مُرڪيو ڀٽَ ڌڻي
هڪڙو شيخ اياز، سُڏڪا ساري سنڌُ جا.
”واٽون ڦُلن ڇانئيون“، اکين اوسيئڙا
هئه هئه جوڳيئڙا، ڪهڙي پارِ هليا ويا.
ڪڏهن ساحل تي هُئين، هاڻ نه آهين تون
”سانجھيءَ سمنڊَ سِپون“ ، گھايلُ سجُ ٻُڏي ويو.
”ڪَپر ٿو ڪُنَ ڪري“، اندرَ ۾ ڇوليون
ڏوليون ئي ڏوليون، ڪانڌي تنهنجي ڪنڌ تي.
”اُڀر چنڊُ پسُ پرين“ سُتو آهي جو
اُنهيءَ جو سُڏڪو اڃان جاڳي ٿو پيو.
”گھاٽ مٿان گھنگھور گھٽا“، ۾ بيدل ٿو ڳائي
هرڪو لڪائي، ڳوڙها ٿو پنهنجا اُگھي.
”ڪتين ڪَرَ موڙيا جڏهن“، توکي مون ساريو
۽ پوءِ گُذاريو، صُبح تائين جاڳندي.
ڪڪرين جي ويسَ ۾، ڪَوتائون ڇانئيون
”وڄون وسَڻَ آئيون“، وَري اڄُ ڪراڙَ تي.
او مِٽيءَ جا ميتَ! تون به ته نيٺ سُمهي پئين
”الوداعي گيت“، سُڏڪن ۾ ويا ويڙهجي.
”ڪٿي ته ڀڃبو ٿَڪُ مسافر“ ، باقي ٿورو پنڌُ
سڀَ کان سهڻو هنڌُ، پاڙو آهي پرينءَ جو.
ڪنهن لئه واجھائي پيو، ”راج گھاٽَ تي چنڊُ“
سارو ننڍو کنڊُ، ويڙهيل آهي ننڊ ۾.
”جڳُ مڙيو ئي سپُنو“ ، انُ ۾ پيارُ ورهاءِ
جوڙ نه اهڙي جاءِ، جنهن ۾ پلجن نفرتون.
”ڇوليون ٻوليون سمنڊَ جون“ ، جي نه سمجھين ٿو
پوءِ ته چئبو تو، ڪڏهن پيارُ ڪيو ناهي.
پيارَ جي ڳولا ۾ ٿو، ”ڀونر ڀري آڪاس“
مُرڪ نه آئي راس، هُن کي ڦولن وچ ۾.
”چنڊَ ڳليون“ ، هي ڪيترون ۽ مان اڪيلو
توسان ٿئي ميلو، ڀَلُ ته اونداهيون هُجن.
تُون آئين ته دل جي، ”رڻَ تي رمجھم“ ٿي
دَري دَردن جي، بندِ اسان لئه ٿي وئي.
”هينئڙو ڏاڙهونءَ گُل جيئن“ ، تو سنگ آهي ٽڙيو
ڇو آ لوڪُ چڙيو، پرين پنهنجي پيارَ تي.
”تُون ڇَپرُ تُون ڇانوَ“ ، تُون ئي منهنجو آسرو
پرين تُنهنجو نانءُ، ٻيو ڪُجھهُ گھرجي ڪين ٿو.
”پتڻُ ٿو پُور ڪري“ ، تولئه ناکُئا!
تنهنجا سڏَ هُئا، الائي ڪهڙي گھاٽَ تي.
”اڪن نيرا ڦُليا“ ، ويرانيءَ ۾ واءُ
آءُ مُسافر آءُ، ٿَر ۾ تولئه ٿرٿلو.
”ڪُلهي پاتم ڪينرو“ ، تنهنجي وئي کان پوءِ
ڇڏيم پنهنجي لوءِ، نڪتسُ تنهنجي پوئتان.
