ناروي جو خوبصورت شهر ۽ بندرگاهه ”برگن“
برگن شهر ۾ موجود ”برگن يونيورسٽي“ هن پاسي جي پراڻين يونيورسٽين مان ته نه آهي پر پاڪستان ٺهڻ کان سال اڳ ٺهي. سٺي موسم هجڻ ڪري هن يونيورسٽي ۾ ايشيا ۽ آفريڪا جا ڪيترائي شاگرد نظر اچن ٿا. ساڳي وقت هي بندرگاهه ڪاروبار جو وڏو مرڪز هجڻ ڪري هر وقت دنيا جي ملڪن جا جهاز نظر اچن ٿا. انهن ۾ مال بردار جهاز به آهن ته مسافر جهاز به. هر سال تقريبن 300 کن ڪروزو (Cruise) جهاز اچن ٿا يعني روزانو هڪ وڏو پئسينجر جهاز بندرگاهه ۾ بيٺل نظر اچي ٿو. گهڻي ڀاڱي سياح جرمني ۽ انگلنڊ کان اچن ٿا.
پهرين به لکي آيو آهيان ته هن پاسي جي ملڪن ۾ تعليمي رجحان تمام گهڻو آهي. ماڻهو تقريبن 99 سيڪڙو پڙهيل آهن ۽ تعليمي سلسلو آڳاٽي دور کان هلندو اچي. ٽن لکن جي آدمشماري واري هن شهر برگن (Bergen) ۾ جيڪو سمجهو ته اسان جي هالا، ڊگري يا ٺارو شاهه کان به ننڍو ٿيو 100 کن پرائمري ۽ سيڪنڊري اسڪول آهن. سڀ ۾ پراڻو ”برگن ڪئٿيڊرل اسڪول“ آهي جيڪو پوپ آڊرين چوٿين 1153ع ۾ ٺهرايو ۽ اڄ تائين قائم آهي. يونيورسٽي آف برگن ۾ شاگردن جو تعداد 16000 ۽ اسٽاف جو 3000 آهي. ناروي جي هيءَ ٽيو نمبر وڏي يونيورسٽي آهي. برگن Street Art کان به مشهور آهي. توهان کي شهر جي ڪيترين ئي گهٽين جي ڀتين تي هتي جي مشهور آرٽسٽن جا ٺهيل شاهڪار نظر ايندا.
برگن جي هڪ مرڪزي روڊ Holbergsallmenningen تي توهان کي هن روڊ جي نالي واري صاحب هولبرگ (سڄو نالو: Ludvig Holberg) جو مجسمو نظر ايندو. هول برگ هن شهر جو مشهور ليکڪ، فلاسفر، تاريخدان ۽ ڊراما نويس ٿي گذريو آهي ۽ هن شهر ۾ 1684ع ۾ ڄائو. پاڻ ڊئنمارڪ جي شهر ڪوپن هيگن مان تعليم حاصل ڪيائين ۽ ڪوپن هيگن يونيورسٽيءَ ۾ وڏو عرصو پڙهائيائين ان سان گڏ هن اخبارن ۽ رسالن ۾ لکڻ شروع ڪيو جيئن اسان وٽ منوج ڪمار، امتياز ابڙو، زيب سنڌي، مخمور بخاري، اياز گل ۽ ٻيا ڪري رهيا آهن. اها ڳالهه ولايتن ۾ سٺي سمجهي ويندي آهي. ملائيشيا ۾ پڙهائڻ سان گڏ اخبارن ۾ لکڻ ڪري مونکي ڪيترائي دفعا تعريفي سرٽيفڪيٽ ۽ PJK ايوارڊ به مليو پر اسان وٽ وزير تعليم مٿين همراهن جي لکڻ تي بندش وجهي ڇڏي هئي ته هيءَ ڪهڙي ٿا مسخري ڪريو ۽ اسان انهن سٺن ليکڪن جي لکڻين کان تيستائين محروم رهياسين جيسين موصوف وزير رهيو. اهي سڀ ليکڪ الله جي فضل سان جيئرا آهن ۽ هو ان حيرت جهڙي ڳالهه جي تصديق ڪري سگهن ٿا. توهان انهن کان پڇي سگهو ٿا. هو لکندا به ڪاوش اخبار ۾ هئا جيڪا اجوري ۾ ليکڪن کي ٽڪو به نٿي ڏئي. لکندڙ پاڻ اها اخبار به پنهنجن پئسن سان وٺندا آهن!
