سُر مارئي
عمر آرھڙ ڏينھڙا، جڏھن روز تپن،
وانگي وڻن ڇانَو ۾، لُڪن کان لڪن،
مٿان مينھن وسن، ته گُوندر وڃن گُذريو.
عمر آيا ڪيترا، تو جيئان جابر جوءِ،
ڏينھن ڏيکاري ڏاڍ جو، ھليا ويا ھوءَ،
سانگي ساڳيا سيم ۾، بُرن ناه بُوءِ،
سانگين اھا سوءِ، جيئن ڪنڌ جھُڪائين ڪِين کي.
مون کي سگھندو ڪيِن، روڪي تنھنجو رُڪ،
سانگي تنھنجون سَنگھرون، ڀڃي ڪندا ڀُڪ،
ٻئي ھٿ گڏي ٻُڪ، کنييم لاکيڻي لڄ لئه.
رِھجي اچي شال، ساکي منھنجي سرتئين،
سَتي جو سوال، پرور شل پورو ڪري.
سُتي سُيم سومرا، بوڻينڊن ڀُڻڪاٽ،
پھريا جي پُھن سين، ڳڀرو کڻي ڳاٽ،
ڇانگان ڇڄي ٿي ڪريان، ڪوٽن ۾ ڪُوڪاٽ،
ويٺي ڏسان واٽ، وانگين جي ورڻ جي.
اڃان انگ انگ مان اچي، مون کي ڇيلن ڇٽ،
ڌارايم ٿي ڌونئرڙا، وجھي ٻانھن وٽ.
کڻي آئين کوھ تان، ھڻي جھانگياڻي جھٽ،
انڌا، اک اُپٽ، ڪيو ڪيڏو ڪِيس تو.
متان سمجھين سومرا، تو ڪا ڦٻندي ڦُر،
چوڙيلين جي چُر ، چن ڪئي سي جوکي پيا.
ڪھوُ ڳن ڪھاڙيين، مٿن پتل پَٽَ،
وجھيو چپ وات ۾، سڌيون ڪن سُوسَٽ،
ڍاتي ڌڻي ڍٽ، وسارين ڪِين ڪي.
آيا ڪي آيا، ڪاھي تنھنجي ڪوٽ تي،
عمر تنھنجو انڌ ڏسي، تن تنين تايا،
ننگن جھنگن سر ڏين، ڄارين جا ڄايا،
مايا، تو ڇايا، جھل نه وجھندي جھانگيئن.
مون سَتيءَ جي سَت جي، پنھوارن کي پڪ،
ويھي تنھنجي ڪوٽ ۾، ڪيئن ونڌايان نڪ،
مُور مڃيندس ڪين ڪي، جي چيري ڏئي چھڪ،
ٿاريلياڻي ٿڪ، لوءِ لاھيندي سومرا.
ڏينھن پھر ھي ڏک جو، مون تي مھينو ماس،
ڪُونڌر ڪيري ڪوٽ سڀ، نيئر ڪندا ناس،
آجي ڪندا آجڙي، اھڙي اٿم آس،
وڃي وٺنديس واس، وانگين ساڻ وطن ۾.
ساھ مٿي ويساھ سدا ڪھڙو سومرا،
مُور نه مرندي مارئي، مرندو ھڏ ۽ ماھ،
سچ ته ويندو ساھ پر لڄ بچندي لک جي.
مُئي پڄاڻا سومرا، ھي جا مٽيءَ مُٺِ،
ڌري ڌوراڻن ۾، متان ڪرين جُٺِ،
مٿي بُٺين سونھندي، منھنجي سومرا.
ميان آئون ملير جي، آھيان مٽيءَ مُٺِ،
جنھن ۾ سُڳنڌ ستُ جو، آھي اڳ ۽ پُٺِ،
جٺيرين سان جُٺِ، عمر سونھي اھڙي.
سَتيون جڏھن ستُ جون، ڳاھون ويھي ڳائين،
جھر جھنگ پائن جھُمريون، جھومن جھُومائين،
نچيو نچائين، وڻ ٽڻ، وليون، ويڙھ جا.
ڏيڍيون ڏوراڇيون لڳن، جھنگ اسان جو ننگ،
وجھه نه ميان مڙيين، وانگياڻي کي ونگ،
وس پڄاڻا، ويڙھ ۾، رچيو وڃن رنگ،
ڏاڍا لڳن ڏنگ، مارُن بنا ماڙيين.
