زبردست ماڊرن ڊيزائين جي مسجد
مٿي توهان چيچنيا، داغستان، باشڪورستان جهڙن علائقن جا نالا پڙهي چڪا آهيو، جيڪي روس ۾ هجڻ جي باوجود الڳ ملڪ نما ريپبلڪ سڏجن ٿا. روس ڏي ويندڙ سياحن يا تعليم لاءِ ويندڙ شاگردن جو ان بابت پئدا ٿيل مونجهاري لاءِ هتي مختصر طور اهو لکڻ ٿو چاهيان ته روس Federation of Russia ڪل 85 حصن ۾ ورهايل آهي جن کي Constituent Units يا کڻي فيڊرل سبجيڪٽس چئجي، جيئن اسان وٽ سمجهو ته اسان جي ملڪ ۾ چار صوبا، فاٽا، آزاد ڪشمير وغيره مختلف يونٽ آهن. روس جي 85 فيڊرل Subjects مان 21 ريپبلڪ آهن. اهي ريپبلڪون يا جمهوريتون ٻين فيڊرل يونٽن کان ان ڳالهه ۾ مختلف آهن جو انهن ۾ پنهنجو آئين آهي پنهنجي ٻولي آهي. پنهنجي اسيمبلي آهي جنهن جا ميمبر چونڊيا وڃن ٿا. مثال طور روس جي 85 حصن مان 21 ريپبلڪون ڪڍڻ بعد باقي 64 فيڊرل يونٽن ۾ روسي ٻولي هلي ٿي پر تاتارستان، داغستان، چيچنيا ۽ ٻين ريپبلڪن ۾ هنن بنيادي تعليم پنهنجي علائقي جي تاتاري، داغستاني يا چيچن ٻولين ۾ رکي آهي. يعني انهن Republics سميت سڄي روس جو سڪو، فوج وغيره ساڳي آهي پر ڪي ڪي ڳالهيون هر ريپبلڪ پنهنجي قانون موجب رکيون آهن. انهي ڪري روس جي هنن جمهوريتن (Republics) ۾ جن ۾ مسلمان گهڻا آهن، اتي مسجدون، مدرسا، حجاب جو استعمال هنن جي مرضي ۽ پنهنجي مقامي آئين مطابق قائم آهي جن تي روس جو فيڊرل قانون پنهنجي مرضي نٿو هلائي سگهي. جيئن يورپ واري روس ڏي وولگا نديءَ وٽ باشڪورستان (Bashkortostan) ريپبلڪ آهي جنهن جي گاديءَ جو شهر اوفا (Ufa) آهي ۽ هن ريپبلڪ ۾ سندن ”باشڪر“ ٻوليءَ کان علاوه روسي ۽ تاتاري به هلي ٿي. اهڙي طرح چيچنيا روس جي ڪوه قاف واري علائقي ۾ ريپبلڪ آهي جنهن جي گاديءَ جو شهر گروزني (Grozny) آهي. هتي ”چيچن“ ٻوليءَ سان گڏ روسي هلي ٿي. اهڙي طرح داغستان ۾ به مسلمان گهڻا رهن ٿا ۽ هتي جي ٻولي درگوا (Dargwa) آهي.