سنهري وارن ۽ نيرين اکين واري
رابن جا ماءُ پيءُ باقاعدگيءَ سان گرجا گهر ويا ٿي ۽ پنهنجن ٻارن کي به وٺي ويا ٿي. رابن ٻڌايو ته “اسان ٽي ڀاءُ ڀيڻ آهيون. آئون سڀني ۾ ننڍي آهيان. هڪ ڀاءُ ۽ ڀيڻ مون کان وڏا آهن. اسان جا ماءُ پيءُ نه فقط اسان کي گرجا گهر وٺي ويا ٿي پر اتي جي مذهبي “سنڊي اسڪول” ۾ به داخلا وٺرائي ڏني. اتي مون کان اهو واعدو (Confirmation) پڻ ورتي وئي ته آئون عيسائي ٿي رهنديس. جيتوڻيڪ منهنجي دل نٿي مڃيو پر ماءُ جي زور ڀرڻ تي مونکي صحيح ڪرڻي پيئي. مونکي عيسائي هجڻ جو احساس هرگز نٿي ٿيو.
“اڄ آئون ٻاويهه سالن جي اسٽاڪهوم يونيورسٽيءَ جي شاگردياڻي آهيان. منهنجو سبجيڪٽ “فلم” Master of Fine Arts in Film Production آهي جنهن ۾ جن بنيادي شين پڙهائڻ تي زور ڏنو وڃي ٿو اهي آهن:
• Story Telling
• Visual Aesthetics
• Technical Roles
• Business Strategies
وغيره.”
پنهنجي پڙهندڙن جي ڄاڻ لاءِ هتي اهو به لکندو هلان ته جيڪي فلم جهڙي سبجيڪٽ ۾ دلچسپي رکن ٿا، انهن لاءِ هن پاسي يورپ ۾ رابن جي مٿين سبجيڪٽ کان علاوه فلم سان واسطو رکندڙ ٻين سبجيڪٽن ۾ به گرئجوئيشن ڪئي وڃي ٿي. جيئن ته:
• Master of Arts in Filmmaking
• Master of Arts in Audiovisual
• Master of Arts in Image & Sound
• Master of Arts in Film Arts
• Master of Arts in Film Studies
• Master of Arts in Feature Filmmaking
• Master of Arts in Fashion Film & Photography
• Master of Fine Arts in Films & Animation.
وغيره. اهڙن سبجيڪٽن ۾ ڏسان ٿو انڊيا جا ڇوڪرا ۽ ڇوڪريون گهڻي داخلا وٺن ٿيون. اسان وٽ فلم انڊسٽري کڻي پٺتي پيل آهي، پر مٿين سبجيڪٽن جو واسطو فقط وحيد مراد ۽ شبنم رابن گوش جي فلمن سان ته نه آهي. اڄ ڪلهه آڊيو ويزيوئل ۽ Animation جي ڪمن جي جتي ڪٿي ضرورت آهي. ان ۾ انڊيا جا ڪيترائي گرئجوئيٽ هجڻ ڪري اهي نه فقط ايشيا، يورپ ۽ آمريڪا جي ملڪن ۾ وڏين نوڪرين ۾ آهن، پر عرب دنيا ۽ ملائيشيا، برونائي جهڙن ملڪن ۾ به ڇانئيا پيا آهن.
پاڻ سئيڊن جي مقامي نو مسلم رابن جي ڳالهه ڪري رهيا هئاسين، جنهن ٻڌايو ته هن جي سال کن اڳ هڪ عرب سان شادي ٿي آهي ۽ هو هاڻ هن سان گڏ هڪ ٻهراڙيءَ جي علائقي ۾ رهي ٿو. فرصت ۾ هوءَ بيڪنگ ۽ ڪتاب پڙهي ٿي. هونءَ هتي جي ڪيترين ڇوڪرين جو، توڙي جپان پاسي جڏهن ڪنهن ڇوڪريءَ جو مسلمان سان معاشقو ٿئي ٿو ۽ پوءِ ڳالهه شاديءَ تي پهچي ٿي ته پوءِ مڙس جي چوڻ تي شاديءَ کان اڳ هوءَ ڪلمو پڙهي پنهنجو ايشيائي نالو رکي مسلمان سڏرائي ٿي. ڇوڪرو به پنهنجي ملڪي دوستن ۽ مائٽن اڳيان ڳاٽ کڻي فخر سان ٻڌائيندو رهي ٿو ته منهنجي ولائتي جوءِ مسلمان آهي ۽ هن کي اسلام سان لڳاءُ آهي، جيڪو لڳاءُ فقط آيل مهمان کي “اسلام عليڪم” چئي کيڪارڻ تائين محدود رهي ٿو.
رابن ان قسم جي مسلمان ڇوڪرين مان نه آهي جيڪي شاديءَ خاطر مجبورن پنهنجو مذهب بدلائين ٿيون. رابن ٻڌايو ته اڄ ڪلهه هوءَ پنهنجي عرب مڙس جي ڀائر ڀينرن ۽ والدين سان گڏ رهي ٿي جيڪي هن وٽ سعودي عرب کان گهمڻ لاءِ آيا آهن. هو هنن جي شادي ملهائڻ ۽ رمضان جو مهينو گذارڻ لاءِ آيا آهن. “ان بعد اسان زال مڙس اسٽاڪهوم (سئيڊن جي گاديءَ واري شهر) ۾ وڃي رهنداسين، جتان آئون پڙهي آهيان ۽ هاڻ اتان جي يونيورسٽيءَ مان مونکي “فلم ايڊيٽنگ” جي ڊگري ملڻي آهي، الحمد الله.”