سُڏڪا ۽ آهون، ”جھُڙ نيڻئون نه لهي“
سنڌُ سڄي دانهون، ڪوي! تنهنجي موتَ تي.
”سَرَ لوهيڙا ڳڀيا“ ، راتيون تنهائي
علڻَ جي وائي، ڦَٽَ اُڊيڙي ٿي ڇڏي.
ويون وڪوڙي ڪيتريون، مونکي ”ننڊَ وليون“
توسان ڪين سَليون، جاڳي دل جون ڳالهيڙيون.
ساڌٻيلي جي شامَ، ۽ ”ڪنڌيءَ ڪناري ناوَ“
نيڻن جا هي جامَ، ڇُلڪيا ڪنهن جي سارَ ۾.
”ڪُونجون ڪَرڪَن روههَ تي“ ، آءٌ به ائين اُداسُ
تو بن راتِ اُماس، توڙي ڪيئي روشنيون.
”هرڻ اکي ڪيڏانهن؟“ ، چؤڏس شڪاري
سنڌڙِي ويچاري، آهيڙين جي اکِ ۾.
”ٽڪڙا ٽُٽَل صليب جا“ ، گھايل پنهنجا خوُاب
اونداهين جا بابَ، پُورا ٿيندا ديسَ جا.
ٽڙنديون هي ٽاريون وري، ”پن ڇڻ پُڄاڻان“
موسمَ جا ماڻا، مٽيءَ سان رهندا ائين.
”لڙيو سِجُ لڪن ۾“ ، پنهنجو ٿَڪُ کَڻي
مُرڪيو ڀِٽَ ڌَڻي، ڏسي شيخ اياز کي.
ڪيڏا اڄُ ڪراڙ ۾، ”جَر ڏيئا جھُمڪن“
ويٺا ڳالهيون ڪن، شاههُ، ايازُ پاڻَ ۾.
”ڪي جو ٻيجل ٻوليو“، گونجي ٿو آواز
هڪڙو شيخ اياز، سُڏڪا ساري سنڌُ جا.
”واٽون ڦُلن ڇانئيون“، اکين اوسيئڙا
هئه هئه جوڳيئڙا، ڪهڙي پارِ هليا ويا.
ڪڏهن ساحل تي هُئين، هاڻ نه آهين تون
”سانجھيءَ سمنڊَ سِپون“ ، گھايلُ سجُ ٻُڏي ويو.
”ڪَپر ٿو ڪُنَ ڪري“، اندرَ ۾ ڇوليون
ڏوليون ئي ڏوليون، ڪانڌي تنهنجي ڪنڌ تي.
”اُڀر چنڊُ پسُ پرين“ سُتو آهي جو
اُنهيءَ جو سُڏڪو اڃان جاڳي ٿو پيو.
”گھاٽ مٿان گھنگھور گھٽا“، ۾ بيدل ٿو ڳائي
هرڪو لڪائي، ڳوڙها ٿو پنهنجا اُگھي.
”ڪتين ڪَرَ موڙيا جڏهن“، توکي مون ساريو
۽ پوءِ گُذاريو، صُبح تائين جاڳندي.
ڪڪرين جي ويسَ ۾، ڪَوتائون ڇانئيون
”وڄون وسَڻَ آئيون“، وَري اڄُ ڪراڙَ تي.
او مِٽيءَ جا ميتَ! تون به ته نيٺ سُمهي پئين
”الوداعي گيت“، سُڏڪن ۾ ويا ويڙهجي.
”ڪٿي ته ڀڃبو ٿَڪُ مسافر“ ، باقي ٿورو پنڌُ
سڀَ کان سهڻو هنڌُ، پاڙو آهي پرينءَ جو.
ڪنهن لئه واجھائي پيو، ”راج گھاٽَ تي چنڊُ“
سارو ننڍو کنڊُ، ويڙهيل آهي ننڊ ۾.
