آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

زندگيءَ جون ڪٿائون ۽ ساروڻيون

سال ڏيڍ اڳ ڪاوش دنيا ۾ رئوف نظاماڻيءَ جي آتم ڪٿا ڇپجڻ شروع ٿي. سندس آتم ڪٿا ٻين سنڌي ڪٿائن کان ان ڪري منفرد آھي تہ ھن ۾ سندس پنھنجي ذات جو غير ضروري تذڪرو ڪونھي. ائين کڻي چئجي تہ اھا ڪراچيءَ جي تاريخ يا اڀياس آھي. ائين ڪونھي تہ اھا ڪٿا صرف ڪراچيءَ جي چوڌاري ڦري ٿي، پر اھا ڪٿا اسان کي ليکڪ سان واسطي ۾ آيل ڪيترن نامور شخصيتن جھڙوڪ امام علي نازش، ڊاڪٽر فيروز احمد فيروز، رسول بخش پليجو، ڄام ساقي، جمال نقوي، عبدالرحمان نقاش وغيرھ جا احوال بہ آڇي ٿي، جنھن سان اسان کي ويجهي ماضيءَ جي سنڌ جي سياسي ۽ ادبي تاريخ کي سمجهڻ ۾ مدد ملي ٿي.  ڏھاڪو کن مضمون سندس خاندان جي حوالي سان آھن، باقي مضمونن ۾ ڪراچيءَ جي ادبي، سياسي ۽ سماجي روئداد سان گڏ نامور شخصيتن جو احوال بہ آھي. ھيءُ ڪٿائي ڪتاب آتم ڪٿا کان وڌيڪ ڪراچيءَ جي تاريخ ۽ سنڌ جي سياسي ۽ ادبي تاريخ لاءِ بنيادي مواد فراھم ڪري ٿو.

Title Cover of book زندگيءَ جون ڪٿائون ۽ ساروڻيون

شمشير الحيدري

شمشيرالحيدري ادب ۽ صحافت جي لحاظ کان هڪ وڏو نالو آهي. پر هن ڪڏهين اهو ڏيکاء نه ڏنو ته هو واقعي وڏو ماڻهو هو. شمشير، انور پيرزادو ۽ علي بابا کي انهن سنڌي ليکڪن ۾ ڳڻي سگھجي ٿو جن ٿوري گھڻي فرق سان پنهنجي مالي حيثيت گھڻي مستحڪم نه هئڻ جي باوجود پنهنجي مرضي سان زندگي گذاري ۽ ڏکيائين کي منهن ڏنو.
شمشير سان هونئن ته عام ڪچهرين ۽ سنگت جي گڏجاڻين ۾ گھڻيون ملاقاتون ٿيون پر ساڻس ٿيل ٻه ملاقاتون منهنجي ذهن تي نقش ٿيل آهن. شمشير ڪجھ عرصو شايد پنهنجي پٽ جي ڪري گلشن حديد ۾ به رهيو. ان وقت هو شايد ڪلچر ڊپارٽمنٽ جو ڪو اسائنمنٽ ڪري رهيو هو ۽ حديد کان سنڌ سيڪريٽريٽ تائين بس ۾ سفر ڪندو هو. هڪ ڀيري آئون شام جو گھر وڃڻ لاء بس ۾ اچي رهيو هوس ته ايم پي اي هاسٽل جي اسٽاپ تان هو بس ۾ سوار ٿيو. بس ۾ ڪابه سيٽ خالي نه هئي. هو سڌو اچي منهنجي سيٽ وٽ بيٺو. مون کيس سلام ڪيو ۽ اهو مناسب نه سمجھيو ته آئون ويٺو رهان ۽ شمشير ائين بيٺي تڪليف ۾ سفر ڪري. مون اٿي کيس پنهنجي سيٽ ڏني ۽ مون کي به ٿوري دير کانپوء سيٽ ملي ويئي. حديد تائين اسان گڏ سفر ڪيو. حديد جهڙي محدود سماجي زندگي شمشير جي طبيعت وٽان نه هئي. ان ڪري ٿوري وقت کانپوء هو وري شهر هليو ويو.
ٻئي ڀيري سنگت ٽنڊو باگو فقير محمد لاشاري جو ليڪچر رکيو هو ۽ اسان ٻيئي بدين مان ڊاڪتر آڪاش انصاري سان گڏجي اتي ويا هئاسين. اتي شمشير به موجود هو ۽ اهو ممڪن ئي هو ته جت شمشير هجي ۽ ات محفل نه هجي. اهڙي ريت سڄي رات محفل هلندي رهي ۽ ڪچهري به ٿيندي رهي.
شمشير جهڙا اهڙا ٿورا ليکڪ آهن جن پنهنجي وڏي ادبي مرتبي هئڻ جي باوجود عام ماڻهن ۽ ليکڪن سان هڪ ٿي پنهنجي حياتي گذاري.