لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

چونڊ سنڌي چوڻيون

ڪتاب ”چونڊ سنڌي چوڻيون“ اوهان اڳيان پيش ڪجي ٿو. هي پهاڪن ۽ چوڻين جو ڪتاب ڪيهر مهرچنداڻي جو لکيل آهي جيڪو 1981ع ۾ گجرات سرڪار جي مالي مدد سان هندستان ۾ ڇپيو.
Title Cover of book چونڊ سنڌي چوڻيون

10. انسان ذات جي شيوا ۾ ئي ايشور جي بندگي سمايل آهي.

گهڻو وقت اڳ جي ڳالهه آهي. هڪ شخص، نالي ابو بن اُدم، رات جو تمام گھري ننڊ ۾ ستو پيو هئو. هن محسوس ڪيو ته سندس ڪمري ۾ روشني ڦھلجي ويئي آهي. روشنيءَ جي ڦھلاءَ سبب، سندس اک کلي پيئي. ڏٺائين ته سندس دريءَ مان، هڪ شخص اندر لنگهي آيو هئو۽ ڪنڊ ۾ پيل ڪرسيءَ تي ويھي، سوني قلم سان هڪ نوٽبڪ تي ڪجهه لکي رهيو هو.
ابوءَ سوال ڪيس؛: “اوهين ڪير آهيو؟ ڇا لکي رهيا آهيو؟”
شخص جواب ڏنو؛ “مان قاصد آهيان. ايشور مون تي ڪم رکيو آهي ته مان اُنھن شخصن جا نالا لکان، جيڪي کيس ياد ٿا ڪن.”
ابوءَ سوال ڪيو؛: “انھن نالن منجھ، منھنجو نالو آهي؟”
کيس جواب مليو؛ نه.
ابوءَ کيس چيو: چڱو ٺيڪ آهي. اُنھن نالن جي هيٺان منھنجو نالو لکو ۽ سامھون لکو ته هيءُ اُهو شخص آهي جنھن ايشور کي ته ياد نه ڪيو آهي پر سندس خلقيل انسان ذات جي شيوا ڪئي آهي.
ايشور جي قاصد ائين لکيو ۽ هليو ويو.
ٻيءَ رات، ابوءَ پنھنجي ڪمري ۾ گذريل رات کان به وڌيڪ روشني محسوس ڪئي. ڏٺائين ته ساڳيو قاصد، وري ڪرسيءَ تي ويٺو هئو. ابو وڌي، قاصد ڏانھن ويو. قاسد، نوٽبڪ ڏانھس وڌايو. ابوءَ ڏٺو ته سندس نالو سڀني کان مٿي هئو.
مٿين آکاڻيءَ جو حاصل مطلب هيءُ آهي ته؛ پرڀوءَ کي به اهي ئي شخص پيارا آهن، جي سندس پئدا ڪيل انسانن جي شيوا ڪن.
ڪيترن ماڻھن جو اهڙو سڀاءُ هوندو آهي جو ورت رکندا، ٽڪاڻن ۾ ويندا، پاٺ پوڄا ڪندا، ليڪن انسان ذات جي شيوا نه ڪندا. دراصل ان سان پرڀوءَ کي ئي پائي نه ٿو سگهجي. شاهه صاحب به چيو آهي ته؛
روزا ۽ نمازون، ايءُ پڻ چڱو ڪم،
اهو ڪو ٻيو فھم، جنھن سان پسجي پرينءَ کي.
پرينءَ کي تڏهن پسي سگهجي ٿو، جڏهن پرڀوءَ جي پيارن جي شيوا ڪبي. اُن ۾ ئي سچو سک سمايل آهي. بکين کي روٽي کارائڻ، اُگهاڙن کي ڍڪڻ، ۽ اگهن جي پرگهور لھڻ ئي بندگي آهي. انساني زندگيءَ جو مول مقصد ئي آهي انساني شيوا.
ڪيترا ئي انسان، ڀڳوان کي پاڻ کان پري سمجهن ٿا. گنگا ۽ گرنار تي، گهر ۽ سنسار کان ڪنارو ڪري، من جي شانتي حاصل ڪرڻ جي ڪوشش ڪن ٿا. ليڪن اها سندن ڀل آهي. مھاتما گانڌيءَ جو چوڻ آهي ته؛ جنھن شانتيءَ لاءِ تون دور دور ڀٽڪي رهيو آهين، سا دراصل تنھنجي چانئٺ وٽ پئي آهي.
مطلب هيءَ ته؛ من جي شانتي تڏهن ملندي جڏهن شيوا ڪبي ۽ پرڀوءَ کي پاڻ کان جدا نه سمجهبو. اگيانتا سبب ئي اسين پرماتما کي پاڻ کان جدا ڄاڻون ٿا. ڪوي ٽئگور جو چوڻ آهي ته:
هو ته وڃي ان جاءِ وسي ٿو، جتي هاري ڌرتي کيڙي ٿو،
پھڻ مزور ٽوڙي ڦوڙي ۽ ميڙي ٿو.
مطلب هيءُ آهي ته؛ پرڀو هارين ۽ مزورن ۾ ۽ پنھنجي بندن ۾ موجود آهي. ان ڪري پرڀوءَ کي پائڻ لاءِ، سندس بندن سان پيار ڪرڻو پوندو. اها ئي ايشور جي سچي بندگي آهي.
حاصل مطلب: انسان جي شيوا ۾ ئي پرڀوءَ جي بندگي سمايل آهي. پرڀوءَ کي پائي تڏهن سگهبو، جڏهن انسان ذات جي سچي دل سان شيوا ڪبي.