جهازن لاءِ رستو ٺاهڻ ۽ کين ٻڏڻ کان بچائڻ
قدرت جي موجوده اصولن مطابق سخت سيءَ ۾ جڏهن هوا جي ٿڌ منفي ويهه ڊگريون رهي ٿي تڏهن به سمنڊ مٿان برف جو هڪ حد تائين ٿلهو تهه ٺهي ٿو ان ۾ ڪيترائي ڏينهن لڳن ٿا. اهو تهه ڪو گهڻو ٿلهو به نٿو ٿئي ڇو جو سمنڊ جي مٿان جيئن ئي برف جو هلڪو تهه ٺهي ٿو ته اهو تهه Insulation جو ڪم ڪري ٿو ۽ ان تهه جي هيٺ ٻاهر جهڙي ٿڌڪار هجڻ بدران وڌ ۾ وڌ ڪاٽو ٽي چار ڊگريون ٿڌ رهي ٿي. اهو ئي سبب آهي ته چچين ۽ ڪوئن جهڙا جيت ٻاهر جي ٿڌي هوا جيڪا اتر ناروي ۾ ڪاٽو ويهن تائين به ٿئي ٿي، ان کان بچڻ لاءِ برف هيٺ لڪي ويندا آهن جو برف ان ٿڌي هوا کان وري به گهڻو گرم ٿي.
سو سمنڊ جو مٿيون تهه برف ٿيڻ تي ٿڌ جو اثر هيٺ نٿو پهچي ۽ هيٺ پاڻي پنهنجي صورت ۾ رهي ٿو جنهن ۾ مڇيون ترنديون رهن ٿيون. هي ائين آهي جيئن گهرن ۾ ريفريجريٽرن جي مٿين حصي يعني فريزر ۾ جيڪا ٿڌي گئس ڪمپريس ٿي ٽيوبن مان پاس ٿئي ٿي ان جو پڌ ڪاٽو 25 ڊگريون ٿئي ٿو ۽ گوشت يا مڇي رکڻ سان اهي شيون ڪاٽو ويهه ڊگرين تي پهچي پٿر ٿيو وڃن، پر اهي فريزر جن ۾ ڊي فراسٽنگ سسٽم نه آهي ۽ انهن جي ڀتين تي برف ڄميو وڃي اتي مڇي يا گوشت رکڻ تي اهو نه جلد سخت فروزن ٿئي ٿو ۽ نه ان ٿڌ تائين پهچي ٿو ڇو جو فريزر جي ٿڌ گوشت ۽ مڇيءَ کي پهچڻ کان اڳ ان کي ڀتين تي ڄميل برف جو تهه روڪيو ڇڏي. ان ڪري اهو ضروري ٿيو پوي ته فريزر جي ڀتين تي برف ڄمي ته ان کي کرڙي لاهي ڇڏجي نه ته توهان جيڪي شيون فريزر ۾ رکندائو ان تي فران (Feron) گئس جي ڪاٽو 25 ڊگريون ٿڌاڻ اثر نه ڪندي پر ڀتين تي ڄميل برف جي فقط زيرو ڊگري ٿڌ اثر ڪندي.
بهرحال اسان ڳالهه پئي ڪئي اتر ناروي، سئيڊن ۽ فنلئنڊ جي ٿڌن ملڪن ۾ جهاز کي وٺي وڃڻ لاءِ جهاز جا مالڪ ان ڪري به ڪترائين ٿا جو ان پاسي سمنڊ جو تهه ڄمي برف ٿيو وڃي ۽ مالڪن کي آئس بريڪر جهاز مسواڙ تي گهرائڻو پوي ٿو جيڪو برف کي ڀوري اسانجي جهاز لاءِ رستو ٺاهي. اهڙا جهاز شڪار جي انتظار ۾ هوندا آهن ته ڪو عام جهاز ڦاسي ته ان لاءِ رستو ٺاهي وڏو پئسو اوڳاڙيون. آخر انهن کي به روزگار ڪمائڻو هوندو آهي جيئن عام سمنڊن ۾ ٻڏندڙ جهاز کي بچائڻ لاءِ Salvage جهاز ٿيندا آهن جن جا مالڪ صبح شام اها ئي دعا ڪندا هوندا ته ”مولا ڪو جهاز ٻوڙ ته اسان کي SOS ڪن ۽ اسان کين بچائي روزگار ڪمايون.“ ايس او ايس معنيٰ Save Our Souls جهاز جڏهن ٻڏندو آهي ته ان ۾ موجود جهاز هلائيندڙ SOS ميسيج ريڊيو سگنل ڪندا آهن جيئن اوسي پاسي کان لنگهندڙ جهاز اهو سگنل جهٽي ان ڏي وڌن ۽ ان ٻڏندڙ جهاز تي سوار ماڻهن کي بچائين. ڪيترن جهازن مان ته انهن جي ٻڏڻ تي آٽوميٽڪ SOS جو سگنل ٽرانسمٽ ٿئي ٿو. سنگاپور، جبرالٽر، باسفورس جهڙن مشغول سامونڊي رستن وٽ ته خاص جهاز جيڪي Salvage جهاز سڏجن ٿا، ان ڪم جي انتظار ۾ هوندا آهن. سگنل ملڻ تي ٻڏندڙ جهاز ڏي رخ ڪن ٿا ۽ اڳواٽ پهچي هن سان ڊيل Sign ڪن ٿا ته جيڪڏهن هو جهاز بچائي ويا ته جهاز وارا کين هيترا پئسا يا ان ۾ موجود ڪارگو جو هيترو حصو ڏيندا. ڪيترا ته پنهنجي ڪوشش جا پئسا وٺندا آهن چاهي هو جهاز کي بچائي نه سگهن پر گهڻن جي ڊيل اها هوندي آهي ته جهاز يا جهاز جو سامان بچيو ته اسان کي بچائڻ جو اجورو ڏجو ۽ اهو حساب ان چوڻيءَ مطابق آهي ته: “No Cure, No Pay”.