مون کان اهو پڇڻ وسري ويو ته رابن جو عرب مڙس ڪٿي جو آهي. عراق، شام جو يا دبئي دوحا جو! سعودي عرب جو به ٿي سگهي ٿو. تڏهن ته هن چيو ته گهوٽ جا والدين ۽ ڀاءُ ڀيڻ سعودي عرب کان آيا آهن ۽ اسان زال مڙس به سعودي عرب جو چڪر هڻڻ وينداسين. ڪو زمانو هو جو سعودي عرب جا عرب پنهنجي ئي ملڪ ۾ ويٺا هوندا هئا. چار درجا به مس پڙهيل هئا. پوءِ تيل جو پئسو اچڻ تي گهمڻ ڦرڻ ۽ عياشيءَ لاءِ ٻاهر نڪتا. پهرين مصر، لبنان ۽ ترڪيءَ جهڙن ملڪن ڏي، جتي هنن کي انگريزيءَ جهڙي ڌارئين ٻولي ڳالهائڻي نٿي پئي. پوءِ ٿائلنڊ، انڊيا، پاڪستان جهڙن ملڪن ڏي، جتي هنن کي اشارن ذريعي به عياشيون حاصل ٿي سگهيون ٿي. پوءِ هنن کي احساس ٿيو ته تعليم ضروري آهي ڀلي ڪيترو به پئسو اچي. ان ڪري هر عرب پنهنجي نئين ٽهيءَ کي تعليم يافته بنائڻ شروع ڪيو. حڪومت به ان تي زور ڏنو. هنن نه رڳو سعودي عرب ۾ اسڪول، ڪاليج ۽ يونيورسٽيون کوليون پر انهن ۾ ڊسيپلين ۽ تعليم جو معيار ملائيشيا ۽ سنگاپور وانگر اعلى رکيو. ڪيترن شاگردن کي اعلى تعليم لاءِ يورپ ۽ آمريڪا جي يونيورسٽين ۾ اسڪالرشپون ڏئي موڪليو. تڏهن ته ڏسو ته اڄ جا محمد بن سلمان جهڙا سعودي حاڪم عمران خان ۽ بينظير ڀٽو وانگر بهترين انگريزي ڳالهائين ٿا. سو رابن جو مڙس سعودي عرب جو عرب نوجوان ئي هوندو، جيڪو سئيڊن جي ڪنهن يونيورسٽيءَ ۾ اعلى تعليم لاءِ آيو هوندو. اڄ ڪلهه ته سعودي عرب ۾ تعليم عام ٿي پئي آهي، پر ٽيهارو کن سال اڳ جڏهن آئون مالمو (سئيڊن) جي يونيورسٽيءَ ۾ هوس ته منهنجي ڪلاس ۾ سڀ کان گهڻا شاگرد ايران ۽ سعودي عرب جا (هر ملڪ مان پنج پنج ڄڻا سو به اسڪالر بنا، پنهنجي خرچ تي) هئا.
“تون ڪڏهن مسلمان ٿئينءَ؟ منهنجو مطلب آهي توکي اسلام جي ڄاڻ ڪڏهن پئي؟” مون هن بلونڊ سئيڊش ڇوڪري رابن کان پڇيو.
”اسلام بابت ٿوري گهڻي ڄاڻ مون کي تڏهن کان پئي جڏهن آئون ٻارهن سالن جي هيس ۽ مون اسڪول ۾ مذهب جو ڪلاس پهريون دفعو اٽينڊ ڪيو. مون جڏهن اسلام جون ڳالهيون ٻڌيون ته منهنجي دل تي وڏو اثر ٿيو. منهنجي اندر ۾ هر وقت اها هورا کورا رهي ٿي ته اهو ڪهڙو مذهب ٿي سگهي ٿو جيڪو مونکي سُوٽ ڪري. منهنجي مونجهارن جا جواب ڏئي سگهي. اسلام جون ڳالهيون ٻڌڻ سان مون کي ائين لڳو ڄڻ اهي منهنجي اندر جو آواز هجن.... منهنجي مونجهارن ۽ مسئلن جو جواب هجن. پر اها به ڳالهه هئي ته اسڪول ۾ جتي اسان کي مختلف مذهبن بابت ٻڌايو ويو ٿي، اتي انهن جو اسلام بابت سوڙهي ۽ ساڙ سڙي سوچ به هئي ۽ هنن اسلام بابت ڪجهه ڳالهين کي صحيح انداز ۽ Context ۾ ٻڌائڻ بدران غلط رنگ ۾ ٻڌايو ٿي، جيئن اسان کي هن مذهب لاءِ نفرت ۽ مسخري جو احساس ٿئي. خاص ڪري مسلمان مردن جو چار شاديون ڪرڻ جو ٻڌي مونکي ٿورو گهڻو خوف ضرور محسوس ٿيو.”