جاکوڙي اديب ،محقق ۽ شاعر
آزاد انور ڪانڌڙو نه صرف نوجوان اديب ، ليکڪ، محقق ۽ شاعر آهي پر هو جاکوڙي ۽ متحرڪ ادبي ورڪر به آهي . سنڌي ادبي سنگت سان گذريل ڪيترن سالن کان وابسته آهي . سنڌي ادبي سنگت ميهڙ جو باني ، سيڪريٽري ۽ ڪائونسلر رهيو آهي ۽ پاڻ سنڌي ادبي سنگت مرڪز جو 1994 کان 1996 تائين مرڪزي آڊيٽر ، 2001 کان 2004 تائين مرڪزي خزانچي رهيو آهي. نامياري شاعر مختار ملڪ جي سيڪريٽري جنرل جي دور ۾ 1999 کان 2001 ۽ نامياري اديب تاج جويي جي سيڪريٽري جنرل شپ ۾ 2004 کان 2006 دوران مرڪزي پريس ترجمان به رهيو آهي.
نامياري شاعر ،اديب ڊاڪٽر ادل سومري هڪ هنڌ لکيو آهي ته “ آزاد انور ڪانڌڙو،سنڌ جي انهن ٿورن نوجوانن مان آهي جن ننڍي عمر ۾ وڏين ذميوارين کي نڀايو آهي. هو سنڌي ادبي سنگت جي هڪ ڪارڪن جي روپ ۾ متعارف ٿيو ۽ ٿوري عرصي ۾ پنهنجي اڻٿڪ محنت ۽ تنظيمي صلاحيتن سبب سنگت جو مرڪزي اڳواڻ چونڊجي ويو . اهڙي طرح سنگت جي سڀ کان ننڍي عمر جي مرڪزي اڳواڻ وارو اعزاز سندس حصي ۾ آيو. هن وقت سندس سڃاڻپ جا ٽي حوالا آهن ، سنڌي ادبي سنگت جو جاکوڙي ڪارڪن، برجستو ليکڪ ۽ سڄاڻ صحافي. سندس انهيءَ سڃاڻپ ، جتي هن جي دوستن کي سرهائي ڏني آهي، اتي هن سان حسد ڪرڻ وارن کي توائيون به ڏنيون آهن.حاسدن کي اعتراض آهي ته هو ايترو تيزيءَ سان اڳتي ڇو وڌي آيو آهي.بحرحال انور ڪانڌڙي کي اهڙن حاسدن جي ڪا به پرواهه ناهي .ڇو ته هو بردبار ۽ آزاد آهي.”
آزاد انور ڪانڌڙي جي ترتيب ڏنل ۽ ڇپيل ڪتابن ۾
• ڌرتيءَ جو شهيد سميع الله ڪلهوڙو (2005ع)
• اعجاز علي جتوئي محبِ وطن سياستدان (2006ع)
• سمي صحرا سمي دريا (استاد بخاريءَ جو نثر 2007ع)
• سنڌي ٻوليءَ بابت مقالا ۽ مضمون ( ڊاڪٽر الهداد ٻوهيي جا مضمون 2008ع)
• مولانا گراميءَ جون تحريرون (2009ع)
• استاد بخاري فن ۽ شخصيت (2010ع)
• مگر تون مان نه هونداسين (سائين اسحاق راهيءَ جي شاعري 2011ع)
• شهيدِ سنڌ بشير خان قريشي (2012ع)
• سنڌڙيءَ جو شهباز قلندر (2012ع)
• ايڪتا شاعري (2013ع)
• هو سڙيا سنڌ جي سلسلي ۾ هيا (شهيد مقصود خان قريشي ۽ شهيد سلمان وڌو بابت) (2014ع)
• سڄڻ سفر هليا ( عبدالڪبير “اختر” بروهي بابت) ( 2015ع) شامل آهن.
نامياري اديب ،دانشور تاج جويي هڪ هنڌ لکيو آهي ته “اسان جي پياري دوست آزاد انور ڪانڌري تازو ٻه اهڙا ڪتاب ترتيب ڏنا آهن، جيڪي سندس سنڌ دوستيءَ ، سچائيءَ ۽ ڌرتيءَ سان سچي نسبت جو ثبوت آهن.هڪ ڌرتيءَ جو شهيد (شهيد سميع الله ڪلهوڙي بابت)۽ ٻيو اعجاز جتوئي محب وطن سياستدان” .
سنڌ جي قومي ۽ عوامي شاعر استاد بخاريءَ جي فرزند ڊاڪٽر الطاف بخاري ڪتاب سمي صحرا سمي دريا ۾ هڪ هنڌ لکيو آهي ته “ هي ڪتاب سمي صحرا سمي دريا اسان جي پياري ادبي، علمي جاکوڙي دوست محترم آزاد انور ڪانڌڙي جي اڻٿڪ محنتن جو ثمر آهي،جنهن محنت ڪري محبت سان استاد جون هي نثري لکتون هڪ هنڌ سهيڙي ،ڪتابي صورت ۾ آڻي ،تمام بهتر ۽ ساراهه جوڳو ڪم ڪيو آهي. اسين آزاد انور جي هن ڪاوشن کي داد ڏيڻ کانسواءِ رهي نٿا سگهون اسين سندس علمي جذبي جو قدر ڪريون ٿا ۽ سندس لاءِ هميشه دعاگو آهيون.”
