سفرناما

مالديپ ۾ مانڊاڻ

مالديپ سامونڊِي ٻيٽن جو جهڳٽو آھي جنھن ۾ اٽڪل ٻہ ھزار کن ننڍا وڏا ٻيٽ آھن، جن مان 215 اھڙا آھن جن ۾ ماڻھو رھن ٿا. ٻيا ٻيٽ ائين خالي آھن جن تي فقط گهاٽا ٻيلا، جانور ۽ پکي پکڻ آھن يا وري ڪجهہ اھڙا آھن جن تي ڪجهہ بہ نہ آھي. سال جو وڏو حصو سمنڊ ۾ ٻڏل رھن ٿا. هي سفرنامو انتھائي دلچسپ، معلوماتي، ۽ لاڀائتو آھي. سفرنامي ۾ اسلامي ملڪ مالديپ جي تاريخ، اتان جي سونھن، رھڻي ڪھڻي، مسجدن، اتان جي امن امان، ترقي، سياست سان گڏ مختلف پاسن تي خوبصورت پيرائن ۾ لکيو ويو آھي.

Title Cover of book Maldieves Main Maandan

جھاز ۾ مُلن سان ملاقات

سري لنڪن هي جھاز UL-152 جيڪو 6؛55 منٽن تي سري لنڪا لاءِ اڏام ڪري چڪو هو. مون سان گڏ ساڄي پاسي يوسف عجب هيو تہ کاٻي پاسي پرتاب ۽ ان سان گڏ وري مختيار سمون صاحب ويٺل هيو. اسان چارئي گڏ هياسين. اڳيان واري سيٽ جي پٺين پاسي کان لڳل ڪمپيوٽر اسڪرين کي کوليوسين. ان تي جھاز جي اڏام واري آپشن کي ڪلڪ ڪري نقشو کوليوسين. جنھن ۾ جھاز جي رفتار، بلندي، مفاصلو ۽ ٻاهر ٿڌ جي درجا حرارت مطلب تہ پل پل جي خبر اسان جي اسڪرين تي هئي.
اسڪرين ٻڌائي پيو تہ هن جھاز کي 873 ڪلوميٽر في ڪلاڪ جي رفتار سان ماهر پائليٽ اڏائي رهيو آهي. هي جھاز 11583 ميٽرن جي بلندين تي اڏامي رهيو هيو. ڪڪرن کان ڪوهون ميل ڏور مٿي هليو ويو هو. هوا جي رفتار ٻاهر 43 ڪلوميٽر في ڪلاڪ هيو ۽ ٻاهر درجه حرارت – 49 سينٽي گريٽ هيو. جنھن جو نتيجو اهو نڪتو هو جو جھاز ۾ اندر بہ ٿڌ محسوس ٿي رهي هئي. مسافرن کي سيءُ ٿيڻ لڳو هو. ان ڪري مسافرن ايئرهوسٽس کان ڪمبل وٺي اوڍي ڇڏيا هيا. ڪافي مسافر تہ جھاز ۾ اندر نڇون ڏيئي رهيا هيا.
ڪراچي کان ڪولمبو جو تقريبن چئن ڪلاڪن جو سفر هيو. وڏو سفر هيو. اهڙي ريت هي طويل سفر ڪجهہ ننڊ ڪندي تہ وري ڪجهہ پرتاب سان ڪچھري ڪندي گذري ويا. اسان جي سيٽن جي اڳيان مولانا حضرات ڪافي تعداد ۾ ويٺل هيا. هي ملن جو وڏو ٽولو هيو. انھن کي سفيد رنگ جا پٽڪا ۽ سفيد رنگ جون ٽوپيون پاتل هيون. سڀني کي اڇي رنگ جا وڳا يعني شلوار قميص پاتل هئي. جن جا پانچا ٽڻين کان مٿي هيا. مون کي هي تبليغي جماعت جا مولانا لڳا. جھاز ۾ ئي جنيد هنن سان ڪچھري شروع ڪئي. ڪرڻ لڳو.
جنيد کي چيم تہ ،” هي ڏاڍا خطرناڪ ماڻھو آهن. هنن سان گهڻي ڇيڙ ڇاڙ نہ ڪر“.
پر جنيد منھنجي ڳالھہ ٻڌي اڻ ٻڌي ڪري ڇڏي. ويتر هو مستي ۾ اچي ويو ۽ منھنجي باري ۾ ملن کي چوڻ تہ،“هي اسان جو دوست توهان سان تبليغ ۾ هلندو. توهان هن کي پاڻ سان وٺي وڃو”.
مان ملن کان بيزار ويتر جنيد مون کي ڦاسائي ڇڏيو. مون ملن سان اهڙو ورتا ڪيو ڄڻ مان بہ ڪو وڏو تبليغي هجان. ملن جا پيٽ وڏا هيا. ان مان مون کي لڳو تہ هنن دين کي وڏو لٽيو آهي. هنن سان ڪچھري ڪندي اها خبر پئي تہ اهي افغانستان جا ملڙا آهن ۽ اهي ٽن مھينن جي تبليغ لاءِ بنگلاديش وڃن پيا. جنيد انھن ملن مان هڪڙي ملي کي مون ڏانھن اشارو ڪندي چيو تہ،”هي اسان جو دوست بہ ٽي مھينا هڻي ايندو“.
جنھن تي مون چيو تہ،” ٽن مھينن مان ڇا ٿيندو“، مون لاءِ تہ سال بہ ٿورو آهي“؟.
پرتاب چيو تہ،” مان بہ سال جو چڪر هڻي ايندس“. مولانا سمجهي ويا ها تہ هي اسان سان ٽائيم پاس پيا ڪن. هي مولانا سڀ وڏي عمر جا هيا. ڪي ڪاري ڏاڙهي سان تہ ڪي وري سفيد ريش سان. پر اهي ماڻھو ان مھل حيران ٿي ويا، جڏهن پرتاب بيئر گهرايو ۽ پنھنجي اڳيان گلاس ۾ لاهي اوتڻ لڳو، مظفر ٻہ بيئر سامھون رکي ڇڏيا. جنيد بہ بيئر وارو شيشي جو گلاس هنن جي اڳيان ٺاهي ٺاهي پيئڻ لڳو. مون کي اهو لطيفو ياد اچي ويو جڏهن ڪو مسافر ٽرين ۾ مُلي جي اڳيان پاڻي جو گلاس پيتو تہ ان تي ملي کي وڏو اعتراض ٿيو ۽ چيائين تہ،“توهان کي شرم حيا ڪونھي جو توهان رمضان جو بہ احترام نہ ٿاڪيو، جنھن تي ان مسافر ملي کي چيو تہ ..... جڏهن مان اڳتي هلي ماني کائيندس”.
خير سري لنڪا جي جھازن جي باري ۾ دوستن جو خيال هو تہ ٿڪل جھاز آهن. جھازن جي حالت سٺي ناهي. پر ائين نہ هيو. تمام بھترين، آرامدہ ايڏي زبردست ڪولنگ جو ماڻھوءَ کي سيءَ وڪوڙي وڃي. هر سھولت سان آرائستا هي جھاز واقعي ئي بھترين لڳا. پر پوءِ بہ سفر تہ سفر آهي، ڪيڏو بہ آرامدہ ڇو نہ هجي. هون بہ سفر ۾ ماڻھو ٿڪجي پوي ٿو. پر آخر سفر بہ زندگي جيان نيٺ ڪٽجي ويندو. بشرطيڪ ماڻھوءَ جا حوصلا بلند ۽ بالا هجن.