سفرناما

مالديپ ۾ مانڊاڻ

مالديپ سامونڊِي ٻيٽن جو جهڳٽو آھي جنھن ۾ اٽڪل ٻہ ھزار کن ننڍا وڏا ٻيٽ آھن، جن مان 215 اھڙا آھن جن ۾ ماڻھو رھن ٿا. ٻيا ٻيٽ ائين خالي آھن جن تي فقط گهاٽا ٻيلا، جانور ۽ پکي پکڻ آھن يا وري ڪجهہ اھڙا آھن جن تي ڪجهہ بہ نہ آھي. سال جو وڏو حصو سمنڊ ۾ ٻڏل رھن ٿا. هي سفرنامو انتھائي دلچسپ، معلوماتي، ۽ لاڀائتو آھي. سفرنامي ۾ اسلامي ملڪ مالديپ جي تاريخ، اتان جي سونھن، رھڻي ڪھڻي، مسجدن، اتان جي امن امان، ترقي، سياست سان گڏ مختلف پاسن تي خوبصورت پيرائن ۾ لکيو ويو آھي.

Title Cover of book Maldieves Main Maandan

مافوشي ٻيٽ ۾ رولاڪيون

ٿوري دير کان پوءِ رولاڪيون ڪندا مافوشي بيچ تي آياسين. جتي ڪرسين تي ڪيترائي انگريز ليٽيل ۽ سن باٿنگ وٺندي سمونڊ جي ڪناري نظر آيا. جڏهن تہ ڪيترائي انگريز سمونڊ جي ڪناري وهنجڻ سان ويڙھہ ڪري رهيا هيا. اسان بہ ٿڪ ڀنڃڻ لاءِ اتي ئي آياسين. ٿوري دير لاءِ انھن ڊگهين، ڪرسين تي ليٽي پياسين. هي بيچ جو حصو بہ ڪنھن پرائيوٽ هوٽل جو مخصوص ٿيل هو. جنھن تي فقط ان هوٽل جا ماڻھو ئي اچي سگهن پيا. ٻين ماڻھن کي شايد اجازت نہ هئي. ٿوري دير کان پوءِ ڪنھن هوٽل جو بيرو آيو ۽ التجا واري انداز ۾ چيائين تہ،“سائين هي ڪرسيون بڪ ٿيل آهن”. اسان هن کان معزرت ڪندي اتان نڪري سامھون واري هوٽل تي وياسين. جتي چونرا ٺھيل هيا. ڪاٺ جون ڪرسيون ۽ ٽيبلون پيل هيون. پر هاڻي ڏينھن تپي رهيو هيو. لڳي پيو تہ سج هيٺ لھي رهيو آهي. جيتوڻيڪ ڪو اهڙو گهڻو ٽائيم بہ نہ ٿيو هو. تنھن جي باوجود اهو صحيح هيو تہ مالديپ گرم آهي.
سج ڄڻ تہ نيزي تي چڙهي آيو هو. ان جو ڪري جو مالديپ جون جولاءِ ۾ گهڻو گرم هوندو آهي. سو اتان نڪرندي، سوڙهي گهٽيءِ کان ٿيندا، سمونڊ جي ڪناري تي آياسين. پرگرمي وڌي ويئي هئي. هون بہ هي ٽائيم سمونڊ تي پسار ڪرڻ جو نہ هيو. يا تہ توهان سج اڀرڻ کان اڳ ۾ هتي اچو ۽ سج اڀرڻ جو منظر سمونڊ کان بيھي ڪيو، يا تہ وري جڏھہ ڏينھن ٺري، يعني سج لھڻ مھل هتي اچو. سمونڊ گهمڻ جا اهي ئي اصل ۾ ٽائيم آهن. اسان جي گهمڻ جي ٽائيمنگ غلط هئي. پر هون بہ اسان خالي سمونڊ گهمڻ نہ آياهياسين. ان سان گڏ مافوشي ٻيٽ کي بہ ايڪسپلور ڪرڻو هيو. سو سمونڊ سان ڪجهہ تصويرون ڪڍرائي ٻاهر نڪتاسين. سمونڊ تي رولاڪيون ڪرڻ جو اڪثر وقت سج لٿي مھل هوندو آهي. منجهند جو تہ سمونڊ جي واري بہ ڏاڍو تپي ٿي.
