کاھوڙي
جي تو ڀائر ڀانئيا، سي ڌارين جا ڌوڙي،
وِھ انھن جي وات ۾، نانگ نه ڀانءِ نوڙي،
ان کپر کاڌا ڪيترا، گرو، گاروڙي،
ڪو کپي کاھوڙي، جو چيلا گُرو چٽ ڪري.
سانگ سڄوئي نانگ، کپر گھوڙيال ڪئين،
پَرَ بچايو پنھنجا، ڇورا ڏيئي ڇلانگ،
ڏيھي کڻي ڏانگ، ماري ڪڍو ملڪ مان.
کڻون، کپر، گھوڙيال، ڪارا پدم ڪيترا،
بي پِيرا، بي وڙا، بي گُرا بدچال،
ڇورا ڏيئي ڇال، ماري ڪڍو ملڪ مان.
جھانگين ھڻي جھٽ، سَپن سوين ماريا،
بي گُرا، بي پِيرا، اُھي نانگ نپٽ،
جي کير پيارين کٽ، ته به ڏنگڻ سندن ڏات ۾.
ڌاري مانجھي مور، نھو ڪڍو نانگن سَندو،
پيرين ننگا پنڌ ڪن، جھانگين لھي جھون،
سَندو زھر زور، سُتن سوايو ٿئي.
ڇنبي ڪير ڇپر، ڇوري اُڀي ڇر تي،
آھس ڪنھن ايندڙ جو، اوسيئڙو اندر،
ور ولھيءَ جا ور، ڇڏ نه ڇوري ڇيڳري.
ور ريءَ ھيڏا ويس، ڪوھ ڪياءِ ڪامڻي،
ھو ڪو تنھنجي حُسن جو، آھي ديسان ديس،
مري ويندئي ميس، جي پنھنجن کان پري رھيين.
اُرھ ائين نه ڪڍ، پائي ڪشيل ڪپڙا،
وجھين ٿي واٽھڙن کي، وک وک تي وڍ،
ڏاڏي پوٽن ڏڍ، ايندءِ ڪم ڏينھن ڪيترا.
اڌ اُگھاڙا انگ، وڙڪين ويرين وچ ۾،
نانگي تنھنجو ننگ، ڪوھ ڄاڻا ڏينھن ڪيترا.
چھرو چوڏھين چنڊ، جوڀن ٻيو جمال،
چري تنھنجا چال، چُڻڪي ھر ڪنھن چت ۾.
ٻرن ٽانڊا ٻاٻرا، من منھنجي مچ،
آھي اُجھائڻ جي، پرين تون پُھچ،
سڄڻ سڃڻ سچ، سيھي مان سون ڪري.
ٻرن ٽانڊا ٻاٻرا، کامان منجھه کوري،
چئي تو چاڳلا، پوان نه پوري،
گھڻا تو گھوري، آگ منجھان آجا ڪيا.
دردن منھنجي دل ۾، دمايو ديرو،
سڙي، بچي سِڪَ ۾، کامي ٿيو کيرو،
نٿو نبيرو، ڪڻ برابر ڪو ڪري.
ٻري ٻاڦ نڪري، رھي اندر روح،
سنجھي ۽ صبوح، سيني ساڙو سڪ جو.
آھيان واڳونءَ ريءَ تو، روئي روئي رت،
ساجن، تنھنجي سُور ۾، سنڌ ڇڏي ويا ست،
جيءُ جُدائي جھوريو، موڙھي ويئي مت،
عجيبا ارواح کي، اچي ڏيو آٿٿ،
پرين پاريو پت، ته اَگھائيان آجو ٿيان.
ديھن جيئن ديواريون، اُڀيون انمبر لڳ،
جدائيءَ جي جل ۾، جگر ڌوڏا ڌڳ،
پاسي ڏيئي پڳ، جي لنگھيا سي لھسيا.
ڏِيل ڏئي ٿي ڏنڀ، بند ۾ مُند بھار جي،
جيئن ڪو کُھيل کنڀ، پکي ڦٿڪي پڃري.
موٽي مُند ملڻ جي، ٻيرين جھليا پير،
سوگھا سڄڻ سنگھرين، ھٿ ڪاريون پير،
توريءَ ڄاڻي ڪير، حال منھنجي ھينئڙي.
پڪل پيرُون ڌوڻ سان، جيئن ڇُڱن مان ڇڻن،
آھي اکڙين، ساڳي رت روئڻ جي.
نِڪون نيڻن ائين ڀَريون، جيئن سانوڻ پاڻي موڪ،
نه ڪا رنڊ نه روڪ، جيئن گھارو بچاءَ بند کي.
پاڻي وھي پورو ٿيو، ھاڻي روئڻ رت،
اکڙيون عادت، مُور مٽائن ڪِين ڪي.
پوريندي نه پوريون، ڇنڀڻ ڇڏيائون،
ڪا چس چکيائون، جيئن ٻئي ڏسڻ ڏمريون.
ھيئن اکين پاڻ ۾، ٻاروتان ٻنڌڻ،
ڪارڻ تن ڇنڻ، مون ھڪ به ھلي ڪانه ڪا.
جيئن ڪو ڇپر ٻير ۾، ڦاسي ڦٿڪي نانگ،
ھينئڙي ساڳيو سانگ، آھي آزاديءَ لئه.
