24. ڏٺو سڀ وسار، اڻ ڏٺو ياد ڪر.
سندن جيڪي ويجها دوست ۽ مٽ مائٽ هوندا، اهي به کين ڇڏي ويا هوندا. يا کين ڄاڻي ٻجهي ٻوهي ۾ وجهي ويا هوندا. يا ڪيتريون راتيون، کين سيءَ ۽ سڪيءَ ۾ گهارڻيون پيون هونديون. گرميءَ جي لڪن ۾ سڙيا هوندا. ڪيترن ڏينھن تائين، کين بکن ۾ پاهه ٿيڻو پيو هوندو. اهڙا انيڪ عجيب واقعا، انسانن جي جيون ۾ اچن ٿا. هاڻي سوال آهي ته ان حالت ۾ انسان ڇا ڪري؟ آتم-هتيا ڪري؟ ٻئي هٿ ٻڌي، چپ ڪري ويھي رهي؟ ڀلا ڇا ڪري؟ جيڪڏهن زندگيءَ جي مشڪلاتن ۽ ٻين دنيوي دوکن کي ياد ڪبو ته ڪو به انسان ڪاميابيءَ جي ڏاڪي تي پھچي نه سگهندو. ور ور ڪري، اگر پيو پراڻيون گهٽنائون ياد ڪندو ته نئين سر اهڙو انسان ڪجهه به نه ڪري سگهندو. وري وري جهونيون ڳالھيون دهرائڻ يا ياد ڪرڻ سان من اجايو دکي ۽ پريشان ٿئي ٿو. نئين سر ڪو به قدم، جو حياتيءَ کي اڳتي وٺي وڃي، کڻي نٿو سگهي. پر ائين ٿيڻ نه گهرجي. انسان کي همٿ، شڪر ۽ صبر سان اڳتي وڌڻ گهرجي. ان ڪري سياڻا لوڪ چوندا آهن؛ جيڪي تنھنجي حياتيءَ ۾ ٿي گذريو آهي، ان کي ياد نه ڪر. اڳتي وڌڻ جي ڪوشش ڪر. اڳتي فقط تڏهن وڌي سگهبو آهي، جڏهن ذهن ۾ نوان خيال ۽ نوان سپنا هوندا آهن. اڻ ڏٺو ياد ڪرڻ سان ئي انسان، امنگ ۽ جذبي سان اڳتي وڌي سگهي ٿو.