سفرناما

مالديپ ۾ مانڊاڻ

مالديپ سامونڊِي ٻيٽن جو جهڳٽو آھي جنھن ۾ اٽڪل ٻہ ھزار کن ننڍا وڏا ٻيٽ آھن، جن مان 215 اھڙا آھن جن ۾ ماڻھو رھن ٿا. ٻيا ٻيٽ ائين خالي آھن جن تي فقط گهاٽا ٻيلا، جانور ۽ پکي پکڻ آھن يا وري ڪجهہ اھڙا آھن جن تي ڪجهہ بہ نہ آھي. سال جو وڏو حصو سمنڊ ۾ ٻڏل رھن ٿا. هي سفرنامو انتھائي دلچسپ، معلوماتي، ۽ لاڀائتو آھي. سفرنامي ۾ اسلامي ملڪ مالديپ جي تاريخ، اتان جي سونھن، رھڻي ڪھڻي، مسجدن، اتان جي امن امان، ترقي، سياست سان گڏ مختلف پاسن تي خوبصورت پيرائن ۾ لکيو ويو آھي.

Title Cover of book Maldieves Main Maandan

ڪھڙا دوست اوچتو ڌڪ پٽي ويا

انگريزي چوڻي آهي تہ A frined in need is a friend indeed پر اهو ثابت ڪرڻ هر ڪنھن جي وس جي ڳالھہ نہ آهي. دوستي خالي لفظن جو ڍانچو نہ آهي پر ان ۾ ڏک، سک، تڪليفون، خوشيون، غم، ٽھڪڙا ۽ ساٿ شامل هوندو آهي. اسان جي هن سفر ۾ جن دوستن اسان سان پروگرام طئي ڪيا تہ اهي هن سفر ۾ اسان جي رونقن کي دوبالا ڪندا پر اهي ائين نہ ڪري سگهيا. ڪنھن بہ ڪم جي نہ ڪرڻ جا ڪي بہ بھانا ٿي سگهن ٿا، جيڪي واري جي ڀت جيان ڪمزور هوندا آهن، پر ڪنھن بہ ڪم کي ڪرڻ جي لاءِ جيڪڏهن ارادا مضبوط آهن تہ هر ڏکيو ڪم بہ سولو ٿي سگهي ٿو. دوستن ”ها“ ڪري وري ”نہ“ ڪئي. جنھن جي ڪري ڏک ٿيو، جيڪو نہ ڪرڻ کپندو هو. پر ڇا ڪيون، سادا آهيون، پرمتڙيا آهيون، ڀوڪ آهيون، ڌوپار آهيون ۽ هر ڪنھن تي جلدي اعتبار ڪري وٺندا آهيون، ان ڪري دل آزاري بہ ٿيندي رهندي آهي.
سو هن سفر ۾ بہ ڪجهہ دوستن اوچتو آخري ٻن ٽن ڏينھن ۾ کتو جواب ڏيئي سفر جي ساٿي بڻجڻ کان انڪاري ٿي ويھي رهيا. هر ڪنھن دوست جون پنھنجون مجبوريون. پر جڏهن ويزا لڳي ويئي هجي، ٽڪيٽون بہ ڪنفرم ٿي ويون هجن. مالديپ ۾ بہ هوٽل بڪ ٿي ويئي هجي تہ پوءِ ماڻھو جي حت الامڪان اها ڪوشش هجي ها تہ دوستن جو ساٿ ڏجي ها. دوستن سان گڏ بيھجي ها. دوستن کي رڻ ۾ نہ رولجي ها. پر جڏهن انھن دوستن طئي شده پروگرام کي ٽوڙي مروڙي، ختم ڪري ڇڏيو تہ پوءِ سوال اهو پيو پيدا ٿئي تہ 19 جون 2024 تي پوءِ منھنجي آفيس ۾ شام جو گڏ ٿي، سڀني دوستن حتمي راءِ ڏيندي مٿيان ٻہ ملڪ جھڙو مالديپ ۽ سري لنڪا فائينل ڪري ڇڏيو هو ۽ اهي دوست ان گڏجاڻي ۾ پاڻ بہ موجود هيا. انھن نہ فقط ان گڏجاڻي ۾ پنھنجو فيصلو پاڻ ڪيو پر انھن وڌ کان وڌ دلچسپي ڏيکاري پروگرام کي اوڪي ڪيو. پر بعد ۾ هر ڪنھن سان وڏا مسئلا ٿيا. جن انھن دوستن جي راھہ ۾ رڪاوٽون وجهي، انھن کي اسان سان گڏ هلڻ جو ارادو ملتوي ڪرائي ڇڏيو. جيڪو ٿيو سو خوب ٿيو...بقول شاھہ ڀٽائي رح جي تہ:
ڪڻي منجهہ ڪڻا، هوا هيڪاندا سنگ ۾،
ڳاهي ڳاھہ فراق جي ڪيا ڌارئون ڌار،
نہ ڄاڻاڻ ٻيھار ڪير ملي ڪنھن سين.
شاھہ رح