ست سواءِ سومرا، جيئڻ وڏي جاڙ،
ڌوتين ڌوراڻن ۾، تو جا ڌاري ڌاڙ،
تن تي تنھنجي ڀاڙ، آھي اجائي سومرا.
سَت سنگھارين، سومرا ڏٺو ساري ڏيھه،
لڄ بنا لوئڙ ۾، کايو مرن وِيھه،
سندو ڇورين ڇيھه، آھي سدا سَتَ سِين.
جنھن ڏِس سَت نه سومرا، ڏِس نه مون کي ڏَس،
اچي نه ونگيءَ واٽ تان، چوڙيلين کي چَسَ،
اھڙا گُٿا گس، پنھنجين کي پڙھاءِ تون.
کيت آئون ڀيت تي، کيت منھنجي ڀيت،
سڏجان تو سُريت، تنھن کان وھِ کائي مران.
کٻڙن ھيٺيام کيت سان، ڪيو سانگين سڱ،
مرندي تان مڱ، آھيان مارُو مير جي.
نِمن ھيٺان نينگريون، ھمرچي ھاڪار،
ڳايو سُڻاڻن ڳوٺ کي، ستين سماچار،
تنين جي تنوار، ڪَن تي پِيم ڪوٽ ۾.
ميريون مارُن ڪاڻ، عمر تنھنجيون اکيون،
اُن ۾ لڳندا اوچتا، ٻاٻاڻن جا ٻاڻ،
گھوٽي ڪڍندا گھاڻ، جي اُٿيا، اوھيرا ڪري.
وانگين کان ورندي، ڪالھه ملير ڪوٽ ۾،
مُُر نه توکي مارئي، سَت سواءِ سرندي،
مٽي نج ملير جي، کيران نه کرندي،
مارئي، ته مرندي پت لڄ بچندي لوءِ جي.
ڌنارن جون ڌيئڙيون، ڌوراڻي نه ڌوئن،
سَتيون سھاڳن سان، ساڻيھه منجھه سونھن،
مارئي ماروئڙن، متان مُنھن ميرو ڪرين.
پليتيءَ سان پائر ۾، جي ڪو پاتئه پير،
کارا کٻڙ ڏيھه جا، کلندا ٻيا کير،
مٿي وجھي مير، موٽڻ کان مھندئي مرين.
ميري ٿي ملير ڏي، جيڪر کڻان مُنھن،
تنھن کان نڙيءَ ننھن، پنھنجو ڏيئي پاڻ مران.
مِيري منھن ملير ۾، جيئن ناھي ميان،
حشر حويلين جا ڏسي، ھڄيو وڃن ھينئان،
پلر، پدمڻين سان، پاڻي پاڪ پيئان،
اٿم ڪن ڪيئان، ته ڪچو ڪن مَ جيڏيون.
آئون پنھنجا انگ، آڇيان ڪيئن عمر کي،
مون ۾ آھي پرين جي، نارين سندو ننگ،
جھانگي رھن جھنگ، آئون کلي چڙھان ڪيئن کٽ تي.
کلي چڙھان کٽ تي، تنھن کان زھر پيئان،
جيسين، تائين جيئان، آئون اباڻن آسري.
سَنڌ سَنڌ سوگھيون سَنگھريون ڪاراين ڪڙيون،
اُٺي ڪارڻ اکڙيون، ابر منجھه اڙيون،
راتو ڏينھن رڙيون، منجھيون ماروئڙن لئه.
وٺي مينھن مور، جئن کُنڀيون اُڀرن کاھڙ ۾،
ائين اباڻا اُٿيا، ڇڏي ننڊ اَگھون،
چُونڊي مارو چٽ ڪندا، چئنين ڏسين چون،
ڀڃي ڪندا ڀور، قھري ڪوٽن ڪُنگرا.
نه ٻُوھ نه ٻانھاريون، نه تن ڪانبا ڪنڌ،
وسي واري وطن ۾، پيئي ھر ڪنھن ھنڌ،
ڌونئرن، کاٽونبن جا، سِڪن ساريو سَنڌ،
ٽئي سيم سڳنڌ، جي وسي پوي وڏڦُرو.
ڏاڍا ڏوٿي ڏک ۾، جن جا جھُڳا جھَڻ،
ھيڏو آگم اُڀَ ۾، ڪِٿ نه وٺي ڪَڻ،
ڀٽون سڀ ڀڙڀانگ ٿيون، ويا سُڪي وڻ،
کنوڻ اکيون کڻ، مارُو موتن مُنھن ۾.