اهڙي طرح، گهمندا ڦرندا، هڪڙي گهٽيءَ ۾ آياسين. هڪڙي ٽن ڦيٿن واري سائيڪل، جيڪا ٽريڪٽر جيڏي هئي. ان تي چڙهي تصويرون جو مزو ورتوسين. هي سائيڪل نہ هئي ڄڻ تہ توهان ڪنھن ٽن ڦيٿن واري ٽريڪٽر تي چڙهيا هجو. روڊ تمام وڏو هيو. پاسي ۾ سمونڊ جو ڪنارو. سامھون کان رهائشي علائقو. جتي فليٽن جا وڏا اپارٽمينٽ هيا. روڊ جي ڪناري سان کجين ۽ ناريلن جا وڏا وڻ قطار سان هن سامونڊي ڪناري جي ماحول ۾ سونھن پيدا ڪري رهيا هيا. هاڻي اڃ اچي اسان جو پاسو ورتو هو ۽ چپن بہ چرپر ڪئي هئي. گلي ۾ خشڪي جو سرڪڻ سوڙهو ٿيندو پئي ويو. سو ان گهٽيءَ ۾ وڏي هوٽل جي سامھون ئي ننڍڙو دڪان نظرآيو. جنھن جي ٻاهران پڪل ناريل پيل هيا. دوستن جو خيال هيو تہ مالديپ ۾ هجي ۽ ماڻھو ناريل جو پاڻي نہ پئي تہ پوءِ مزو ڪھڙو“. سو سڀني هڪڙو هڪڙو ناريل جو آرڊر ڏنو. تازي ناريل جي مٺي پاڻي ۽ ان کان پوءِ ان جي ڏونگهي/ملائي ويتررولاڪين جا سڀ ٿڪ لاهي فريش ڪري ڇڏيو هو.
اُتي ئي ترن جا بوڻينڊا بہ پيا هيا. ان ٿيلھي ۾ 6 بوڻينڊا هيا. هڪ هڪ بوڻينڊو سڀني جي حصي ۾ آيو. ڏاڍا لذيذ بوڻينڊا هيا. ان کان پوءِ عياشي کي دنگ ڪرڻ لاءِ مون نوجوان دڪاندار کان سگريٽ گهريو. هن مون کي ڪيمل سگريٽ ڏنو. هتي ڪيمل سگريٽ مھانگي ۾ مھانگو سگريٽ هو، ڄڻ تہ پاڪستاني بينسن. هي هڪڙو سگريٽ ست ماليوين روفين جو هيو. جيڪو تقريبن127پاڪستاني روپين جو ٿئي پيو. ان سان گڏ مون ننڍي پاڻي جي بوتل بہ هن کان ورتي.
دڪان هڪڙو نوجوان ڇوڪرو دڪان هلائي رهيو هو. مون هن کان حال احوال وٺڻ شروع ڪيا. هن ٻڌايو تہ هي دڪان هن جي ڀاءُ صيفل جو آهي. هن کي هتي ايندي ٽي مھينا ٿيا آهن. هو بنگلاديش جو آهي. هن جو ڀاءُ هي دڪان ڪافي عرصي کان هتي هلائي رهيو آهي. نوجوان ڏاڍو خوش اخلاق هيو. اسان هن دڪان جي ڪائونٽر جي اڳيان روڊ تي بيٺا هياسين. هي مين روڊ نہ هيو. بلڪ سمنڊ ڏانھن ويندڙ هڪڙ گهٽي هئي. دوستن هن کان پاڻيءَ گهريو. هن ڊسپينسر مان شيشي جو وڏو گلاس ڀري سڀني دوستن کي پاڻي پيارو. سڀني دوست پاڻي پي پنھنجي اڃ اجهائي، ٻين شين جا هن پئسا ورتا، پر هن پاڻيءَ جا پئسا نہ ورتا.
انھيءَ دوران زوردار مينھن وسڻ شروع ٿي ويو. دڪان ايترو سوڙهو هيو، جو ان ۾ ڪائونٽر کان اندر ٻن ٽن ماڻھن جي گنجائش هئي. اسان ڀڄڻ کان بچڻ لاءِ دڪان جي ڪن ۾ شٽر جي هيٺان ٿي بيٺا تہ هڪ ٻہ دوست اندر گهڙي ويا. برسات ٿوري دير جو ٽھڪو هيو، پر ڏاڍي تيز برسات هئي. روڊ سڄو آلو ٿي ويو هو. اهڙي موسم ۾ چاھہ سان گڏ چانھہ نہ هجي تہ مزو ئي نہ اچي. سو دوستن جي خواهش هئي تہ هتي ئي بيٺي بيٺي برسات ۾ ڀڄندي چانھہ جو مزو ٿا وٺون.
ان کان پوءِ اسان هن کان چانھہ بہ ٺھرائي. پر اها چانھہ ٽي بيگ واري هئي. ڊسپوزل گلاسن ۾ هن چانھہ وجهي ڏني. جيتوڻيڪ ٽي بيگ اسان واري دود پتي جي چانھہ جي ٻاڙ نہ ٿي ماري پر پوءِ بہ ٺيڪ هئي. گذارو ٿي ويو. اهڙي ريت اتي ڪچھري ڪندي ڪافي وقت گذري ويو. هاڻي برسات جي ڪري موسم ملھار ٿي ويئي هئي. مون کي مرشد لطيف سائين جو سُر سارنگ ياد اچي ويو. جنھن ۾ هو فرمائي ٿو تہ؛
ڪڪر منجهہ ڪپار، جهڙ نيڻونئون نہ لھي
جھڙا منھنجا سپرين، تھڙا ميگهہ ملھار
کڻ اکيون، کل يار، وڃن سور سنڌا ڪريو