لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

چونڊ سنڌي چوڻيون

ڪتاب ”چونڊ سنڌي چوڻيون“ اوهان اڳيان پيش ڪجي ٿو. هي پهاڪن ۽ چوڻين جو ڪتاب ڪيهر مهرچنداڻي جو لکيل آهي جيڪو 1981ع ۾ گجرات سرڪار جي مالي مدد سان هندستان ۾ ڇپيو.
Title Cover of book چونڊ سنڌي چوڻيون

ڏسڻي

1. انسان، پتليءَ سمان.
2. اکر پڙهه الف جو ٻيا ورق سڀ وار.
3. آئي ٽانڊو کڻڻ بورچياڻي ٿي ويٺي.
4. علم ۽ هنر ڀرپور چشما آهن.
5. اندر اُجرو نه ڪري، ڌوئي ٿو ڌاڳا
6. اٽي ۾ لوڻ:
7. انڌن اڳيان روئڻ آهي اکين جو زيان.
8. اُدم ڪاميابيءَ جي ڪنجي آهي.
9. اي دل نه ڪر فڪر، ڪر شڪر، ڪر شڪر.
10. انسان ذات جي شيوا ۾ ئي ايشور جي بندگي سمايل آهي.
11. آههِ غريبان، قھر خدائي.
12. اڻندو اُها جا ڪوريءَ جي من ۾ هوندي.
13. اُٺ جي چاڙهيءَ کي به لعنت، اٺ جي لاهيءَ کي به لعنت.
14. اڳياڙي تن جي سرهي، جن جي پڇاڙي سرهي.
15. انڌا رکن روزا ته ڏينھن به ٿين وڏا.
16. ابي جو ڏنو ڪھڙي ڪم جو، جيسين رب نه ڏئي.
17. علم بنا عذاب گهڻا سھندي جندڙي
18. بھشت ماءُ جي پيرن هيٺان آهي.
19. بڇڙو ڪتو، ڌڻي پڻائي.
20. ٻن ٻيڙين تي جو پير رکي سو اڄ نه ٻڏي، ته سڀاڻ ضرور ٻُڏي.
21. ٻليءَ کي خواب ۾ ڇڇڙا يا ڇڇڙ.
22. ٻه ته ٻارهن.
23. ٻڪري جنھن وڻ سان ٻڌجي سو وڻ چري.
24. ڏٺو سڀ وسار، اڻ ڏٺو ياد ڪر.
25. ٻه گدار هڪڙي مُٺ ۾ نه ماپن.
26. پن ٻڏي وڃن ۽ پٿر تري وڃن.
27. پرائو محل ڏسي، پنھنجي جهوپڙي نه ڊاهجي.
28. پاپ جي مايا، پراڇت جايا.
29. پاڻ نه پاري، ڪتا ڌاري.
30. پرائي دهلين، احمق نچي.
31. پيادن مان هسوار ۽ هسوارن مان پيادا.
32. پنج پنجوءَ وارا کٽا ئي پيا آهن.
33. تر جي گٿي، سو چوٽون کائي.
34. تيسين ڀڳي سان ئي ڀير، جيسين رتو راس ٿئي.
35. تن نه لاءِ طمع کي، طمع تکي تلوار يا، لالچ بڇري بلا آهي.
36. تنھنجو سو منھنجو، منھنجي هٿ نه لاءِ.
37. توڙي وڃي روم ته به ڍو ڍو ۽ ٿوم.
38. تاڙي هڪ هٿي نه وڄي، ٻه ٿي وڄي:
39. تون به رهه، مان به رهان.
40. ڏٻري کي مڇر گهڻا.
41. ٿورو ڏسي ارهو نه ٿجي، گهڻو ڏسي سرهو نه ٿجي.
42. ٿڌو گهڙو پاڻ کي پاڻ ڇانو ۾ رکائي:
43. ڦڙيءَ ڦڙيءَ تلاءُ.
44. جتي وڻ نه آهي، اُتي ڪانڊيرو به درخت:
45. جيري خاطر ٻڪري ڪھڻ.
46. جھڙي درشٽي، تھڙي سرشٽي.
47. جتي باهه ٻري، اُتي سيڪ اچي.
48. جي نميا، سي چڙهيا.
49. جو ڍيري گڏهه رکپال:
