لانگ ييئر بائن جي علائقي ۾ مرڻ تي پابندي
منهنجي ”نه“ چوڻ تي چيائين: “هُنن اسان جهڙن پوڙهن کي سندن قطبي شهر ’لانگ ييئر بائن‘ ۾ اچڻ کان سختي سان منع ڪئي آهي. چڃو جو جوانيءَ ۾ ئي ٿي آياسين.”
“اوه! سو نائيس آف ديم” مون وراڻيومانس. “هنن کي اسان جو خيال ٿو ٿئي ته ٿڌ وگهي مري نه وڃون”.
“نه. نه. اسان جو خيال نٿو ٿئين پر پنهنجي بهتريءَ لاءِ اهو قانون ڪڍيو اٿن ۽ اهو نه فقط اسان ڌارين لاءِ آهي پر اتي رهندڙ مقامي ماڻهن لاءِ به آهي. اهو قانون هن ريت آهي ته ڪنهن کي به “لانگ ييئر بائن ۾ مرڻ جي اجازت ناهي. جيئن ئي هو سمجهي ته مران ٿو ته هي شهر ڇڏي ٻي پاسي ڏکڻ ڏي هليو وڃي.”
اسان ٻئي نارويجن جي ان قانون تي چٿرون ڪندا رهياسين ته عجيب ماڻهو آهن. صالح عرب ٻڌايو ته قانون ته ڪو پراڻو آهي پر هاڻ ان تي سختيءَ سان عمل ڪرائڻ چاهين ٿا.
ناروي جي قطبي علائقي واري هن شهر “لانگ ييئر بائن” ۾ مرڻ تي پابندي واري قانون بابت مون به ٻئي ڏينهن آن لائين نيويارڪ جي اخبار “دي وال اسٽريٽ جرنل” ۽ سعودي عرب جي انگريزي اخبار “دي عرب نيوز” ۾ پڙهيو ته ناروي جي حڪومت هي قانون پاس ڪيو آهي جنهن جي ڀڃڪڙي ڪرڻ واري ڏوهاريءَ جي ساٿين يا پونيئرن تي وڏو ڏنڊ مڙهيو ويندو. خبر ڪجهه هن ريت هئي:
“ناروي جي اتراهين علائقي ۾ مرڻ تي سخت ڏنڊ” (بيمار ۽ مرڻ ويجهو ماڻهن کي علائقي مان نيڪالي ڏني وڃي ٿي. “لانگ ييئر بائن” ۾ ٿڌ جو سراسري پد منفي 20 ڊگريون رهڻ ڪري دفن ڪيل لاش سئو سال گذرڻ بعد به ڳري خاڪ نٿا ٿين. قبرستان تي جهنگلي جانورن جي يلغار ڪري دفن تي پابندي، مقصد وبائي بيمارين کان بچاءُ آهي.....)
ناروي جي سرد ترين جابلو ۽ اتراهين علائقي Longyear Byen (لانگ ييئر بائن) جي انتظاميا پنهنجي علائقي جي حدن ۾ ماڻهن جي مرڻ تي پابندي وجهي ڇڏي آهي. قريب المرگ ۽ بيمار ماڻهن ۽ انهن جي مائٽن دوستن کي اطلاع ڪيو ويو آهي ته جيترو جلد ٿي سگهي مرڻ جي لاءِ ڪنهن ٻئي علائقي ۾ هليا وڃو. جيڪڏهن هو ان چتاءَ جي باوجود هتي مري پيا ته حڪومت مري ويلن جي وارثن تي سخت ڏنڊ وجهندي. ان کان علاوه لاش کي هن علائقي جي آسپاس دفن ڪرڻ تي به سختيءَ سان پابندي هڻي ڇڏي آهي. مقامي سرڪار جو چوڻ آهي ته جيئن ته هن علائقي ۾ اونهاري ۾ به زمين منفي 20 ڊگرين کان ٿڌي رهي ٿي ان ڪري دفن ڪيل لاش سئو سالن ۾ به سڙي خاڪ نٿا ٿين. (ظاهر آهي اهو ائين آهي جيئن فريزر ۾ رکيل گوشت ٻن سالن بعد به ساڳيو رهي ٿو. ڪراچيءَ جي زم زما علائقي جي هڪ هوٽل تي پوليس ڇاپي ۾ ان هوٽل جي ڏهه کن فريزرن