لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

چونڊ سنڌي چوڻيون

ڪتاب ”چونڊ سنڌي چوڻيون“ اوهان اڳيان پيش ڪجي ٿو. هي پهاڪن ۽ چوڻين جو ڪتاب ڪيهر مهرچنداڻي جو لکيل آهي جيڪو 1981ع ۾ گجرات سرڪار جي مالي مدد سان هندستان ۾ ڇپيو.
Title Cover of book چونڊ سنڌي چوڻيون

43. ڦڙيءَ ڦڙيءَ تلاءُ. (سنڌ، پھاڪو)

انسان جي حياتي ٽن منزلن مان گذري ٿي؛ ۱- ٻالڪپڻ، ۲- جواني، ۳- ٻڍاپو. عدم جي راهه ڏانھن اسھڻ کان اڳ، هر انسان کي هر منزل تي رسڻ لاءِ، آهستي آهستي وڌڻو پوي ٿو. آهستي آهستي وڌندي، سڀاويڪ طرح، انسان کي دنيا ۽ دنيوي پدارٿن سان موهه ٿي وڃي ٿو. دنيا ۾ رهندي، هر منش کي پنھنجي ضرورتن کي پورو ڪرڻ لاءِ، ڪيترا ئي جتن ڪرڻا پون ٿا. ليڪن اسان سان ڪيترن انسانن جو اهڙو ته عجيب سڀاءُ ٿيندو آهي جو صروري ڳالھين کي پورو ڪرڻ سان گڏوگڏ اجايو وقت نه وڃائيندا آهن.
جيڪڏهن باريڪ-بينيءَ سان ويھي جاچي ڏسنداسين ته؛ جا حياتي پرماتما وٽان اسان کي عطا ٿي آهي، سا دمن ۽ پلن جي جڙيل آهي. ڇو جو دم ۽ پل ملي، مھينا ۽ سال ٺاھين ٿا.
هاڻي سوال ٿو اٿي ته؛ ‘جيڪي انسان فقط ڪي گهڙيون اجايون وڃائين ٿا، ڇا کين فقط گهڙين جو ئي نقصان رسيو؟’ جواب ملندو؛ ‘نه’. ڇو ته هر گهڙيءَ هر پل کي، پنھنجي اهميت ۽ پنھنجو درجو آهي. هڪ گهڙي ڇا انسان اجائي وڃائي ٿو، اها جيڪڏهن صحيح نموني سان استعمال ڪري ته هوند هن جي جيوت سکي ۽ آسودي گذري.
وقت جو، پئسي ڪٺي ڪرڻ سان وڏو لاڳاپو آهي. ظاهري طرح اگرچ اسين، پاڻيءَ جي هڪ هڪ بوند جو ويھي حساب لڳايون ته ان مان هڪ گلاس ڀرجي ويندو.
جيڪي انسان ائين سمجهن ٿا ته؛ هڪ پل اجائي وڃڻ سان، کين ڪو به ضرڙ نه رسيو آهي. ائين سوچڻ ۽ سمجهڻ، اجايو ۽ بي معنى آهي. جيوت جي سڌاري ۽ واڌاري لاءِ، هر پل کي سجايو صرف ڪرڻ ضروري آهي. علم، ڌرم ۽ ڌن حاصل ڪرڻ لاءِ، وقت جو بچاءُ ڪرڻ لازمي آهي. جيترو گهڻو وقت بچائي، انسان اڀياس ڪندو، اوترو ئي وڌيڪ سندس آزمودو ۽ ڄاڻ وڌندي. اوترو ئي وڌيڪ، سائو ستابو ٿيندو. ڌن ميڙڻ سان، ڌن مڙي ٿو. ان جي انبارن ۾، ان جو داڻو مليل آهي.
جيئن ته: ٿورو ٿورو گهڻو ٿي پوي، انبارن ۾ ان جو داڻو آهي.
حاصل مطلب: ٿورو ٿورو بچائڻ سان، گهڻو گڏ ٿي پوي ٿو. ڏيھاڙي صرف، پنج نوان پئسا گڏ ڪرڻ سان، ماڻھو مھيني ۾ ڏيڍ روپيو ۽ سال ۾ ارڙهن روپيه گڏ ڪري سگهي ٿو. ساڳئي نموني، انسان وقت جو پڻ بچاءُ ڪري سگهي ٿو.
مثال: ٻه دوست آهن، هڪ گهڻو ئي ڪمائي ٿو مگر ساڳئي وقت خرچ ڪرڻ ۾ ايترو ته لاپرواهه آهي جو ڪجهه به بچائي نه ٿو رکي. نتيجو اهو ٿو نڪري جو اوکيءَ ويل وٽس ڪجهه به پيل نه آهي ۽ مشڪل حالتن کي منھن ڏئي نٿو سگهي. ٻيو دوست، ٿورو ڪمائي ٿو. مگر ان ٿوريءَ ڪمائيءَ مان به هو ڪجهه نه ڪجهه ڪوئي سوئي بچائي ٿو. اچانڪ مٿس ڪا مصيبت اچيو ڪڙڪي ٿي ته گهٻرائي نٿو. اٽلندو مڙس ٿي، مصيبت کي منھن ڏئي ٿو.