الطاف شيخ ڪارنر

آرڪٽڪ سرڪل جي آس پاس

ھن ڪتاب ۾ لڳ ڀڳ 72 مضمون شامل آهن، جن ۾ دنيا جھان جا سؤ کان مٿي موضوع بحث هيٺ آندا ويا آهن. ڪتاب جو وڏو حصو ”آرڪٽڪ سرڪل“ وارن ملڪن تي مشتمل آهي، جنھن ۾ سوَين دلچسپ ڳالھيون پڙهڻ لاءِ موجود آهن. اتي جون ريتون، رسمون، سمھڻ، کائڻ پيئڻ، مرڻ، سواري ڪرڻ جا انوکا مثال ڏنا ويا آهن، انھن جي وچ ۾ الطاف شيخ پنھنجي Social Science بابت حاصل ڪيل ڄاڻ بہ ڏيندو ويو آهي. ساڳي وقت  الطاف شيخ ايران، خراسان، افغانستان، اُزبڪستان، آذربائيجان، ترڪمنستان ۽ ٻين وچ ايشيائي رياستن جي علم ادب، مذهب، ماڻهن، حاڪمن، ويڙهاڪ ٽولن جو جھڙي ربط ۽ ضبط سان ذڪر ڪيو آهي. ان مان سندس تاريخ، جاگرافي، مذهب ۽ سماجي رَوين بابت مطالعي جو اندازو لڳائي سگهجي ٿو. ڪتاب ۾ مسجدن بابت مضمونن سان گڏ اتر قطب جي ملڪن ۽ دنيا جي آڳاٽن شھرن بابت ھڪ اھم مضمون پڻ شامل آھي.

  • 4.5/5.0
  • 13
  • 3
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book آرڪٽڪ سرڪل جي آس پاس

يورپ جي واحد مسجد جيڪا درياهه جي پيٽ ۾ آهي

يورپ ۾ اهڙي مسجد فقط هڪڙي آهي سا به روس ۾ سينٽ پيٽرس برگ شهر ۾ جيڪو روس جي ماسڪو شهر بعد ٻيو نمبر وڏو شهر آهي. 70 لک آدمشماري وارو هي شهر بالٽڪ سمنڊ جي ڪناري تي هڪ اهم شهر ۽ بندرگاهه آهي. بالٽڪ سمنڊ اهو آهي جتي فنلنڊ جو بندرگاهه “هيلسنڪي”، ايسٽونيا جو “ٽالن” وغيره آهي. ماسڪو ته هاڻ مشهور ٿيو آهي، نه ته روس جي شاهي راڄ جو 1713ع کان 1918ع تائين اٽڪل ٻه صديون، ”سينٽ پيٽرس برگ“ روس جي گاديءَ جو شهر هو. هن شهر جو بنياد 1704ع ۾ پطرس اعظم (Peter the Great) رکيو جيڪو 1682ع کان 1725ع تائين روس جو شهنشاهه (زار) رهيو. ”سينٽ پيٽرس برگ“ ماسڪو کان 625 ڪلو ميٽرن جي فاصلي تي آهي. هي شهر نيوا (Neva) نديءَ جي ڪناري تي آهي، جيڪا ندي بالٽڪ سمنڊ جي “فنلنڊ نار” واري سمنڊ ۾ ڇوڙ ڪري ٿي. ڇوڙ واري هنڌ يعني سينٽ پيٽرس برگ وٽ نيوا ندي ڊيلٽا ٺاهي ٿي ۽ نديءَ ۾ ڪيترائي ٻيٽ ٺهيل آهن انهن مان هڪ ٻيٽ پيٽروگرادسڪي (Petrogradsky) نالي آهي جيڪو هن نديءَ جي ڇوڙ وٽ يعني سينٽ پيٽرس برگ وٽ ٽيون نمبر وڏو ٻيٽ آهي. هن ٻيٽ تي هيءَ مسجد آهي جيڪا “بلو مسجد” سڏجي ٿي ۽ 1910ع ۾ ٺهي. هن مسجد جو مٿيون گنبذ ( (Dome ازبڪستان جي شهر سمرقند ۾ تيمور لنگ جي مقبري جي گنبذ جهڙو بلڪل هوبهو آهي. تيمور لنگ جو اهو مقبرو “گورِ امير” سڏجي ٿو. هن مقبري ۾ تيمور لنگ جي قبر کان علاوه هن جا پٽ: شاهه رخ ۽ ميران شاهه، پوٽا الغ بيگ ۽ محمد سلطان ۽ تيمور لنگ جو ٽيچر سيد برڪہ به دفن ٿيل آهن.
پيٽرس برگ جي هن مسجد جو 1913ع ۾ افتتاح ٿيو هو ۽ ترڪيءَ کان ٻاهر هيءَ مسجد يورپ جي هڪ وڏي مسجد آهي جنهن جا منارا 49 ميٽر ۽ گنبڊ 39 ميٽر اتاهان آهن. هونءَ هيءَ مسجد ٻيٽ تي آهي پر هي ٻيٽ سينٽ پيٽرس برگ شهر جي بلڪل مرڪز ۾ آهي جيئن سمجهو ته “صدر” جو علائقو ڪراچيءَ جي وچ ۾ آهي. هن مسجد ۾ هڪ ئي وقت 5000 نمازين جي گنجائش آهي. نماز لاءِ عورتن ۽ مردن جو الڳ الڳ بندوبست آهي. يورپ جي اڪثر مسجدن ۾ مون ڏٺو آهي ته عورتون فرسٽ فلور تي صفون ٺاهين ٿيون ۽ مرد گرائونڊ فلور تي. هيءَ مسجد ڪميونسٽ دور ۾ 1940ع کان 1956ع تائين بند رهي ۽ حڪومت هن مسجد کي دوائون ۽ ميڊيڪل جو سامان رکڻ لاءِ گدام بنائي ڇڏيو هو. پوءِ چون ٿا ته انڊونيشيا جو صدر سڪارنو جڏهن ڏهن ڏينهن جي دوري تي هن شهر ۾ آيو هو ته هن روسي ڪميونسٽ حڪومت کي عرض ڪري هيءَ مسجد سينٽ پيٽرس برگ جي مسلمانن حوالي ڪرائي.