الطاف شيخ ڪارنر

آرڪٽڪ سرڪل جي آس پاس

ھن ڪتاب ۾ لڳ ڀڳ 72 مضمون شامل آهن، جن ۾ دنيا جھان جا سؤ کان مٿي موضوع بحث هيٺ آندا ويا آهن. ڪتاب جو وڏو حصو ”آرڪٽڪ سرڪل“ وارن ملڪن تي مشتمل آهي، جنھن ۾ سوَين دلچسپ ڳالھيون پڙهڻ لاءِ موجود آهن. اتي جون ريتون، رسمون، سمھڻ، کائڻ پيئڻ، مرڻ، سواري ڪرڻ جا انوکا مثال ڏنا ويا آهن، انھن جي وچ ۾ الطاف شيخ پنھنجي Social Science بابت حاصل ڪيل ڄاڻ بہ ڏيندو ويو آهي. ساڳي وقت  الطاف شيخ ايران، خراسان، افغانستان، اُزبڪستان، آذربائيجان، ترڪمنستان ۽ ٻين وچ ايشيائي رياستن جي علم ادب، مذهب، ماڻهن، حاڪمن، ويڙهاڪ ٽولن جو جھڙي ربط ۽ ضبط سان ذڪر ڪيو آهي. ان مان سندس تاريخ، جاگرافي، مذهب ۽ سماجي رَوين بابت مطالعي جو اندازو لڳائي سگهجي ٿو. ڪتاب ۾ مسجدن بابت مضمونن سان گڏ اتر قطب جي ملڪن ۽ دنيا جي آڳاٽن شھرن بابت ھڪ اھم مضمون پڻ شامل آھي.

  • 4.5/5.0
  • 13
  • 3
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book آرڪٽڪ سرڪل جي آس پاس