مان چار سال پراڻو گوشت مليو جيڪو ماڻهن کي کارايو پئي ويو. ٻه معصوم ٻار نه مرن ها ته ڪنهن کي به خبر نه پوي ها.) ناروي جي قطبي شهرن ۾ ته فريزر کان به گهڻي ٿڌ رهي ٿي اهو ئي سبب آهي جو سالن جا سال پراڻا “تازي حالت وارا“ لاش کائڻ لاءِ جهنگلي جانور اڪثر مقامي قبرستان تي حملو ڪريو ڏين. پنهنجو پيٽ ڀرڻ بعد لاشن جا باقي حصا نه فقط وبائي مرض پکيڙين ٿا پر ڏسڻ وارن تي هن علائقي جو خراب اثر وهارين ٿا ، خاص ڪري آيل ٽوئرسٽ اهو ئي سوچين ٿا ته هي ڪهڙو شهر آهي جتي انسانن جي جسمن جا عضوا گهٽين ۾ پکڙيا پيا آهن. سڄي دنيا مڃي ٿي ته ناروي جو هي شهر “لانگ ييئر بائن” قدرتي نظارن ۾ هڪ بهترين، صاف سٿرو ۽ سهڻو شهر آهي جنهن کي ڏسڻ لاءِ ناروي ۽ دنيا جا ٽوئرسٽ ٻارهوئي ايندا رهن ٿا. بلڪه هن شهر جي ماڻهن جو روزگار ئي ٽوئرسٽن تي آهي. سو اهي ٽوئرسٽ جيڪڏهن گهٽين يا پارڪن ۾ انسانن جا هڏا، هٿ پير ۽ آنڊا ڏسندا ته ڊڄي ويندا ۽ اچڻ ڇڏي ڏيندا. ان ڪري هتي جي سرڪار نه فقط هتي جي رهندڙن کي پر ايندڙ ٽوئرسٽن کي به چتاءُ ڏنو آهي ته خبردار جو هتي مئا آهيو. هن خوبصورت علائقي ۾ نه فقط مرڻ وارن جي مائٽن کي سزا طور ڳري ڏنڊ جي ادائيگي ڪرڻي پوندي پر هتي دفن به نه ڪرڻ ڏنو ويندو.
ڏٺو وڃي ته سيءَ ۾ هونءَ به ڇتي بک لڳي ٿي. ويتر هيڏانهن ڪا پوک يا رڍ ٻڪري نه هئڻ ڪري هتي جا رڇ، بگهڙ ۽ ٻيا جانور خوراڪ لاءِ پريشان رهن ٿا ۽ ڪيترن ڏينهن جا بکايل جانور، هلندڙ چلندڙ انسانن تي به حملو ڪن ٿا ۽ هاڻ ته گذريل ڪجهه سالن کان هنن قبرستان جو منهن ڏسي ڇڏيو آهي جنهن جي کوٽائي ڪري لاشن کي ٻاهر ڇڪيو وٺن جيڪي ٿڌ ۽ ويتر پلاسٽڪ ۾ ويڙهيل هجڻ ڪري هر وقت تازا رهن ٿا. سائنسدانن اها به کوجنا ڪئي آهي ته انهن لاشن ۾ موجود ”اسپينش وائرس“ ۽ ٻي بئڪٽيريا جيڪا دفن وقت Dormant رهي ٿي اها لاش جي ٻاهر نڪرڻ ۽ ان جي چير ڦاڙ بعد وري زندهه ٿيو پوي ۽ هتي جي ماڻهن جي صحت لاءِ خطرو ثابت ٿئي ٿي. اهو ئي سبب آهي جو مقامي انتظاميا هاڻ هتي ڪنهن کي به دفن ڪرڻ کان منع ڪري ٿي. خبر ۾ اهو به ڏنل آهي ته “لانگ ييئر بائن” شهر ۾ رهندڙ ٻه اڍائي هزار باشندن جي رکي رکي سروي ڪئي وڃي ٿي ۽ وڏي عمر ۽ بيمار ماڻهن کي هتان لڏڻ لاءِ چيو وڃي ٿو. هتي جا رهواسي جيڪي زندگيءَ جا آخري ڏينهن هتي پنهنجن اباڻن ڪکن ۾ گذارڻ جا خواهشمند آهن انهن کان ڪورٽ جي ڪاغذ تي قسم نامو لکرايو وڃي ٿو ته مري وڃڻ تي سندن وارث لاش کي هتان ڪڍي ڏکڻ ڏي وڃي دفن ڪندا جتي ايڏي ٿڌ ناهي ۽ سج به ٿورو گهڻو روزانو اڀري ٿو.