ته مان هر دور ۾ هر ڪنهن حڪومت جو ٻانهن ٻيلي ۽ مداح رهيو آهيان. اها ڳالهه هرگز اچڻ نه گهرجي ۽ خاص طرح سان خيال رکيو وڃي، ته ڪٿي به اها خبر مضمون ۾ نه اچڻ گهرجي ته ايوب خان ۽ يحييٰ خان سان منهنجا ذاتي تعلقات هئا، ۽ مان آخر تائين فوجي حڪومت جو گهڻگهرو هيس. خيال ڪجانءِ يار. متان پنهنجي عامل ڪامل صحافي دوست ڦندڻ هٿان مونکي مارائي وجهين. “
کيس دلداري ڏيندي چيم،” تون جيئن ته گدو بندر هاءِ اسڪول ۾ پڙهيو آهين، تنهنڪري توکي مون منجهان ڪنهن به قسم جو ڊپ ڪرڻ نه گهرجي. ها، اِها ٻئي ڳالهه آهي، ته منهنجي سمجهه ڪجهه جڏي آهي.“ ■
1974