مولوي سائنس جي ۽ سائنسدان دين (فقهي) جي ڄاڻ رکن
امام وليد اهو به ٻڌايو ته سندس والده جيڪا اڃان حيات آهي اها عربيءَ جي ٽيچر ٿي رهي ۽ هن امام وليد کي گهر ۾ عربي سيکاري ڇو جو ننڍپڻ امريڪا ۾ گذارڻ ڪري هن فقط انگريزي ڳالهائي ٿي.
امام عبدالغفار ڪيترائي ڪتاب لکيا آهن جن مان هڪ “How to nurture your Gifted Child” تمام گهڻو ناميارو آهي جيڪو هن عربيءَ ۾ لکيو جنهن ۾ هن پنهنجي پٽ امام وليد کي Case Study بنايو آهي.
امام وليد ٻڌائي ٿو ته اسڪول جي تعليم ختم ڪرڻ بعد سندس والد هن جي B.A. توڙي Ph.D. جو بندوبست ڪيو. هن چاهيو ٿي ته سندس پٽ هن کان به وڌيڪ تعليم حاصل ڪري.
ڊاڪٽر وليد لاءِ چيو وڃي ٿو ته هن اسلامي ڄاڻ سان گڏ 8 سال سلطنت عثمانيه ۽ اندلس جي تاريخ تي به ريسرچ ڪئي آهي ۽ مختلف بين الاقوامي يونيورسٽين ۾ 5000 کن شاگردن کي پڙهائي چڪو آهي.
دراصل ڪيترائي عالم دين آهن جن جا ليڪچر ۽ ڳالهيون ٽي وي چئنلن ۽ يوٽيوب تي اسان ٻڌون ٿا. ’امام وليد حڪيم‘ به انهن مان هڪ آهي. سندس چنڊ جي نظر اچڻ يعني روزي ۽ عيد جي ڏينهن جو تعين ڪرڻ بابت خيال سارهايان ٿو. ڪيڏي افسوس جي ڳالهه آهي جو اسان جي ملڪ ۾ چنڊ جي نظر اچڻ تي ڦڏو ٿئي ٿو. ان سلسلي ۾ گذريل ڏهن سالن کان مضمون لکان پيو، امام ڊاڪٽر وليد حڪيم به ان سان سهمت لڳي ٿو ۽ اهي ئي ڳالهيون آهن جن بابت اسان مسلمانن کي خاص ڪري پاڪستان جي مسلمانن کي سوچڻ کپي ۽ ان تي عمل ڪرڻ کپي جيئن سڄي قوم هڪ ڏينهن تي عيد ملهائي.
امام وليد جي ويجهڙائي واري مضمون Solving Ramadan’s Moon Sighting wars! ۾ هن جون بيان ڪيل ڪجهه Points هتي نمايان ڪرڻ چاهيان ٿو.
* اسان جي مولوين کي کپي ته هو ڪجهه سائنس Astronomy جي به ڄاڻ رکن ۽ سائنسدانن کي کپي ته ڪجهه دين (فقهي) جي به ڄاڻ رکن.
نئين چنڊ جي ڄمڻ جي ته خبر پئجي سگهي ٿي پر اسان مسلمانن لاءِ عيد تڏهن ٿئي ٿي جڏهن اکين سان چنڊ ڏٺو وڃي ۽ ڪو به نئون ڄاول چنڊ 18 ڪلاڪن کان اڳ نظر اچڻ ناممڪن ڳالهه آهي. هن دفعي پاڪستان ۾ چنڊ نظر اچڻ جو اعلان تڏهن ڪيو ويو جڏهن ته پاڪستان ۾ پهچڻ وقت ان جي عمر 6 ڪلاڪ به ڪا مس هئي.
* امام وليد به اهو ئي چوي ٿو ته نئون ڄاول چنڊ جڏهن 18 ڪلاڪن بعد ڪٿي به نظر اچي ٿو ته ان بعد ان جاءِ (ملڪ) جي مغرب طرف وارن ملڪن ۾ چنڊ نظر ايندو ئي ايندو جو اهو اڳتي وارن ملڪن ۾ پهچڻ سان وڌيڪ بالغ ٿئي ٿو. ان جاءِ جي پٺئين پاسي وارن ملڪن ۾، يعني اهي ملڪ جيڪي اوڀر ۾ ٿيا اتي چنڊ ٻئي ڏينهن ئي نظر ايندو. هي مثال ائين آهي جيئن هن ڀيري چنڊ نه اسان وٽ نظر آيو نه ايران مصر ۾- ويندي انگلينڊ ۾ به نظر نه آيو جو اتي پهچڻ تي به چنڊ جي عمر ڪا ٻارهن تيرهن ڪلاڪ مس هئي سو ظاهر آهي ان عمر وارو چنڊ هرگز نظر نه ايندو، پر سعودي عرب وارن پشاور پاسي جي مولوين وانگر اعلان ڪيو ته چنڊ نظر اچي ويو. ان کي ڀر وارين عرب رياستن به فالو ڪيو، جيتوڻيڪ سائنس کان ٿوري ڄاڻ رکڻ وارو به سمجهي سگهي ٿو ته چنڊ جو نظر اچڻ ناممڪن هو. ٿي سگهي ٿو اتي جي ماڻهن آسمان ۾ ڪا چلڪندڙ شيءِ ڏسي ان کي هلال چنڊ سمجهيو هجي.
* امام وليد چوي ٿو ته اسلام ۾ اهم شيءِ ٻَڌي آهي ۽ اسان کي ان بابت هڪ ئي عيد ملهائڻ کپي يا هڪ وڌيڪ روزو رکڻ کپي. هڪ روزو وڌيڪ رکڻ يا هڪ روزو ٽوڙڻ کان وڌيڪ غلط ڪم اهو آهي ته هڪ ئي شهر هڪ ئي ملڪ ۾ ڪي روزي سان هجن ڪي ڪپڙن کي عطر هڻي عيد نماز تي پيا وڃن.
“Breaking the unity is worse than breaking the ‘fast’ from an Islamic point of view. Making up for a missed day is much easier than making up for negative emotions of disunity!”