ڪوڙڪي ڪمانبين، جيئن ڦاسي جيئي جانار،
پريم ساڳيو پار، ھاڃو منھنجي ھينئڙي.
جسم منھنجو جيل ۾، ھينون تو سان ھڪ،
پلجي ڪيِن پلڻ سان، ڪا جا پيتيئن پڪ،
نِت سوائي سِڪَ، رُڪ نه روڪي سگھيو.
جيئن جيئن سڄڻ ساريان، تيئن تيئن تپي تپ،
اندر اُڌمان عشق جا، پر گناھ چورڻ چپ،
سيني ڀالا سامھان، ڪاتيون ۽ ٻيا ڪپ،
سڄڻ سانڍيل سَپ، ڏنگين ساري ڏِيل کي.
ٻاتاڙيو ٻنڌڻ ۾، رھي رڪ نه روڪ،
وساري ويھي رھيو، ھيڏو ڀريو لوڪ،
سڪي ٿيو سوڪ، پر ٻي ڇِڪ ڇمي ڪيِن ڪي.
ساجن منھنجي ساھ ۾، سارو ڏينھن سُرين،
پلپل پليندي پرين، جتان ڪِين چُرن،
ھئين اِئين ھُرن، جيئن ڇولين ساٿِ سمونڊ سين.
ساجن منھنجي ساھ کان، پري ناھين پل،
اندر وراڪيل ائين تون، جيئن وڻ ويڙھي وَلِ،
جيل جدائي جل، جُسي ۾ جاڳائيا.
جيڪا چُشڪي چاش جي، چکائي چپن،
ماکين مٺي مٺاس ۾، ۽ مڙني مٺاين،
مرڻ تائين من، مُور نه وسري ميٺ سو.
ڇُري جئن ڇانھين کي، ڇيرا ڏيو ڇاٽي،
تئين دل ساري تو پرين، ڦارون ٿيو ڦاٽي،
قيدن ۾ ڪاٽي، ڏاڍا ڏکيا ڏينھڙا.
ھينئڙو رات حبيب ڏي، ويو چوڪيءَ مان چوري،
ماڙھُو مٺي ننڊ ۾، ھن ھيئين ھوري،
لڳيس ڪا لوري، جو سوگھو رھي نه سَنگھرين.
بدن بندن بند، قلب ڪوٽئان ڪاٺ ٿيو،
جتي سھڙن سُپرين، ھِيئون انھيءَ ھنڌ،
ماکيان مِٺو منڌ، ڪو پيتئين جو پھريو وڃي.
پرين پياري پِڪَ ڪا، جو گھاري ھِتِ نه گھڙي،
جسو جنجيرن ۾، سارو ويو سڙي،
روئي روح رڙي، ھليو ھوتن ڏي وڃي.
قلب ڪوٽئان ڪاٽ، رھي نه مون وٽ راتڙي،
ڦٿڙائيو ڦندن مان، ڦڙڪيو کائي ڦاٽ،
ڪا چکي آھس چاٽ، مُحبن سندي مڌ مان.
ھٿين ھٿ ڪڙيون ھڻان، پيرين پيئند وجھان،
مور کان تن منجھان، ڇرڪيو ڇنايو وڃي.
راکا رکيم تي، ته روڪين راھ رڙھڻ کان،
سُور پسنديئي سي، ڪڍيئون ھع ھيئين منجھان.
جيئن ڪُونجن ڪڻُڪ روھ ڏي، تيئن ھيئن ۾ ھورو،
مون تي ون پرينءَ جو، ٿورو نه ٿورو،
ناحق نِسورو، جدا رھڻ جِندڙي.
کائين کوري وانگيان، کولين منجھان کٿا،
سُري سَھسين سَرير ۾، ٿيا سُور سَٿا،
جيڪر لوھ لٿا، ته ساجن ساعت نه رھان.
جاڏيون ڀتيون جيل جون، چؤڌاري چوڪيون،
راھون جن روڪيون، وڇڙيل جي وصال جون.
جاڏيون ڀتيون جيل جون، کامان کولين منجھه،
مارين ڦٽ فراق جا، ڏيئي ڏيئي ڏنجھه،
واءُ سڻائي ونجھه، مُحب ميڙائي موڙيو.
لالڻ لاھي در، ۽ پليسون پَھرا،
جيل منھنجي جيءَ کي، گھاءُ ڏنا گھَرا،
لھرن تي لھرا، اُڌمن آڌيءُ تُنھنجا.
جاڏيون ڀتيون جيل جون، پيني ساڻ پٿر،
گورا اڏي ڪارن کي، ويا ڏئي ڦلنگي ڦر،
آزاديءَ کي آڏيون، ديواريون دلبر،
جاني ھي ھيڪر، جھُرن ته جھوليءَ ۾ ھجان.
پاڻھي ڪِرنديون ڪِين ڪي، ٽُٽنديون ٽوڙڻ ساڻ،
تيشي تيشي ٿو ڏسان، آھي ھٿ ھٿ ھاڻ،
مَڪر جو مانڊاڻ، ڄاڻ ته ڊھي ڍير ٿيو.
ڊٺو ڪي ڊٺو، چؤڌاري چؤٻول،
صدين سڙيل سماج آ، ڪيڏو قوم سَٺو،
ڪُل ٿي زور ڪٺو، جي لاھيو ته لت ئي نه جھلي.