”جڳُ مڙيو ئي سپُنو“ ، انُ ۾ پيارُ ورهاءِ
جوڙ نه اهڙي جاءِ، جنهن ۾ پلجن نفرتون.
”ڇوليون ٻوليون سمنڊَ جون“ ، جي نه سمجھين ٿو
پوءِ ته چئبو تو، ڪڏهن پيارُ ڪيو ناهي.
پيارَ جي ڳولا ۾ ٿو، ”ڀونر ڀري آڪاس“
مُرڪ نه آئي راس، هُن کي ڦولن وچ ۾.
”چنڊَ ڳليون“ ، هي ڪيترون ۽ مان اڪيلو
توسان ٿئي ميلو، ڀَلُ ته اونداهيون هُجن.
تُون آئين ته دل جي، ”رڻَ تي رمجھم“ ٿي
دَري دَردن جي، بندِ اسان لئه ٿي وئي.
”هينئڙو ڏاڙهونءَ گُل جيئن“ ، تو سنگ آهي ٽڙيو
ڇو آ لوڪُ چڙيو، پرين پنهنجي پيارَ تي.
”تُون ڇَپرُ تُون ڇانوَ“ ، تُون ئي منهنجو آسرو
پرين تُنهنجو نانءُ، ٻيو ڪُجھهُ گھرجي ڪين ٿو.
”پتڻُ ٿو پُور ڪري“ ، تولئه ناکُئا!
تنهنجا سڏَ هُئا، الائي ڪهڙي گھاٽَ تي.
”اڪن نيرا ڦُليا“ ، ويرانيءَ ۾ واءُ
آءُ مُسافر آءُ، ٿَر ۾ تولئه ٿرٿلو.
”ڪُلهي پاتم ڪينرو“ ، تنهنجي وئي کان پوءِ
ڇڏيم پنهنجي لوءِ، نڪتسُ تنهنجي پوئتان.
سُڏڪا ۽ آهون، ”جھُڙ نيڻئون نه لهي“
سنڌُ سڄي دانهون، ڪوي! تنهنجي موتَ تي.
”سَرَ لوهيڙا ڳڀيا“ ، راتيون تنهائي
علڻَ جي وائي، ڦَٽَ اُڊيڙي ٿي ڇڏي.
ويون وڪوڙي ڪيتريون، مونکي ”ننڊَ وليون“
توسان ڪين سَليون، جاڳي دل جون ڳالهيڙيون.
ساڌٻيلي جي شامَ، ۽ ”ڪنڌيءَ ڪناري ناوَ“
نيڻن جا هي جامَ، ڇُلڪيا ڪنهن جي سارَ ۾.
”ڪُونجون ڪَرڪَن روههَ تي“ ، آءٌ به ائين اُداسُ
تو بن راتِ اُماس، توڙي ڪيئي روشنيون.
”هرڻ اکي ڪيڏانهن؟“ ، چؤڏس شڪاري
سنڌڙِي ويچاري، آهيڙين جي اکِ ۾.
”ٽڪڙا ٽُٽَل صليب جا“ ، گھايل پنهنجا خوُاب
اونداهين جا بابَ، پُورا ٿيندا ديسَ جا.
ٽڙنديون هي ٽاريون وري، ”پن ڇڻ پُڄاڻان“
موسمَ جا ماڻا، مٽيءَ سان رهندا ائين.
”لڙيو سِجُ لڪن ۾“ ، پنهنجو ٿَڪُ کَڻي
مُرڪيو ڀِٽَ ڌَڻي، ڏسي شيخ اياز کي.
ڪيڏا اڄُ ڪراڙ ۾، ”جَر ڏيئا جھُمڪن“
ويٺا ڳالهيون ڪن، شاههُ، ايازُ پاڻَ ۾.
[b]* ڏنگين ۾ شيخ اياز جي ڪتابن جا نالا آهن.[/b]