50. جان جيئين تان سک.
51. جنين هٺ هارايو، تنين جيتيو جڳ کي.
52. جيڏا اُٺ، تيڏا لوڏا.
53. جيءُ خوش ته جھان خوش.
54. جھڙا عاشق عيد ۾، تھڙا منجهه مقام.
55. ڄڀ جي ترڪڻ کان پير جو ترڪڻ چڱو.
56. چورن مٿان مور.
57. چون ٿا جنھن کي زر، سا جهيڙن جو آهي گهر.
58. چڱو جن لکيو، مندو سي نه پسن.
59. دلبر هن دنيا ۾، وڃي رهندو واس.
60. دم درميان، الله مھربان.
61. ديس چوري، پرديش بکيا.
62. ڌڻيءَ جي گهر، دير آهي پر انڌير ڪونھي.
63. ڏاهو ڪانءُ ٻه ٽنگو ڦاسي.
64. ڏات نه آهي ذات تي، جو وهي سو لھي.
65. رڌي ڪُني يانصيب.
66. رب رُسي مَتِ کسي، هڻي ڪونه هٿيار:
67. روههِ رلا، مٿي کلا.
68. زندگي، بي بندگي؛ رنجگي.
69. ساهتيه آهي جيون جو سار ۽ سينگار.
70. سوَ بندگي؛ هڪ رنجگي.
71. سستي، گداگريءَ جو دروازو کولي ٿي. (نصيحت، چوڻي)
72. سندرو سالم، ته منزل آسان.
73. سکڻي ڪُني، گهڻو اُڀامي.
74. سرمو سڀڪو پائي، پر اک اک جو ڦير.
75. سھڻا ٽوهه، پٽن ۾ جام.
76. سوري جنين سيج، مرڻ تن مشاهدو.
77. سڀڪا ٻڪري پنھنجي ڦاهي ٽنگبي.
78. سچ مرچان، ڪوڙ ڳڙ، پير پئسا، جوءِ گر.
79. سوڙ آهر پير ڊگهيڙجن:
80. سڪن گڏ آلا به ٻريو وڃن:
81. صبح جو ڀليل اگر شام گهر واپس اچي ته به ان کي ڀليل نٿو سڏجي.
82. سڀيئي مارگه مت، ڳالهه چون ٿا هڪڙي.
83. ڪڏهن روح راڳن ۾ ريجھي، ڪڏهن بت بيتن مان بيزار.
84. ڪتو به کاڌو، ڪک به نه ڀري.
85. پرڻ چوي ڏونگهي کي؛ “هل ڙي ٽِه-ٽنگا.”
86. ڪڙي ۽ قاتل جا هميشه هيراڪ.
87. ڪوئي لڌي هيڊ ڳڙي، چي؛ آءٌ به پساري.
88. ڪر ڀلو ته ٿيئي ڀلو.
89. ڪچي ڪنان نه وريا، ته پڪي ڇا ورندا؟
90. ڪڏهن ڀريءَ ۾ ته ڪڏهن ڀاڪر ۾:
91. ڪتو ڇا ڄاڻي ڪڻڪ جي مانيءَ مان:
92. ڪر شيوا ته ملني ميوا:
93. گدڙ ڊاک نه پڄي آکي ٿو کٽا.
94. گهڙيا، سي چڙهيا.
95. گهر جو پير، چلهه جو مارنگ.
96. گگر گگر پنڊا اڙيا.
97. گهرجون جن جون گهٽ، سي پھاڙ چڙهندا جهٽ.
98. مٿو ڪوڙائي، ساک ڪڍڻ.
99. مرڻا اڳي جي مئا، مري ٿين نه مات:
100. مشڪندي مشڪل کي، مانجهي مات ڪر.
101. منھن، ماڻھوءَ جي من جي آرسي آهي.
102. محبت نه جن جي من ۾، تن جي مٽي اڻاسي.
103. ننڍڙو ٻار، مڇ جو وارُ، جيڏانھن ورائيس تيڏانھن وري:
104. نه ڪنھن جي کٿي کي هٿ لاءِ، نه پنھنجو پٽ ڦاڙاءِ.
105. ويل ويل، هٿ نه ايندي.
106. هٿ جي ڪنگڻ لاءِ آرسيءَ جي ضرورت ڪونھي.