اسان جي ماڻهن جي وڏي پريشاني حلال کاڌو آهي

پنهنجي شروع جي مضمونن ۾ ڪيترائي دفعا اهو لکي چڪو آهيان ته هنن آرڪٽڪ سرڪل وارن ملڪن جي شهرن ۾ جتي هڪ ته سيءُ تمام گهڻو ٿو پوي، ٻيو اونهاري ۾ ڏينهن ۽ سياري ۾ راتيون تمام وڏيون ٿين ٿيون. ان ڪري هتي جي زندگي ايڏي آسان ناهي. مثال طور اوسلو، اسٽاڪهوم، هيلسنڪي جهڙن شهرن ۾ اونهاري ۾ ڏينهن ويهه کن ڪلاڪن جو به ٿيو وڃي پر وري به اهي شهر يا مالمو، لونڊ، گوٿن برگ، برگن، ٽرنڍهام وغيره آرڪٽڪ سرڪل کان هيٺ خط استوا ڏي آهن. پر ناروي، سئيڊن، فنلئنڊ ملڪن جي مٿين حصن جا شهر جيڪي آرڪٽڪ سرڪل کان مٿي (اتر قطب ڏي) آهن اتي ته اونهاري ۾ هفتن جا هفتا ڇا، مهينا لڳاتار ڏينهن رهي ٿو ۽ سج بيٺو آهي. اهڙي طرح سياري ۾ ڊگهي رات ٿئي ٿي، جيئن سئيڊن جي “لانگ ييئر بائن” شهر ۾ سياري ۾ رات يڪا ٽي چار مهينا رهي ٿي ۽ ماڻهو سج لاءِ سڪندو رهي ٿو. ان شهر کان پوءِ اتر قطب تائين ڪنهن جو ڪو گهر گهاٽ ناهي. ها، البت هڪ چند ماڻهن جو ڳوٺڙو ”نارد ڪئپ“ نالي پسگردائيءَ ۾ آهي، نه ته رڳو برف ئي برف آهي. ڪيترا ماڻهو پيرين پنڌ، سائيڪلن تي يا ڪتا ڇڪيندڙ گاڏين (Sledges) ذريعي اتر قطب (North Pole) تي پهچن ٿا جتي ڇهه مهينا لڳاتار سج اڀريل رهڻ بعد ڇهه مهينا سج غائب ٿيو وڃي ۽ رات جو راڄ رهي ٿو.
هن پاسي جون ڳالهيون پنهنجي ملڪ جي شاگردن لاءِ کڻي ويٺو آهيان جيئن اسان جي ماڻهن کي هن پاسي جي idea ٿي سگهي ۽ هنن کي يا هنن جي اولاد کي هن پاسي جي يونيورسٽين ۾ پڙهڻ لاءِ اسڪالرشپ ملي ته هو ان کي ضرور ترجيح ڏين. ڪو وقت هو جو هن پاسي اچڻ کان اسان جي ماڻهن ڪيٻايو ٿي، پر هاڻ ته ويندي اسان جا سنڌي مسلمان، جيڪي ٻاهر پرديس ۾ نڪرڻ جا عادي نٿي سمجهيا ويا، اهي به هن پاسي عام نظر اچن ٿا. سنڌ جي ڳوٺن جا به نه فقط ڇوڪرا پر ڇوڪريون به اڪيلي سر هن پاسي اچيو نڪرن. ڪيترائي شاگرد جيڪي Ph.D لاءِ زالن سان گڏ ولايت ۾ اچن ٿا، اهي پاڻ ته تعليم حاصل ڪن ٿا پر پنهنجين زالن کي به وڌيڪ تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ همٿائين ٿا. منهنجي خيال ۾ اها ڳالهه بهتر آهي، نه ته اڳ ۾ اسان جي وطن کان ايندڙ شاگردن جو زالون ولايت ۾ اچي فقط هڪ ٻئي سان ملڻ، دعوتون ڪرڻ، ويس وڳا پهرڻ جي مقابلي ۾ لڳيون رهيون ٿي ۽ ٽائيم هڪ طرف ته پئسو ٻئي طرف ضايع ڪيائون ٿي. پر هاڻ ڏسان پيو ته اڄ جا شاگرد ولايت ۾ Ph.D ڪرڻ جي اسڪالر ملڻ تي پاڻ ته پڙهن ٿا پر پنهنجين زالن کي به پڙهڻ لاءِ راغب ڪن ٿا. ڪيترن ئي جون زالون ته ڪنهن اهم سبجيڪٽ ۾ ڊگري يا ڊپلوما حاصل ڪري نوڪري به ڪن ٿيون. جيئن ٽنڊو قيصر جي عبدالرحيم نظاماڻي ۽ سندس زال ڊاڪٽر آمنا نظاماڻيءَ جو لکيو اٿم ته هو هاڻ سئيڊن ۾ نوڪري ڪن ٿا ۽ مڪاني ٻولي ڳالهائين ٿا. اهڙي طرح جپان واري هاڻوڪي سفر نامي ۾ لکي چڪو آهيان ته حيدرآباد جي علي گل قريشيءَ سان گڏ سندس زال به جپان جي نامور يونيورسٽي ڪيوٽو مان ڊگري حاصل ڪرڻ بعد هاڻ ٻئي ڪيوٽو ۾ نوڪري ڪن ٿا.
پنهنجي ملڪ جي شاگردن کي ڌيان ۾ رکي انهن جي رهنمائي ۽ اتساهه لاءِ آئون ڪوشش ڪري هن پاسي تعليم حاصل ڪندڙ ڇوڪرن ۽ ڇوڪرين جو احوال به لکندو اچان. ان سلسلي ۾ هتي ٻن ڇوڪرين جو ذڪر اڃان ڪيان ٿو، جيڪي جيتوڻيڪ اسان جي ملڪ جون نه آهن پر هو مسلمان ڇوڪريون آهن. هڪ بنگلاديش جي هڪ ڏورانهين ڳوٺ جي آهي ۽ ٻي هتي جي مڪاني گوري سئيڊش ڇوڪري آهي، جنهن اسلام قبول ڪري سعودي عرب جي هڪ شاگرد سان شادي ڪئي آهي. اسان جي ماڻهن کي اڪثر اها پريشاني ٿئي ٿي ته هنن ڏورانهن يورپي ملڪن ۾ هڪ مسلمان لاءِ حلال کاڌو ۽ بهتر ماحول آهي يا نه. سو هنن ٻن ڇوڪرين جو احوال پڙهي توهان کي idea ٿي ويندي ته هتي هر مذهب ۽ ملڪ جا ماڻهو رهن ٿا ۽ هو خوش آهن ۽ هر ڳالهه کي منهن ڏيو ويٺا آهن.