سنڌ جي برک محقق ، اديب ڊاڪٽر محمد لائق زرداري تازو 16 جنوري 2013ع تي دادو ۾ استاد بخاري جي سالگرهه تقريب ۾ خطاب ڪندي چيو هو ته “آزاد انور ڪانڌڙي استاد بخاريءَ بابت ٻه ڪتاب استاد بخاري فن ۽ شخصيت ۽ سمي صحرا سمي دريا ترتيب ڏئي وڏو ڪم ڪيو آهي اسان کيس بلاول انسٽيوٽ پاران ڊاڪٽريٽ جي ڊگري ڏينداسين” .
آزاد انور ڪانڌڙي کي اهو اعزاز حاصل آهي ته سندس ترتيب ڏنل ڪتابن سمي صحرا سمي دريا (استاد بخاريءَ جو نثر) ، ڌرتيءَ جو شهيد سميع الله ڪلهوڙو، اعجاز علي جتوئي محبِ وطن سياستدان جا مهاڳ سنڌ جي برک دانشورن ،اديبن سائين محمد ابراهيم جويي ، عبدالواحد آريسر ۽ تاج جويي لکيا آهن ۽ سندس ترتيب ڏنل ڪتاب سنڌي ٻوليءَ بابت مقالا ۽ مضمون ( ڊاڪٽر الهداد ٻوهيي جا مضمون ) ، مولانا گراميءَ جون تحريرون ، استاد بخاري فن ۽ شخصيت ، سنڌڙيءَ جو شهباز قلندر ڪتاب سنڌي لئنگويج اٿارٽي ، سنڌي ادبي بورڊ ۽ ثقافت کاتي جهڙن مشهور ادارن ڇپرايا آهن.
جڏهن ته سندس 4 ڪتاب .(1) سنڌ جون تاريخ ساز شخصيتون ( تحقيق۽ تاريخ ) (2) ميهڙ مڻيادار( تحقيق۽ تاريخ ) (3) مولانا گراميءَ جون تحريرون (حصو ٻيو ) (4) شيخ اياز __ سنڌ جو آواز ( تخليق ،تحقيق۽ تاريخ ) ڇپائيءَ هيٺ آهن .
آزاد انور ڪانڌڙو سنڌي ادبي سنگت شاخ ميهڙ جي پليٽ فارم تان ميهڙ ڄائي نامياري شاعر گورڌن شرما گهايل جو ڪتاب .....۽ مان سنڌ پهچي ويس ،نامياري شاعر ورند واڻيو جو سائين جوهر بروهيءَ پاران ترتيب ڏنل ڪتاب ورند جو ڪلام ، نامياري شاعر جوهر بروهيءَ جو پهريون شعري مجموعو ڪاڇي پئي ڪوڪ ، مرد قلندر ، گل ڦل گيت ۽ ٻيا ڪتاب به ڇپرايا آهن، جيڪو به سندس مثالي ڪم آهي.
هو مختلف اشاعتي ادارن سان به وابسته رهيو آهي.سنگت پبليڪيشن جي ايڊيٽوريل بورڊ جي ميمبر طور 2001 کان 2003 ۽ 2004 کان 2006 ، ترقي پسند رسالي ماهوار ساڃاهه جي ايڊيٽوريل بورڊ ۾ 1994 کان 1998 ، سنڌ جو آواز پبليڪيشن جو 1997 کان 2007 تائين اعزازي ايڊيٽر ، ميهڙ جو آواز جو 2000 کان 2012 تائين اعزازي ايڊيٽر به رهيو آهي.
جڏهن ته کيس ادبي خدمتن ، تحقيقي ،تخليقي ۽ قلمي پورهيي تي ڪيترا ئي ايوارڊ مليل آهن ، جن ۾
• ڪينجهر ترجمو ايوارڊ 1994.
• سنڌي ادبي سنگت مرڪز سرٽيفڪيٽ 1997
• سنڌي ادبي سنگت مرڪز شيلڊ 1997
• سنڌي ادبي سنگت شاخ ڦلجي ايوارڊ 1998.
• سنڌي ادبي سنگت شيلڊ 2000.
• صوفي شاهه عنايت شهيد سنگت فريدآباد ايوارڊ 2002.
• جشن ميهڙ ايوارڊ 2004.
• خان محمد پنهور ايوارڊ 2004ع.
• سنڌي ادبي سنگت ضلعو دادو ايوارڊ 2005- 2004.
• سنڌ براهوئي ويلفيئر ايوارڊ 2005.
• آثار قديمه تحقيق ايوارڊ 2007.
• ميان نصير محمد ڪلهوڙو ايوارڊ 2006.
• سنڌ جرنلسٽ فائونڊيشن ايوارڊ 2010.
• قلندر لعل شهباز شيلڊ 2012.
• شهيد سنڌ بشير خان قريشي ايوارڊ 2012.
• سنگت ميهڙ شاعر ايوارڊ 2014 .
• مولانا محمد فاضل درخاني براهوئي ايوارڊ 2014ع.
• استاد بخاري ايوارڊ 2015ع.
• شهيد نظير عباسي ايوارڊ 2015.
• جمال ابڙو تحقيق ۽ تصنيف ايوارڊ 2015 .
• دادن فقير ايوارڊ 2016 .
• جشن لطيف قمبر شاعري ۽ نثر ايوارڊ 2016 .