اوڻيھين صديءَ جي آتم ڪٿا
زندگي ذليل ٿيندي ڏٺي،
۽ ريتُن جي راتين ھٿان،
عاشقي عليل ٿيندي ڌٺي،
جنھن صديءَ جَوانيءَ ۾،
پِيرِيءَ جا پيرا ڏٺا،
۽ زخمي زماني ھٿان،
اَمُن جا اَڇا ڳيرا ڏٺا،
جنھن صديءَ ايشيا کنڊ کي،
اڌو اڌ ٿيندي ڏٺو،
۽ ڇيڪ وڏيرا شاھيءَ کي،
اڳي کان وڌ ٿيندي ڏٺو،
جنھن صديءَ جسمَ پنھنجي تي،
ناگا ساڪيءَ جا نوحا لکيا،
۽ رتَ مان رِجائي نِبون،
ڌرتيءَ جا دوھا لکيا،
جنھن صديءَ راجيوَ گانڌيءَ جا،
رتَ ۾ ريٽا ڪَپڙا ڏٺا،
۽ ڦاسيءَ گهاٽ تي ڀُٽي جا،
مُرڪندڙ نيڻ، چَپڙا ڏٺا،
جنھن صديءَ ننڍي کنڊ جي،
نِڙيءَ ۾ نيش جيئن کُتل،
مذھبي جُنونيت کي ڏٺو،
۽ آمريڪي سامراج سان،
سُتل صيھونيت کي ڏٺو،
جنھن صديءَ نُجيب جي ننگريءَ ۾،
طالبانن جون تَکرايون ڏٺيون،
۽ اُنھن جي جهاد سان ٻِٽ،
ڪِرائي جون ڪَرايون ڏٺيون،
جنھن صديءَ جَنتا جي جسم تي،
سگريٽن جا ڏنڀَ ڏٺا،
۽ انساني آدرشن جا،
کُونڌيل کنڀَ ڏٺا،
جنھن صديءَ عراقي عوامَ سان،
آمريڪا جي اڳرائي ڏٺي،
۽ بل ڪلنٽن جي بَڇَ تي،
عربن جي اَجرائي ڏٺي،
جنھن صديءَ ظلم جي ذميوار،
سدائين وردي ڏٺي،
۽ قانون جي رکوالن جي،
دنيا ۾ دھشتگردي ڏٺي،
جنھن صديءَ ڪَمبوڊيا ۾،
رڳو رتَ جا ريلا ڏٺا،
۽ بينگال جي بدن تي ڦُٽل،
لانگبوٽن جا ٻيلا ڏٺا،
جنھن صديءَ جرمنيءَ ۾،
ڪيئي ٿيندي قتلامَ ڏٺا،
۽ ضيا شاھي جي زندان ۾ ،
جَڪڙيل سنڌي جامَ ڏٺا،
جنھن صديءَ پوکران ۾ پوکيل،
انيڪ ايٽمَ بمَ ڏٺا،
۽ چاغيءَ ۾ چُرندي،
موتمار مَمَ ڏٺا،
جنھن صديءَ جَنتا جي،
جياپي تي پابندي ڏٺي،
۽ انساني آجپي جي،
نياپي تي پابندي ڏٺي،
جنھن صديءَ آپيشاھيءَ جون،
عوام تي اکيون ڪُرڙيون ڏٺيون،
۽ وقت جي واتَ مان وھندي،
رتَ جون گُرڙيون ڏٺيون،
جنھن صديءَ جمھوريت جي ڪنڌ تي،
جرنيلن جا جُوتا ڏٺا،
۽ مذھب جي مُراقبي ۾ لِڪل،
بَد روُحن جا بُوتا ڏٺا،
جنھن صديءَ جيالن کي،
ڏنل ڦاھيون ڏٺيون،
۽ کُٿابين لئہ کوٽيل،
بئنڪاڪ ۾ کاھيون ڏٺيون،
جنھن صديءَ ٽوڙي ڦاٽڪ تي،
ٽُڪرا ٿيندي لاش ڏٺا،
اُداس نظير عباسيءَ لئي،
ڌرتي ۽ آڪاس ڏٺا،
جنھن صديءَ روُانڊا جي روڊن تي،
بُک ۾ بدحال ماڻھو ڏٺا،
۽ ھِن دنيا جي ھر ڪُنڊ ۾ ،
ڪيئي ڪنگال ماڻھو ڏٺا،
جنھن صديءَ ڪارو، ڪاريءَ جي،
آڙ ۾ اُڀيون ڪُھاڙيون ڏٺيون،
۽ لالو کيتَ جي لُٽيرن ھٿان،
انيڪ ٿيندي اُگهاڙيون ڏٺيون،
جنھن صديءَ ھِن ڌرتيءَ تي،
ھلاڪي، ھٽلر ۽ چنگيز جھڙا،
بي رحم بادشاھ ٿيندي ڏٺا،
جن جي ھُشيءَ تي ھيرو شيما جھڙا،
ھزارين حادثا ٿيندي ڏٺا،
جنھن صديءَ جي جهولَ ۾ ،
رڳو سُرخ سانحا، حيرت ناڪ حادثا،
لکين ڪروڙين لقاوَ،
۽ انيڪ المين جا تلخ تجربا آھن،
اُنھي عبرتناڪ صديءَ جي،
آتم ڪٿا جي ھر باب اندر،
تاريخ جي تاريڪيءَ جا،
تحرير تماشا آھن،
۽ مدفُون ماضيءَ ۾ رڳو،
لمحن جا لاشا آھن-