مرن مارو مال، سُڃ وسي پيئي سيم ۾،
ڪيڏو قحط قوم تي، ھر ھڪ جيءَ جنجال،
وٺي بنا وڏڦُڙي، ھيڻان تن جا حال،
رڳو موت مقال، آھي مارُن مُنھن ۾.
آھي مارُن مُنھن ۾، وٺي جي وائي،
روُن، رڻن ۾ روجھڙيون، ٿي ھرڻ سان ھائي،
ڏسجي نٿي ڏيھه ۾، سا ڏوھي سائي،
وٺي واڌائي، ڪڏھن ملندم قيد ۾.
پُپون، پيرُون، پُسيون، جتي پوڄ پَچن،
اُتي اڄ وڻن جا، پيلا سُڪل پن،
اندر تن جا اُڃ ۾، کوري جيئن کامن،
والي مينھن وسن، ته ملي ويس وڻن کي.
بنجن باغ بُٺيون، وٺي پٺيان ويڙھ ۾،
پسيو ويس ولين جا، پرچيو، وڃن رُٺيون،
مُرڪيون، من مٺيون، جن وڇوڙا ورھن جا.
آيا اُٺي ڏينھن، سانگين ثمر سيريا،
وڄن ڄاڻ وسائيا، ميڙائي جا مينھن،
آئون ويھا ڪيئن، ابر لاھي آسرو.
عمر اُڀ ۾ اڄ، ڏٺم ويس وسڻ جا،
وسي، ولھارن تي، ڌوئي لاھيندو ڌڄ،
لھندا ڏُڪر ڏيھه تان، ٿيندا سڀ سھڄ،
سندي لوئيءَ لڄ، کڻي شل کاھڙ وڃان.
آڙنگ، ڏسيو اُڀ ۾، نڪرن نيساسا،
جيڪر وسي وس ڪري، ٿين ڪڻي مان ڪاسا،
ولاتن تي پيو وسي، ھت پنوھر پسايا،
چڱا چؤماسا، والي وار وطن تي.
پھرين رڱي روس کي، پوءِ چين ڏنائون چسُ،
وسي ويٽنام تي، وڄن ڪيا وس،
چِليءَ مٿان چمڪيون، لاٿئون ڪوريا تان ڪسُ،
اٿم آس اوس، ته وسنديون مون به وطن تي.
ڀورين ڀٽن اوڍيا، وٺي ساوا ويس،
ڏونئرا پچي ڏيھه ۾، پيا ديسان ديس،
ڪري لال لبيس، چوڙيلين جي چونڊيا.
گُرڙ، گولاڙا، گُگريون، ھينئڙي نت ھُرن،
ساڏوھيون، ساھيايون، سدا ساھ سُرن،
چولن چٽ چوڙيليون، منھنجي چت چُرن،
پوئين پھر پُرن، ولر ڪيو واريءَ مٿي.
ڪُلھا ٻار ڪڇن تي، ڀڻُن پاس ڀِٽن،
پَھُن سان پنوھاريون، پَھريو پن چرن،
سَتر آھي سندن، جھنگ ننگ جھانگيئڙن جو.
جھل نه وجھندو جھانگين، جھوٽو جھولو جھڪَ،
ويندا ڏينھن ڏُکن جا، پوري اٿم پڪ،
حقدارن کي حق، سِگھا ملندا سومرا.
گج رسول رنگ، جن تي ٽانڪيل ٽئونر،
لاھين ٽلو ٽوليون ڪريو، مٿان کيرن کؤنر،
ڀيرا ڏيو ڀئونر، وٺن واسي انھن مان.
واءُ پپر پن لوڏيا، سِرجي نڪتا سُرَ،
ڪر، ڪائي چوڙيون ڪامڻي، چوريو ڪري چُر،
انگ انگ منجھان، اُر، لحظي ۾ لھيو وڃي.
ڀتارن سان ڀاڪرين، ڀني ڀيڄ ڀڻُڪ،
جھونگارن ۽ جھُمريون، جھوپن منجھه جھڻڪ،
ڪُونجن جيئن ڪُڻڪ، سدا تن جي سومرا.
ساجھرا ساٺيڪن تي، ڪيا ساھيڙين سڏ،
ست جنين جو سومرا، مال آھي مڏ،
مون سان گُوندر گڏ، آئون بي ڏوھياڻي بند ۾.