اسان جي ملڪ جي ماڻهن جا غلط ڪم
مٿيون همراهه طلاق بعد به زال کي پاڻ وٽ رهائيندو هو جو هنن جي سچ پچ ته طلاق نه ٿي هئي. هنن فقط زال لاءِ’طلاق الائونس‘ ۽ ٻيون سهولتون حاصل ڪرڻ لاءِ ڪورٽ ۾ طلاق رجسٽرڊ ڪرائي هئي. طلاق تي زال کي مليل فالتو سرڪاري فلئٽ اسان جي يونيورسٽيءَ جي ڪجهه شاگردن کي مسواڙ تي ڏئي اهو پئسو به پنهنجي کيسي ۾ وجهندو هو. پڙهندڙ شايد اهو سوچين ته ڇا سرڪار کي خبر نٿي پئي ته هو طلاق بعد به زال سان گڏ رهي ٿو. هنن جي ڄاڻ لاءِ لکندو هلان ته هن پاسي اهو قانون آهي ۽ سرڪار خوش ٿي ٿئي ته طلاق بعد زال مڙس ڀلي ملن ۽ وڌيڪ نه ته گهٽ ۾ گهٽ هفتي ۾ هڪ ٻه دفعا گڏ رهن. ان قانون جي پويان سرڪار جي اها نيڪ نيتي آهي ته من جوڙي ۾ وري ٺاهه ٿي وڃي ۽ طلاق ختم ڪري ڇڏين ڇو جو سرڪار نٿي چاهي ته طلاق ٿئي ۽ ٻار ماءُ پيءُ کان پري رهن. پر افسوس ته ان معاملي ۾ اسان جي مسلمانن ڪمائيءَ جو ذريعو پيدا ڪري ورتو آهي جنهن لاءِ اسان جي يونيورسٽي واري شهر ”مالمو“ جي مسجد جو ترڪ امام جمعي واري خطبي ۾ اڪثر تنبيهه ڪندو هو ته مسلمان اهو گناهه جو ڪم ڪن ٿا ۽ اهو الائونس وٺڻ حرام آهي. ڪوپن هيگن جي مسجد جي وڏي امام ۽ مفتيءَ ته اها فتوا به ڏني ته ائين ڪرڻ سان طلاق ٿي وئي ۽ اسلام موجب انهن زال مڙسن جو وري ملڻ يا همبستري ڪرڻ سخت گناهه جو ڪم آهي. پر آئون ڏسندو هوس ته ان قسم جون ڳالهيون اسان جي ان اڻپڙهيل فرسٽ جنريشن پاڪستانين کي سمجهه ۾ نه اينديون هيون جو اهي اهڙن ڳوٺن کان آيل هئا جتي هنن کي اسڪولي تعليم ته ڇا پر مذهبي ڄاڻ به نه ڏني وئي هئي. سو هنن کي فقط مفت جو پئسو هٿ ڪرڻ جي هٻڇ رهي ٿي. دين ايمان ڇا ٿو چوي، اخلاق ڇا ٿو چاهي، ان سان هنن جو ڪو سروڪار نه هو.
سندن ٻار يعني جيڪي ناروي ۾ پاڪستانين جي ٻي جنريشن سڏجي ٿي انهن لاءِ ته سخت مونجهارو رهي ٿو ته سندن هم عمر مقامي ٻارن وانگر هلجي يا سندن والدين جي ڪلچر مطابق. سندن والدين کڻي اهڙو مذهبي يا تعليم يافته نه هئا پر هو ايترو به نه چاهيندا ته سندن ٻار هتي جي گورن ٻارن وانگر سوئر جي گوشت جا برگر ۽ هاٽ ڊاگ کائيندا وتن. سندن ڇوڪريون هتي جي گورين ڇوڪرين وانگر بيئر پي ڇوڪرن سان ڊانس ڪنديون وتن. اسڪول طرفان سئمنگ پول ۾ ڇوڪرا ۽ ڇوڪريون سئمنگ ڪن.
ان تان مونکي ياد آيو ته سئيڊن ۾ اسان جي پاڙي ۾ رهندڙ هڪ افغاني جنهن سئيڊن ۾ اچي شهريت اختيار ڪئي هئي، ان جي ڌيءَ اسڪول جي مِس کي ٻڌايو ته هن جو پيءُ سئمنگ ڪاسٽيوم پائي ڇوڪرن سان گڏ سئمنگ ڪرڻ جي اجازت نٿو ڏئي. اسڪول وارن کي حيرت ٿي ته ٻار کي ڇو پيو روڪيو وڃي ۽ اهو ئي سوچيو ويو ته پيءُ جي دماغ سان ضرور مسئلو آهي ڪو سائڪالاجسٽ مقرر ڪيو وڃي. سو ان سلسلي ۾ هڪ ڏينهن ماهر نفسيات (يا شايد ڪو پوليس جو ماڻهو) هن افغانيءَ جي گهر آيو. هو انگريزي يا سئيڊش زبان کان اڻ واقف هو سو ترجمي لاءِ مونکي گهرايو ويو. هن مونکي جهڙي تهڙي اڙدوءَ ۾ ٻڌايو ته کين ٻڌايان ته هن پنهنجي ڌيءَ کي ڇوڪرن سان گڏ سئمنگ ڪرڻ کان منع ڪئي آهي.
”ڇو؟“ هنن پڇيو. مون افغانيءَ کان پڇڻ بدران يڪدم چيو ته ”اسانجو مذهب اسلام اجازت نٿو ڏئي.“
”تون هن افغانيءَ کان پڇي ٻڌاءِ ته هن جو جواب ڇا آهي ڇو جو هو هن ملڪ جو شهري آهي. توهان هڪ ڌارئين ملڪ جا شاگرد آهيو.“ هنن چيو.
مون افغانيءَ کان پڇيو ته هن به اهو ئي جواب ڏنو جيڪو هنن هن جو ۽ منهنجو ترجمو ٽيپ ڪيو. هنن ان ڳالهه کي غلط قرار ڏنو. بعد ۾ مونکي خبر پئي ته افغاني کڻي پنهنجي جاءِ تي صحيح هو پر سئيڊن جي حڪومت به غلط نه هئي جو هن افغانيءَ اهو چئي هن ملڪ سئيڊن ۾ شهريت حاصل ڪئي هئي ته سئيڊن جو نظام هن کي پسند آهي. افغانستان ۾ مذهب جو ڪٽرپڻو آهي، سخت پڙدو آهي، اسڪول ۾ نٿو موڪليو وڃي، وغيره ۽ هن کي اهي ڳالهيون پسند نه آهن. هو پنهنجن ٻارن کي سئيڊن جي آزاد فضا ۾ رهڻ ٿو ڏئي... وغيره وغيره. ۽ هاڻ جڏهن هن کي هتي جو پاسپورٽ ملي ويو آهي ته ٻيون ڳالهيون ٿو ڪري!