لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

چونڊ سنڌي چوڻيون

ڪتاب ”چونڊ سنڌي چوڻيون“ اوهان اڳيان پيش ڪجي ٿو. هي پهاڪن ۽ چوڻين جو ڪتاب ڪيهر مهرچنداڻي جو لکيل آهي جيڪو 1981ع ۾ گجرات سرڪار جي مالي مدد سان هندستان ۾ ڇپيو.
Title Cover of book چونڊ سنڌي چوڻيون

23. ٻڪري جنھن وڻ سان ٻڌجي سو وڻ چري.

مثال: ھڪڙو مورک انسان ھڪ جھنگل مان اچي لنگھيو. جھنگل ھو گھاٽو ۽ خوفناڪ. ھن پاڻ سان ھڪ ڪھاڙي به کنئي ھئي ته متان ڪو جانور وغيرھ مٿس حملو ڪري وجھي. اڃا جيئن اڳتي ٿيو ته اوچتو پريان کيس شينھن جي گجگوڙ ٻڌڻ ۾ آئي. ڊپ ۾ پاسي واري وڻ تي چڙھي ويو. شينھن ته اتان لنگھيو ئي ڪو نه، ڪجھ وقت وڻ تي ويھڻ کان پوءِ، ان ماڻھوءَ جي من ۾ ويچار آيو؛ وڻ ڪھڙو نه وھڻو آھي! ھن وڻ جون ڪاٺيون ڪپي، وڪڻي مان تمام سٺي نموني گذارو ڪري سگھان ٿو. سو ڇا ڪيائين جو بنا سوچ ويچار جي، جنھن ٽار تي پاڻ ويٺو ھيو، ان کي ڪھاڙيءَ سان ڪٽي کڻي پٽ تي اڇلايائين. نتيجو اھو نڪتو جو پاڻ به اچي پٽ تي ڪريو.
سمجهاڻي: ٻڪريءَ جي اهڙي ته ڪِني عادت ٿيندي آهي جو ٻڪرار ڇانوَ جي خيال کان، جيئن ٻڪريءَ کي آسائش ملي، کيس وڻ سان ٻڌندو آهي. ٻڪري وري پنھنجي سوارٿي عادت ۽ سڀاءَ انوسار، اُن وڻ جا پن پئي چرندي آهي.
مٿين چوڻيءَ سان ٺھڪندڙ سنڌيءَ ۾ ٻي به چوڻي آهي. ڪي سوارٿي انسان اهڙي گندي سڀاءَ جا ٿيندا آهن، جو جنھن ٿالھيءَ ۾ کائين، انھيءَ ۾ ئي سوراخ ڪن.
مطلب اهو آهي ته جڏهن ڪو همدرد دوست، پنھنجي ڪنھن دوست کي اوکيءَ ۾ مدد ٿو ڪري يا اويل سويل ڪم ٿو اچي ته پوءِ ڪي سوارٿي ۽ ٿوري سمجهه وارا دوست ٻئي دوست جي ايمانداري، همدردي ۽ سچائيءَ جو ڪو خيال نه رکي اُن کي نقصان پھچائڻ جي پيا ڪوشش ڪندا.
جيتوڻيڪ ائين ٿيڻ نه گهرجي. انسان جو اهو اخلاقي فرض هئڻ گهرجي ته جنھن دوست، کيس ڪنھن ڏکئي ڪم وقت مدد ڪئي يا سندس ڪم آيو آهي ته پوءِ اُن کي نقصان نه پھچائي. پر ڪي پنھنجي محدود سمجهه ۽ سڀاءَ کان لاچار هوندا آهن. اگر کين ڪو ٻيو نه ملندو ته وتندا پنھنجن کي آزاريندا ۽ ستائيندا. هو سڀاءَ کان مجبور ۽ لاچار هوندا آهن. جھڙيءَ طرح وڇونءَ جو ڪم آهي ڏنگ هڻڻ، پوءِ چاهي ڪو سٺو هجي يا برو. ان طرح پنھنجي سوارٿي سڀاءَ وارا جيو، پنھنجن کي به آزارڻ کان نٿا رهن. جھڙيءَ طرح ٻڪري بنا سوچ ويچار جي اُن وڻ جا پن چري ٿي جو وڻ کيس ڇانوَ بخشي ٿو.