هولبرگ کي سفر جو به وڏو شوق هو بلڪه هن کي انهن سفرن مان ئي لکڻ لاءِ اتساهه مليو. هن شخص تمام گهڻا ڪتاب لکيا آهن.... مزاحيه، تاريخي، شاعري جا ۽ ناول وغيره. مون هيستائين ڪيترن هم وطني شاگردن کي چيو هوندو ته ناروي ۾ رهڻ دوران هولبرگ جي ڪنهن ناول جو سنڌي يا اڙدو ۾ ترجمو ضرور ڪريو. هونءَ به آئون ان ڳالهه جي شروع کان وڪالت ڪندو اچان. اسان وٽ نوجوان رڳو ٽالسٽائي، چارلس ڊڪنس، مارڪ ٽوين، ورجينا وولف، آسڪر وائلڊ، ڪافڪا، دوستو وسڪي، وڪٽر هيوگو، ايملي ڊڪسن، البرٽ ڪاموز، ڊانٽي، الفرڊ هچڪاڪ، هيمنگوي، ايزرا پائونڊ، برنارڊ شا، هينري ملر، جان اپڊائيڪ وغيره جا ناول پڙهن ٿا. اهي به سٺا ليکڪ آهن پر هاڻ جپان سئيڊن، ناروي، ڊئنمارڪ ۽ ٻين ملڪن جي ليکڪن کي به ته پڙهي ڏسو. انهن مان ڪيترن ئي ليکڪن جا ڪيترائي ناول انگريزيءَ ۾ ترجمو ٿي چڪا آهن جن کي اسان آسانيءَ سان اڙدو ۽ سنڌيءَ ۾ ترجمو ڪري سگهون ٿا. هولبرگ جا نارويجين ٻوليءَ ۾ لکيل ڪيترائي ناول انگريزيءَ ۾ ترجمو ٿي چڪا آهن. ٿي سگهي ٿو Net تي به موجود هجن، ڪيترا ته ڪراچي جي اتوار بازارين ۽ ريگل چوڪ جي فوٽ پاٿن تي ڦلن مٺ ۾ مليو وڃن. امر جليل ۽ مرحوم تاج صحرائيءَ سان ته منهنجي ملاقات اهڙن هنڌن تي ئي ٿيندي رهي.
هولبرگ جي انگريزي ۾ ترجمو ٿيل ڪجهه ڪتابن جا نالا هن ريت آهن:
* The Pewter turned Politician
* The weather cock
* The Lying in Room
* Without Head or Tail
* The Happy Capsize
* The Masked Ladies
* The Source Journey
هتي اهو به لکندو هلان ته ناروي جي ”يونيورسٽي آف برگن“ هر سال هولبرگ بين الاقوامي يادگار ايوارڊ ڏئي ٿي جنهن جي ماليت ڏهه ڪروڙ روپين جي لڳ ڀڳ ٿئي ٿي. ڪئناڊا جي برٽش ڪولمبيا ۾ هڪ شهر هن ليکڪ ”هولبرگ“ نالي پڻ آهي. مريخ سياري جو هڪ گهٻ (Crater) پڻ هولبرگ نالي منسوب ٿيل آهي.
ناروي جي هن شهر برگن جي علائقي بريمينس برگن (هورڊالئنڊ) ۾ هڪ خوبصورت مسجد آهي جتي پنج ئي وقت نماز ٿئي ٿي. جمعي جي ڏينهن وڏي گڏجاڻي ٿئي ٿي. خطبو انگريزيءَ ۾ پڙهيو وڃي ٿو. برگن ايندڙ ٽوئرسٽ هن مسجد جون تصويرون ڪڍڻ ۾ مشغول نظر اچن ٿا. برگن پهچي توهان هن مسجد بابت معلومات اتي جي امام يا انچارج کان 73529848-0047 يا 73525296-0047 فون نمبر تان حاصل ڪري سگهو ٿا.